Бақылау сұрақтары:
«Иондаушы сәулелер» дегеніміз не және немен байоны пайдалану соңғы жылдары бірден жоғарлады?
Адам ағзасына ионды радиацияның кіру жолдары қандай?
Ағзанының ішкі жіне сыртқы сәулеленуінің айырмашылығы неде?
Адам ағзасына радиацияның әсер ету механизмін түсіндіріңіз.
ҚР радиациялық қауіпсіздік жөнінде қандай нормативтік құжаттар бар?
Қорытынды.
Биологиялық алуантүрлілікті сақтау табиғатты реттеуші механихмдері сақтау; экожүйенің тынымсыз қызметін қамтамасыз етуші және биологиялық өнімділіктің тұрақтылық деңгейін ұстап тұрушы, биосфераның физика – химиялық қасиетін реттеуші, климат және басқа да жер бетіндегі тіршілікке қажет жағдайларды сақтау.
Ресейде іргелі экологиялық мәселелерді шешуде Вернадскийдің биосфера ілімі және Сукачёвтың жүйе ретінде биогеоценозы биологиялық айналым үрдісін қалыптастыру деңгейі үшін негізделді. Қазіргі таңдағы көзқарас бойынша ғаламдық айналымды сүйемелдеу үшін негізгі үш басты тіршілік қасиеттер қажет: оның әрсапалығы, оның жүйелілігі және әртүрлі биологиялық деңгейдегі гомеостаздық қызметі.
Биоэкологиялық минимум.
(«Экология» пәні бағдармасынан алынды, 550000 – Техника ғылымдары үшін.)
Организм және ортаның өзара әсері.
Тірі организмдердің іргелі қасиеттері.
Организм өзін – өзі қалпына келтіруші ашық жүйе, ортамен зат алмасуға, энергия және ақпарат алмасуға байланысты.
Организмдер алуантүрлілігі.
Организмдер үшін энергия көзі. Автотрофтылар мен гетеротрофтылар.
Фотосинтез және тыныс алу: ауадағы оттегі фотосинтез өнімі. Фотоситездеуші организмдердің негізгі топтары (планктонды балдырлары, құрлықтағы жоғарғы сатыдағы өсімдіктер).
Хемосинтез, аноэробты жағдайдағы тіршілік.
Гетеротрофтылардың негізгі топтары (бактериялар, саңырау – құлақтар, жануарлар).
Организмдер арасындағы трофикалық қарым – қатынас: продуценттер, консументтер және редуценттер.
Гомеостаз (организмдер ішті ортасының үнемі сақталуы);
Қоршаған орта жағдайы өзгерісіне организмдердің бейімделу мүміндіктері. Бейімделудің генетикалық шегі. Эврибионттар және стенобионттар. Гомойо және пойкилотермділер.
Әртүрлі организмдердің өзін – өзі қалпына келтіру мен даму қағидалары. Тіршілік циклінің әртүрлі сатысында организмдердің қоршаған ортаға тәуелділігі. Дамудың қиын кезеңдері.
Тірі организмдер тіршілік ортасындағы факторлар мен ресурстар.
Организмдердің физика – химиялық тіршілік ортасы туралы түсінік.
Су, топырақ және ауа ортасы ерекшеліктері.
Абиотикалық және биотикалық факторлар.
Негізгі абиотикалық факторлардың экологиялық мәні: жылу, жарық, ылғал, тұздылық, биогенді элементтер концентрациясы.
Сарқылатын және сарқылмайтын ресурстар. Ерекше биокосты дене ретінде топырақтың маңызы.
Абиотикалық фактолардың сигналдық мәні. Тәуліктік және маусымдық айналымы.
Шектеуші факторлар. Ю. Либих ережесі.
Экологиялық факторлардың өзара әсері. Жекеленген организмдердің жағдай градиентінде орналасуы. Экологиялық қуыс түсінігі; әлеуметті және іс жүзіндегі қуыс.
Достарыңызбен бөлісу: |