Оқулық " Экология"мамандығы
жүктеу/скачать 7.62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі түрлері.
| Бақылау сұрақтары:
Биоценоз анықтамасын тұжырымдаңыз. Биоценоз және экожүйе түсініктері өзара қалай байланысады? Биоценоздардың негізгі қызметтері қандай және оның тіршілік етуінің механизмдері? Биоценоздың қоректік құрылымын түсіндіріңіз? Экологиялық пирамиданың құрылу принциптері қандай? «Жайылым тізбегі» және «ыдырау тізбегі» түсініктері бір – бірінен қалай ажыратылады? Жануарлар мен өсімдіктер биоценозының кеңістіктегі құрылымын есептеңіз. «Экологиялық қуыс» түсінігі нені білдіреді? Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі түрлері.Нақты биоценозда түраралық қарым – қатынас әртүрлі түрлер популяциясының өзара әрекетінің күрделі формасы арқылы жүзеге асады. Экожүйенің басты қызметі ретінде биологиялық айналымның жүруін қамтамасыз ететін қоректік байланыстар оның негізін құрайды. Антибиоз нейтролиз және симбиоздарда түраралық қарым – қатынастардың жалпы теориясы деп айтуға болады. Антибиоз – бәсекелестік қарым – қатынас қандай да бір түр бір белгілі әсер ету аймағына басқа түрлер дараларының орналасуына толығымен кедергі келтіреді. Антибиоз бәсеке түрге химиялық әсер етумен жүзеге асады және бірқатар саңырауқұлақ және прокариот түріне тән болып келеді. Нейтролизм – түрлер арасындағы қарым – қатынас түрі, тікелей өзара байланыс формаларын қалыптастырмайды. Симбиоз (грек тілінен symbiosis – бірге өмір сүру) – екі түргеде пайдалы өзара функциялық тығыз байланыс пайда болатын қатынас түрі Мутуализм, (латынша mutlus – өзара ықпалдас), немесе тек қана біреуіне ғана пайдалы (комменсализм, латыннан com – бірге, mensa – тамақтану). Мутуализмнің мысалы – ішек бактерияларымен өсімдікқоректі жануарлар. Комменализмге мысалы – жабысқақ – балықтар акуланың денесіне жабысып кеңістікте таралып оның қорегінің қалдықтарымен қоректенеді. Комменсализм күнінде бір панада (інде) бірнеше түрлер тіршілік етеді. Үлкен көртышқаның Phombombys інінде, мысалы 212 түрлер тіркелген: сүтқоретілер, құстар,рептилиялар амфибиялар, моллюскалар, жәндіктер, кенелер, құстар және т.б.). жүктеу/скачать 7.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|