Оқулық " Экология"мамандығы
Жүйенің термодинамика заңы
жүктеу/скачать 7.62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары
- VІ. БӨЛІМ . БИОЦЕНОЛОГИЯ. Биоценоз биологиялық жүйе ретінде.
- Либиус
| Жүйенің термодинамика заңы
Экологиялық жүйе тіршілігінде жалпыға бірдей термодинамика принциптері мен заңы энергия, зат, ақпарат алмасуда сақталуы мүмкін. Заң (принцип) «энергия өткізгіштік» . Энергия сақталу заңы (термодинамиканың бірішінші принципі) Термодинамиканың екінші принципі (бастапқы заң) Ле Шателье – Браун принципі Энергия таралуының минимум заңы немесе энергия үнемдеу принципі Энергия және ақпараттың максимизация заңы. Негізгі алмасу ережесі. Бақылау сұрақтары: Биологиялық айналымға сипаттама беріңіз? Автотрофтар мен гетеротрофтардың айналымдағы рөлі қандай? Ле Шателье – Браун прпринципінің мазмұны қандай? Негізгі алмасу ережесіне анықтама беріңіз? VІ. БӨЛІМ . БИОЦЕНОЛОГИЯ. Биоценоз биологиялық жүйе ретінде.Биоценоз (грек тілінен bios – өмір, koinos – жалпы) – көп түрлі биологиялық (экологиялық) жүйе, биосферадағы тірі организмдердің эволюциялық қалыптасқан күрделі ұйымдасуының бір түрі болып табылады. Оның құрамына өздерінің экологиялық және физиологиялық қасиеттері бойынша ерекшеленетін әртүрлі таксондардың өкілдері кіреді, осы қасиеттер өзара биологиялық қарым – қатынастың көптеген формаларымен және оларды қоршаған бейорганикалық ортамен байланысты. Осы байланыстар көп түрлі қауымдастықтың қағидалы ерекшелігі ретінде олардың туыстығын және өзін – өзі реттеу қабілетін анықтайды, ұйымдарды алғаш рет экожүйе деңгейінде алғаш зерттеген (К. Либиус, 1874; С. Фобе 1887). Экожүйе туралы өте нақты ілімді ағылшын экологы А. Тесли (1935) тұжырымдаған. Биоценозда түрлердің өзара қарым – қатынасының өте маңызды типі – бұл қоректік (трофикалық) (бір түрдің басқасымен қоректенуі, қорек үшін бәсекелестік және т.б.), кеңістік (кеңістікте таралу, мекен ету орнына бәсекелестік және т.б.) және (биотоптың белгілі нақты құрылымын қалыптастыру, микроклимат құру және т.б.). Биоценозды биосферадағы тірі ағзалардың тарихи қалыптсақан ұйымдары деп анықтауға болады, олардың тіршілік ету ортасы бір, оны нақты табиғи жағдайда қамтамасыз ететін биогенді айналым негізінде пайда болған. (Наумов, 1963). Биоценотикалық қатынастардың барлық күрделі формалары абиотикалық ортаның белгілі жағдайында жүзеге асады. Жер бедері, климат, жер қыртысының геологиялық құрлысы, гидрографикалық желі, су қоймалардағы гидрологиялық жағдайы және көптеген басқада факторлар биоценозды құрайтын түрлердің биологиялық ерешеліктері мен құрамына едәуір әсер етеді, айналымға түсетін бейорганикалық заттар көзі болып табылады тіршілік әрекеті өнімдерін жинақтайды. жүктеу/скачать 7.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|