Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі жоғары оқу орындарының студенттеріне ұсынады
жүктеу/скачать 2.39 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- (Ы. Алтынсарин. Таңда- малы шығармалары. – Алматы: «Ғылым» баспасы, 1994. – 289 б., 116-117-бб.) Ыбырай Алтынсарин
| (Ы. Алтынсарин. Таңда-
малы шығармалары. – Алматы: «Ғылым» баспасы, 1994. – 289 б., 85 б.) Жомарт Атымтай жомарт өзі есепсіз бай бола тұрып, күн сайын бір мезгіл үстіне ескі-құсқы киім киіп, отын ке- сіп, шөп тасып, жұмыс қылады екен. Бір күні өзінің жақын таныстары сұраған екен: – Жомарт, Құдай берген дәуле- тіңіз бар, ақша, тамақ, жалаңашқа киім, үйсіздерге үй болдыңыз. Сөй- тіп тұрып, өз басыңызды кемшілікке салып, жете алмаған жарлыша отын кесіп, шөп тасығаныңыздың мәнісі не? – депті. Жомарт айтты дейді: – Төрт түрлі себеп бар: әуелгісі, әдемі ат, асыл киім, асқан сәулетті өнебойы әдет етсең, көңілге желік кіргізеді, сол желіккен көңілмен, өзімнен терезесі төмен бейшаралар- дан жиреніп, көз салмай, кем-кетік- ке жәрдем беруді ұмытамын ба деп қорқамын. Екіншісі, бар бола тұрып, мен жұмыс қылсам, мұның кемшілік емес екенін біліп, кейінгілер ғибрат алсын деймін. Үшіншісі, күн сайын өз бейнетіммен тапқан бір-екі пұлға нан сатып алып жесем де, бойыма сол тамақ болып тарайды, еңбекпен табылған дәмнің тәттілігі, сіңімділігі болады екен. Төртіншісі, Құдай таға- ламның берген дәулетін өзімсініп, тиісті орындарына жаратпай, көбісін өзім ішіп-жеп, өзім тұтынсам, мал 159 2-тарау. Ғұлама ойшылдардың тәрбие туралы тағылымдық мұралары берген Иесіне күнәлі болармын деп қорқамын, – деді. (Ы. Алтынсарин. Таңда- малы шығармалары. – Алматы: «Ғылым» баспасы, 1994. – 289 б., 116-117-бб.) Ыбырай Алтынсарин тағылымдық өнегелері Ата тілін алмаған – аман болып көп жүрмес. Ата-анаңды сыйласаң, көп жасар- сың, сыйламасаң жан қинарсың. Арық малды асырасаң, аузы-мұр- ныңды май етер. Жаман кісіні асырасаң, аузы-мұр- ныңды қан етер. Байлық мұрат емес, жоқтық ұят емес. Бейнетсіз рахат жоқ. Білім тұрған жерде иман тұрады. Жақсылықты басыңа қыл, ба- сыңнан асса, досыңа қыл. Жақсымен жолдас болсаң – жетер- сің мұратқа, Жаманмен жолдас болсаң – қалар- сың ұятқа. Құдайдан сұрасаң, кешірер. Кісіден сұрасаң, екі көзіңді өші- рер. Өнерді үйрен де жирен. Сақтағанды Құдай сақтар. Соқырдан қарауыл қойсаң – еліңді жауға алдырар, Наданнан би қойсаң – жұртыңды дауға алдырар. Сөйлей-сөйлей шешен болар, көре-көре көсем болар. Талапты ерге нұр жауар. Ұят кімде болса, иман сонда бо- лады. Ұят – иман белгісі. Ұятта иман бар. Халықтан ұял, Құдайдан қорық. Ханда қырық кісінің ақылы бар. Әдебиеттер 1. Алтынсарин Ы. Өнер-білім бар жұрттар. – Алматы: Жалын, 1991. – 240 б. 2. Қоңыратбай Т.Ә. «Ы. Алтынсарин – қазақ мәдениетінің көрнекті қайраткері» / Алтынсарин Ы. Екі томдық шығармалар жинағы. Том І. – Алматы: Қазығұрт, 2003 – 240 б. 3. Ы. Алтынсарин. Қазақ хрестоматиясы. (Киргизская хрестоматия) кітабы. – Алма- ты: Білім, 2003. – 112 б. 160 2-тарау. Ғұлама ойшылдардың тәрбие туралы тағылымдық мұралары жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|