Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 171
5 6 1 2 3 4 Сурет 15.1. Лак-бояу жабынының көлденең қимасының сызбасы: 1 — астар; 2 — май жағу; 3 — сылау; 4 — негіз; 5 — лак; 6 — бояу қабаттары Әрбір қабат үшін әртүрлі қасиеттерге ие құрамдар қолданылады. Олардың барлығы екі түрден тұрады: суда ерітілетін және сусыз. Астар — құрамына көбік тудырушы түрлі құраушылар (шайыр, май, желім), пигменттер мен бетке түрлі қасиеттер беретін түрлі заттар кіретін сұйық біртекті қоспа. Оның өндірісі үшін әртүрлі негіздер қолданылады (мысалы, минералды, акрилды, алкидты және т.б). Астар барлық негіздердің жабысуын қамтамасыз етеді және лак-бояу жабынының алғашқы қабаты үшін қолданылады. Одан басқа, капиллярларға сіңу арқылы, ол сіңіру қабілеттілігін төмендетеді, оның бетін біртекті етеді. Астардың кепкен қабаты топырақ деп аталады. Топырақ күңгірт кедір-бұдырлы беттен тұрады. Сылақты аралық қабатпен жабады. Бұл қою, тұтқыр композиуия, бояу (эмаль) сияқты құрамнан тұрады, құраушылардың басқа қатынасымен, толтырушының артылған көлемімен (тальк, бор және т.б) тұрады. Ол беттерді тегістеу және шағын ақаулықтарды өңдеу үшін қолданыалды: жарылулар, сызықтар, жарғақтар. Егеуқұм қағазымен тегістеуге болады. Сылаудың әртүрлілігіне сылғашыш, май жағу және мастика жатады. Олар құрамы бойынша ұқсас және олардың қасиеттерін тиісті бағытта өзгертетін кейбір қоспалардан тұрады (иілгіштік, жабысқақтық және т.б). Бояу құрамдары бояуларға, лактарға және эмальдерге бөлінеді. Бояу — пигмент және қандай-да бір байланыстырғыш композициясы. Кепкеннен кейін немесе бояудың химиялық реакциялары нәтижесінде қатты түсті мөлдір жабын пайда болады. Бояулар төрт топқа бөлінеді: майлы (кебетін майлар мен кендір майлар негізінде), сулы (әктасты, силикатты, цементті, желімді), эмульсиялық (кебетін майлар немесе синтетикалық полимерлердің сулы эмульсияларының негізінде) және ұнтақты (пигменттердің, толтырғыштардың, қабықтудырушы заттардың ұсақталған қатты қоспалары). |