Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Беріктігі жоғары шойында
| 57
6.2. ШОЙЫН Кеннен алынатын қара металлургияның алғышқы өнімі болып шойын саналады – 2,14 %-дан көп көміртектің болуымен темір көміртекті ерітінді. Шойында көміртектің көп болуы оның сынғыштығы мен созымдылығының аздығын анықтайды. Құрамында 3,0...3,5 % көміртекке ие шойындар кең таралған. Ерітіндіге мыс, хром, никель, алюминий қосу арқылы шойынға арнайы қасиеттер қосуға болады:ыстыққа төзімділік, тозуға тұрақтылық, магнитті емес және т.б.. Шойыннан жасалған өнімдерді құйын түрінде алады. Қолдануға байланысты шойындарды құю (әртүрлі бөлшектерді құю үшін), шекті (болат өндіру үшін) және арнайы бағыттағы болат пен шойын табағын өндіруде қоспа ретінде қолданылатын арнайы деп бөледі.Жасалуы мен құрамы бойынша шойын төрт топқа бөлінеді: ақ,сұр,жоғарыберікті және созымды. Ақ шойынның (сынық бойынша) барлық көміртегі темірмен химиялық бірігуде болады. Ол жоғары қаттылық пен беріктікке ие, бірақ сынғыш, өңделуге берілмейді. Оны шекті ретінде болатта немесе созымды шойында қолданады. Құрылыста бүкіл көміртегі немесе оның көп бөлігін графит құрайтын сұр шойын қолданылады. Ол өңделуге жақсы беріледі, сынғыштығы жоғары. Сұр шойын СЧ әріптерімен белгіленеді (мысалы:СЧ18-36 немесе СЧ32-52).Белгінің бірінші саны созылуда беріктік шегін көрсетеді, ал екіншісі – бүгілісте (кгс/ мм 2 ). Беріктігі жоғары шойында сұйық шойынға магний қосу арқылы алады.Оның химиялық құрамы сұр шойынға ұқсас, бірақ беріктік сипаттамасы жоғарырақ келеді. Созымды шойынды ақ шойынды кұюдың жоғары температурасында ұзақмерзімді жылыту арқылы алады. Шойын өнімдерін негізінен формаға құю арқылы, сонымен қатар прогрессивті тәсілдермен – қысыммен және ортадан тепкіш – жасайды.Құрылыста шойын кең қолданылады. Ол, бірінші кезекте,санитарлы-техникалық өнімдер мен құралдар (радиаторлар, ванналар, құбырлар және т.б.).Сұр шойын статикалық қысатын жүктемеге(бағана, арка,күмбез,тіректі және фундаментті тіректер, бөрене, кәріз құбырлары,люк) істейтін және соғу әсеріне түспейтін конструкцияларда қолданылады.Беріктігі,иілгішігі мен жабысқақтығы көп жоғары |