Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.2. МАТЕРИАЛДАРДЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
| 6
Нормативтік құжаттарды көрсететін Құрылыс нормасы мен ережесіне (ҚНмЕ) негізделген ережелер Жинағы (ЕЖ) қолданылады. Стандарттар мен ЕЖ-де материалдар қасиетіне талаптар осы материалдарға маркалар түрінде көрсетілген. Марка – басты қолданыс сипаттамалары (мысалы, тығыздық, беріктік, суыққа төзімділік бойынша маркалар бар) бойынша бекітілетін шартты көрсеткіш. 1.2. МАТЕРИАЛДАРДЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Физикалық қасиеттер материалдардың физикалық ерекшеліктері мен олардың әртүрлі физикалық процестерге (су мен температура) қатынасын сипаттайды. Шынайы тығыздық — абсолютті тығыз материал көлемінің бірлік массасы (өлшем бірлік — [кг/м 3 ]): (1.1) мұндағы m— материал массасы, кг; V а — абсолютті тығыз жағдайдағы көлем, м 3 . Орташа тығыздық — табиғи жағдайдағы материал көлемінің бірлік массасы, яғни қуыстармен бірге (өлшем бірлік — [кг/м 3 ]): (1.2) мұндағы V — табиғи жағдайдағы көлем, м 3 . Сусымалы материалдардың (құм, шағыл, цемент) орташа тығыздығы үйінділік тығыздық деп аталады.Олардың көлемі өзіне тек қана материалдың қуысын қосып қоймай, сонымен қатар, дәндер арасындағы бостықты қосады. Көптеген материалдардың орташа тығыздығы әдетте шынайыдан аз,алайда болат, әйнек және гранит сияқты тығыз матералдарда орташа тығыздық шынайыға тең болады. Кеуектілік — пайызда көрсетілген материал көлемінің қуыстармен толтырылу деңгейі: , а m V 7 (1.3) мұндағы р m , р — материалдың сәйкес орташа және шынайы тығыздығы, кг/м 3 . Құрылыс материалдары үшін кеуектілік 0-ден (металл) 95%-ға дейін (пенопласт) болады. Қуыстар – ауамен толтырылған материалдардағы майда торлар. Қуыстар ашық және жабық, майда және ірі, бекітулі және қатынасты (1.1. сур.) болады. Қуыстың кеуектілігі мен түрі жылу және дыбыс өткізгіштік, ылғалтартқыштық, беріктік пен басқа да маңызды сипаттамаларға әсер етеді. Бос қуыстық — қуыс кірпіш, темірбетон сияқты бұйымдарда болатын үйінді материал (құм, шағыл) немесе қуыстар дәндері арасындағы ауа торлары. Шағыл немесе құм қуыстығы 35...45% құ- 1.1 сур. Қуыс түрлері: а — ашық; б — жабық; в —бекітулі (үлкейтілген); г — қатынасты (үлкейтілген) 1 100, m П |