Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 62
Созу 'Г Қысу Бұрау Бүгілу 6.2 сур.Болат формасының өзгеруіне әкелетін жүктеме түрлері Ол үлгі деформациясы (бұл жағдайда, ұзартылған) мен анықталған кернеу сәйкес келетін созу күші арасында тәуелділікті көрсетеді. Диаграмма басындағы тура линия артылатын деформация(бұл жағдайда, ұзартылған) күші мен тығыздық (яғни, күш түскеннен кейін жойылатын) арасындағы тура тәуелдікті көрсетеді. Бұл жерде материалдың тығыздығы сақталады.Тығыз деформация зонасы диаграммада ст пр пропорциялығы шегіне сәйкес келетін нүктемен аяқталады. Бұл нүкте шегінде кейбір жерде үлгі деформациясы (созылу) күш әсері аяқталғаннан кейін жойылмайтын қалдық, немесе пластикалық деформациялар деп аталатын деформациялар есебінен кернеудің артуынсыз ұлғаяды. Ол металл білігі созылу аяқталғаннан кейін де созылып, ұзындығының артуын сақтайтындығынан көрінеді. Болат «жүзеді», ол ауданға горизонталды диаграммаға сәйкес келеді. Материал иілгіштік қасиетке ие болады. 6.3 сур. Болат үлгісінің созылу диаграммасы 63 Төмен көміртекті және орташа көміртекті болат үшін сипатты диаграмманың бұл бөлігі әдетте тұрақсыздық ауданы деп аталады. Оның ст т шегі ст п беріктік шегіне дейін созылу қысымын арттыруда үлгінің кезекті деформациясы болудан кейін тұрақсыздық шегі деп аталады. Беріктік шегі бұзылу басталғанға дейін болат үлгісі төзе алатындай қысымды сипаттайды. Қаттылық – болаттың оған басқа қатты денесін басуға қарсыласу қабілеті. Ол үлгіге болат шары, алмаз конусы (Бриннель мен Роквелл бойынша) немесе алмаз пирамидасын (Виккерс бойынша) басу бойынша анықталады. Соғу тұтқырлығы – металлдың соғу жүктемесі әсеріне қарсыласу қабілеті. Қажу – қайталамалы-ауыспалы жүктеменің үлкен санында біртіндеп бүліну; осы жүктемеге төзу қабілеті төзімділік деп аталады. Химиялық қасиеттер арасында маңыздысы коррозиялық тұрақтылық – болаттың олардың қоршаған ортасына химиялық және электрохимиялық әсеріне қарсыласу қабілеті. Термикалық өңдеу болат өнімдеріне анықталған механикалық қабілет береді: тозуға қарсыласуды артттыра отырып,жоғары қаттылық, өңдеуді жақсарту немесе соғу тұтқырлығын арттыру және т.б. үшін аз сынғыштық. Оған нақты анықталған температуралық режим бойынша болаттың ысуы мен кезекті сууымен қол жеткізіледі.Болатты термикалық өңдеу түрлерін анықтайды: суару, жұмсарту, босаңдату мен нормализациялау. Суару болатты су немесе майда жылдам кезекті суытумен 800...900 °С дейін ысытудан тұрады. Суаруда қаттылық пен беріктік артады, бірақ соғу тұтқырлығы бәсеңдейді. Суарылған болат үлкен сынғыштыққа ие. Болатты жұмсарту сынғыштықты азайту мен ішкі қысымды бәсеңдету үшін суарудан кейін болады.Жұмсарту – ауада кезекті суытумен болатты 200.350 °С дейін баяу ысу. Бұл ретте, беріктік пен қаттылық бәсеңдейді, ал сәйкес созылу мен тұтқырлық артады. жүктеу/скачать 6.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|