101
Бұл теңдіктерден кулон күштерінің сынақ зарядтарға қатынастарын
табайық:
F
1
q
1с
q
4pε
0
r
2
F
2
q
2с
q
4pε
0
r
2
=
=
;
.
Бұл қатынастардың барлығы да тұрақты
бір шамаға тең болып
шықты:
F
1
q
1с
q
4pε
0
r
2
F
2
q
2с
=
=
= const.
Көріп отырғанымыздай,
сынақ зарядтарын кез келген
q
с
нүктелік
зарядымен алмастырсақ та,
F кулондық
күштің
q
с
зарядына қатынасы
тұрақты сақтала береді:
F/q
с
= const. Электр өрісіне енгізілген кез келген
q
с
зарядқа тәуелсіз болатын
осы ерекше тұрақтыны
өрісті сипаттай-
тын айрықша шама –
электр өрістің кернеулігі деп атап,
Е әрпімен
таңбалайды.
Электр өрісінің кернеулігі
деп кулондық күштің өріске енгізілген
кез келген нүктелік зарядқа қатынасымен анықталатын физикалық
шаманы айтады:
Е = F
q
с
.
Халықаралық бірліктер жүйесінде кернеулік
Ньютонның кулонға
қатынасымен (Н/Кл) өлшенеді.
5. Электр өрісі кернеулігінің физикалық мағынасын кеңірек ашайық.
Кез келген күш секілді
F кулон күші де векторлық шама. Ендеше, оған
пропорционал кернеулік (
Е = F/q
с
) те векторлық шама болып табылады.
Расында да,
q
с
= 1 болса,
Е = F теңдігі шығады. Міне, сондықтан кулон
күшімен бағыттас Е кернеулік векторын
электр өрісінің күштік сипат-
тамасы деп атайды.
Электр өрісінің берілген нүктедегі
Е кернеулік векторы әрдайым сол
нүктеден өтетін күш сызығына жанама болып орналасады (сурет 4.8,
ә).
Электр өрісінің кернеулік векторының бағыты мен шамасы өзгер-
месе, ондай өріс біртекті (тұрақты) өріс деп аталады.
Біртекті (тұрақты) өріске параллель орналасқан әраттас зарядтармен
зарядталған екі өткізгіштің арасындағы электр өрісі
мысал бола алады
(сурет 4.8,
а).
Достарыңызбен бөлісу: 
