Модуль патогенді микроорганизмдер. Дезинфекция Практикалық жұмыс Тақырыбы: Патогендік микроорганизмдердің көздері
Тұрмыстық заттар, ыдыс-аяқ, іш киім және т. б
жүктеу/скачать 265.36 Kb. Pdf көрінісі
|
| Тұрмыстық заттар, ыдыс-аяқ, іш киім және т. б.
Айналадағы заттар науқастың секрецияларынан патогендік микробтармен ластанған. Ыдыс-аяқта стафилококктар, дифтерия таяқшалары, туберкулез және т.б. табылады, науқастың айналасындағы заттардағы микробтардың ӛмір сүру уақыты осы заттардың қасиеттеріне және микроорганизмдердің сыртқы ортадағы айналымына қатысатын басқа заттарға байланысты. Топырақ. Топырақ-бұл әртүрлі патогендік және оппортунистік микробтардың табиғи мекендейтін жері: бактериялар, ашытқылар мен саңырауқұлактар, сонымен қатар вирустар. Топырақтағы спора түзетін патогендік микробтардың құрамы туралы ең дәл мәліметтер бар. Мысалы, клостридиум перфрингендері топырақ үлгілерінің 96-100% - ында, клостридиум ботулинумы - 3-90-да, клостридиум тетаниясы (сіреспе қоздырғышы- столбняк) - 3-100% - да кездеседі. Кейде топырақта іш сүзегі, дифтерия және Оба (чума) бактериялары кездеседі. Туляремия, дизентерия, бруцеллез және басқа да ауыр жұқпалы аурулардың қоздырғыштары топырақ пен шаңда уақытша сақталуы мүмкін. Патогендік микробтар топырақта ұзақ уақыт ӛмір сүре алады, олардың ӛміршеңдігі мен вируленттілігін сақтайды. Осыған қарамастан, эпидемиологтар топырақты адамның инфекциясының тікелей себебі деп санамайды. Бұл туберкулез, алапес (проказы), дифтерия, оба, тырысқақ қоздырғыштарына қатысты, олар үнемі топыраққа кӛп мӛлшерде түседі, бірақ ертерек немесе кейінірек ӛледі. Сіреспе және газ гангренасының қоздырғыштары сияқты кейбір спора түзетін патогендік микробтар топырақтың ластану дәрежесіне байланысты белсенді. Бірқатар елдерде сібір жарасының топырақ ошақтары бар, бірақ олар тек шӛпті жануарларға (қой, сиыр) қауіп тӛндіреді. Адам сібір жарасын ауру жануармен - жұқтырған терімен, етпен және басқа шикізатпен байланыста болған кезде ғана жұқтыруы мүмкін. Патогендік микробтары бар су адам ауруын тудыруы мүмкін. Сумен жабдықтау кӛздерінің бактериялық ластануы кӛбінесе кӛптеген эпидемиялардың себебі болып табылады. Су қоймаларын патогендік микрофлорамен ластау кӛздері әртүрлі: жер үсті ағындары, ауа, ағынды сулар, ауру адамдар және бацилла тасымалдағыштар. Алайда, су объектілерінің бактериялық ластануының негізгі кӛзі-нәжіс, тұрмыстық және ӛнеркәсіптік ағынды сулардың кейбір түрлері, жұқпалы ауруханалардын ағынды сулары. Ағынды сулардың құрамы бойынша қазіргі уақытта халық арасында басым ауруларды анықтауға болады.
Қалалық кәріздердің шаруашылық-тұрмыстық сарқынды сулары әсіресе ластанған: 1 см3 ағындыда миллиондаған және миллиардтаған микробтар бар. Ағынды сулардың микрофлорасы негізінен адам мен жануарлардың ішектерінен бӛлінетін микробтардан, сондай-ақ адам денесінен және қоршаған ортадан жуылатын микроорганизмдерден тұрады. Escherichia coli тобының бактерияларын бір адамның күнделікті секрециясы 10- нан 406 миллиардқа дейін жасушалар болып табылады.
Ағынды сулардан басқа, микроорганизмдер кір жуу, адамдар мен жануарларды шомылу кезінде түседі. Шомылу кезінде адам денесінен әртүрлі микробтар жуылады: стафилококктар, дифтерия таяқшалары, сарциндер, стрептококктар және басқалар. Монша суларында кӛптеген микроорганизмдер бар-1см3-де 3х106-ға дейін сапрофиттік бактериялар және E. coli тобының 106-ға дейін бактериялары кездеседі. Ауру адамдар немесе бациллалар тасымалдаушылар мен кейбір жануарлар шығаратын патогендік микробтардың су резервуарларға енуі үлкен қауіп болып табылады. Соңғы кезде ағынды суларда адам денсаулығына қауіпті патогендік вирустар да табылды. Патогендік микробтардың арасында патогендік бактериялар, вибриондар, вирустар және т. б. бар. Жұқпалы аурулар ауруханалары мен созылмалы ішек аурулары бар балалар мекемелерінің сарқынды сулары, егер олар жеткіліксіз және толық тазартылмаған және залалсыздандырылмаған болса, аса үлкен эпидемиологиялық қауіп тӛндіреді. Су объектілерінің микробиологиялық ластану факторларының бірі-су жинау алаңынан бетіндегі ағын. Оның құрамында негізінен топырақтан шыққан микрофлора, сонымен қатар адамдар мен жануарлардың ішектерінен бӛлінетін микрофлора бар. Адамдар үшін патогенді микробтардың жылы қанды тасымалдаушылары - үй жануарлары, ірі қара, құс және жабайы жануарлар, суық қанды балықтардың арасында - ластанған суда ӛмір сүретін немесе ластанған жемді тұтынатын тұщы су балықтары. Су бетіндегі ағын әсіресе кӛктемде су тасқыны кезінде, қатты жаңбыр мен қардың еруі кезінде ластанған. 1 см3 еріген суда 14 мыңнан 9 млн-ға дейін сапрофитті бактериялар жасушасы және 1 млн-ға дейін ішек таяқшасы тобы бактериясы табылды. Микробтардың белгілі бір мӛлшері шаң немесе жаңбырмен бірге ауадан суға түседі.
ұзақ ӛмір сүруіне ықпал етпейді. Бірақ, соған қарамастан, ауа жұқпалы аурулардың таралуында үлкен рӛл атқарады. Адамның инфекциясы ауа арқылы жиі кездеседі, ӛйткені адамдар үшін зиянсыз микроорганизмдердің кӛп мӛлшерімен қатар, кейбір патогендік бӛлмелер де қызмет кӛрсету және тұрғын үй бӛлмелерінің ауасында болады. Ауа тамшыларымен немесе шаңмен таралатын инфекциялар аэрогендік (респираторлық) деп аталады. Осы инфекциялардың ішінде аурулар екі түрге бӛлінеді. Біріншісіне тыныс жолдарының инфекциясы жатады: дифтерит, скарлатина, кӛкжӛтел, менингит, шешек, қызылша, оба, күйдіргі, тұмау, аденовирустық және респираторлық аурулар, туберкулез және т.б., екіншісіне - ішек инфекциясы: бруцеллез, полиомиелит және басқа вирустық аурулар. Ауа-тамшы инфекцияларының кӛзі және табиғи резервуары ауру немесе тасымалдаушы адамдар болып табылады. Патогендік микробтар эпителийде және тыныс алу жолдарының шырышты қабығында, асқазан-ішек жолында, ӛкпеде, тыныс алу, ас қорыту және тері қабаттарында локализацияланған. Патогендік микробтар қоршаған ортаға шығарылады және жӛтелу, түшкіру және науқастардың сӛйлесуі кезінде ауаны ластайды. Бұл жағдайда ауру немесе патогендік микробтардың тасымалдаушылары айналасында үлкен және ұсақ аэрозоль аймағы құрылады.
Аэрозоль тамшылары шаңмен қоршаған заттарға түсіп, кебеді және микробтық шаңын қалыптастырады. Ауа арқылы шаң инфекцияның таралуына ықпал етеді. Аэрогенді инфекциялармен адамдардың жаппай аурулары адамдардың сезімталдығына, иммунитеттің күйіне, аэрозоль бӛлшектерінің мӛлшеріне, жұқтыратын микробтардың санына байланысты. Патогендік микробтар ауаға инфекциялардың ашық ошақтарынан, мысалы, жаралардан енуі мүмкін. Ауаның патогендік микробтармен ластану дәрежесі бӛлмедегі науқастардың немесе тасымалдаушылардың санына және оның санитарлық-гигиеналық жағдайына - тазалығына, желдетудің болуына және т. б. байланысты. Қазіргі уақытта тыныс алу жолдарының инфекцияларының ішінде ӛткір респираторлық вирустық ауруларға: тұмау, параинфлуа, аденовирус аурулары және т. б. Ауа арқылы стафилокок тәрізді әртүрлі тыныс алу аурулары да таралады. Стафилококктар табиғатта кең таралған. Олар адамның әртүрлі ауруларын тудырады - тонзиллит пен пневмониядан қанның инфекциясына дейін. Бұл жағдайда ең үлкен рӛл атқарады стафилококк коккаларға жататын пиогенез (Staphylococcus тұқымдасы). Қазіргі уақытта стафилококктық сипаттағы аурулар жиілеп кетті, бұл патогенді стафилококктарда антибиотиктерге және қолайсыз факторларға тӛзімділіктің пайда болуымен байланысты: кептіру, күн сәулесінің әсері және т. б. Ауруханалар мен стационарларда ауруханалық инфекциялардың кӛздері науқастар мен тасымалдаушылар, оның ішінде медициналық персонал болып табылады. Бактериялар бар шаң инфекцияның таралу кӛзі болып табылады, олардың қоздырғыштары ұзақ уақыт құрғаған кезде ӛміршеңдігін сақтайды. Сонымен, бӛлме шаңында кейде күйдіргі таяқшалары, *іш сүзегі, шешек вирусы және т. б. Туберкулез таяқшасы классикалық шаң инфекциясы болып саналады - ол ауруханалардың, теміржол вагондарының және т. б. шаңында кездеседі.
жүктеу/скачать 265.36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|