эпидемиологиялық маңызы бар. Патогендік асқазан-ішек микрофлорасының ӛмір сүру
ұзақтығы ӛзен суының құрамы
мен қасиеттеріне,
ластану концентрациясына,
биологиялық
процестердің қарқындылығына және басқа жағдайларға байланысты.
Кесте 3. Әр түрлі кӛздерден алынған судағы патогендік микробтардың ӛмір сүру
уақыты
Микроорганизмдер
Судың сипаттамасы
Ӛмір сүру
мерзімі
Қоздырғыштар
Сап
стерильді
1 жыл
бруцеллез
стерильді және ауыз суы
72 тәулік
Ішек таяқшасы
(кишечная палочка)
Водопроводная
2-262 тәулік
Речная
21-183 тәулік
Іш сүзегі бактериялары
Су құбыры (Водопроводная)
2-93 тәулік
Ӛзен
4-183 тәулік
Құдықты
107 тәулік -1,5 жыл
Дизентерия бактериялары
Водопроводная
15-27 тәулік
Ӛзен
12-90 тәулік
Туберкулез таяқшасы
Ӛзен
5 ай
Ящур вирусы
Ағынды су
103 тәулік
Микроорганизм түрінің де маңызы зор. Кӛбінесе бактериялар суда бактериофагтың
болуынан тез ӛледі. Сонымен қатар, суға түскен патогендік микробтар уақыт ӛте келе
суды ӛздігінен тазарту процесінде ӛледі. Тырысқақ (холера) қоздырғышы суда бір жылдан
астам уақыт сақталған жағдайлар бар. Патогендік микробтардың суда ӛмір сүруі қысқа
болуына қарамастан, әсіресе фекальды шығу тегі, олар кӛбінесе жұқпалы ауруларды,
әсіресе асқазан-ішек ауруларын тудырады.
0°С су қоймаларындағы суда сальмонелла тектес бактериялар 72 тәулікке дейін,
топырақта - 75 айға дейін, бӛлме шаңында - 80 күнге дейін, жануарлардың құрғақ
нәжісінде - 4 жылға дейін, тұнбада 8°С температурада - 3 айдан жоғары ӛміршеңдігін
сақтайды.
Дизентерия қоздырғыштарының (Шигелла тұқымдасы) суда ӛмір сүруіне кӛптеген
экологиялық факторлар әсер етеді: судың бактериялық ластануы, рН және температура.
Сонымен, аз мӛлшерде микробтары бар судағы шигеллалардың тұрақтылығы жоғары: таза
құдықтарда 22 күн, ӛзен суында 4 күн, газдалған ӛзен суында 30 минут.
Тӛмен температурада шигеллалар ұзақ ӛмір сүреді: -45 °C температурада нәжісте
олар 145 күнге дейін, ӛзендердің мұздатылған суында - 47 күнге дейін ӛмір сүреді. Теңіз
суында 15-17 күн ӛмір сүрген шигеллалардың түрлері сипатталған.
Туляремия қоздырғыштары мұзда 32 тәулік, құдық суында 9°с - 60 тәулік, 20 °с - 12
тәулік бойы сақталады.
Тырысқақ вибрионының суда ӛмір сүруі әртүрлі химиялық, биологиялық және
физикалық факторлармен тығыз байланысты. Ашық су қоймаларында ӛмір сүру мерзімі
бірнеше күннен бірнеше айға дейін созылады. Беткі суларда ӛміршеңдік 1 сағаттан 13
күнге дейін ӛзгереді. Қышқыл ортада рН 5,6 кезінде вибрион ӛте жылдам ӛледі. Суда
хлоридтердің, Органикалық заттардың және қарапайым микробтардың-сапрофиттердің,
болуы вибрионның ӛмірлік белсенділігін едәуір тӛмендетеді-6 сағат ішінде микробтардың
99% ӛледі. Вибриондар бактериялық флораның тығыздығы жоғары ағынды суларда және
белсенді тұнбада тез ӛледі. Осылайша, тырысқақ вибрионы суда салыстырмалы түрде
қысқа
уақыт
ішінде
ӛміршеңдігін
сақтайды.
Дегенмен,
науқастар
мен
тасымалдаушылардан фекальды ластанудың суға түсуі суда вибриондардың жиналуына
әкеледі.
Бациллус тектес патогендік бактериялар - күйдіргі қоздырғыштары, патогенді
клостридиялар-сіреспе қоздырғыштары, газ гангренасы бірнеше ай бойы суда
ӛміршеңдігін сақтайды.
Достарыңызбен бөлісу: