Атты халықаралық Ғылыми-əдістемелік конференцияның материалдары

207 
Нəтижелер босанған əйелдердің көпшілігінде жоғары немесе төмен (əрқайсысы 30%) 
тенденциясы бар мазасыздықтың орташа деңгейі бар екенін көрсетті. Яғни, олардың өзін-өзі 
бағалауы қалыпты, олар өздеріне сенімді, көпшіл, көбінесе олар тыныш күйде болады, олар 
бұған шынымен себеп болған жағдайларда немесе кейде негізсіз алаңдаушылықты бастан 
кешіреді. 
Əйелдердің 20% -ы алаңдаушылықтың жоғары деңгейін көрсетті. Олардың 
эмоционалдылығы жоғары, өзін-өзі бағалауы төмен, сынға бейім, өз пікірін білдіруден жəне 
сезімдерін білдіруден қорқады, мойындауды қажет етеді. Мазасыздықтың физикалық 
көріністері болуы мүмкін. 
Сынақшылардың 10%-да мазасыздық деңгейі төмен. Олар қандай да бір себептермен 
алаңдаушылықпен сипатталмайды. 
Мазасыздықтың өте жоғары деңгейі əйелдердің 10% -ында байқалды, олар өздерін қауіп 
төндіреді, ыңғайсыз сезінеді, тіпті мұндай өмірлік жағдайларда да алаңдайды. Өздерін қатты 
сынға алады. 
Зерттеуде алынған нəтижелерге сүйене отырып, эмоционалды жəне жеке факторлар 
босанғаннан кейінгі кезеңдегі əйелдерде депрессияның қалыптасуына əсер етеді, бұл 
гипотезаны растайды. 
Босанғаннан кейінгі депрессияның пайда болуының қолайсыз факторлары: 
- Циклотимдік; 
- Демонстрация; 
- Жоғары мазасыздық; 
- Өз-өзіне күмəндану; 
- Сəтсіздік саласындағы жалпы ішкі жəне ішкі деңгейлердің жоғары деңгейі; 
- Жүктілікке, босануға жəне аналыққа қайшы көзқарас. 
Ауыр депрессиялық симптомдардың дамуына кедергі келтіретін факторлар ретінде 
мыналарды атауға болады: 
- Гипертимия; 
- Эмоционалдылық; 
- Отбасылық жəне тұлғааралық қатынастар саласындағы жоғары интернационализм. 
Жүктіліктің, босанудың жəне баланың отбасында пайда болуының жағдайы айтарлықтай 
əсер етеді. 
Қорытындылай келе, эмпирикалық зерттеулердің нəтижелері субъектілердің 
көпшілігінде (43,3%) жұмсақ депрессиялық жағдай бар екенін көрсетті. Көптеген əйелдерде 
(30%) орташа депрессия байқалады. Субъектілердің 10% - да депрессия анықталған жоқ, 10% 
- да айқын депрессия байқалады, оларға көңіл-күйдің төмендеуі, белсенділіктің төмендігі, 
летаргия тəн, ал əйелдердің 6,7% - ында ауыр депрессия байқалады. 
Нəтижелерді талдау əйелдердің ерікті процестердің əлсіздігі, болашаққа деген 
пессимистік көзқарастар, өзін-өзі бағалаудың төмендігі, өздері, туыстары, ұялшақтығы, өз-
өзіне күмəндануы, шешілмеуі, шамадан тыс сезімталдығы, осалдығы, импрессионность 
сияқты мінез-құлық белгілері неғұрлым айқын болса, олардың депрессиялық деңгейі 
соғұрлым жоғары болады. Əйелдер неғұрлым ұқыпты, ұқыпты, мұқият, формализм мен 
күмəнге бейім болса, олардың депрессия деңгейі соғұрлым төмен болады. 
Əйелдерде қорқыныш, өзін-өзі бағалаудың төмендігі, сынға сезімталдық, 
алаңдаушылықтың физикалық көріністері, сыртқы бақылау локусы неғұрлым көп болса, 
олардың депрессиялық деңгейі соғұрлым жоғары болады. 
Əйелдер ана жағдайына, ана рөлін қабылдауға дайын еместігі, алаңдаушылық, ана 
жағдайында өз-өзіне күмəндану, шешімнің барабар құндылығынан жəне аналық қарым-
қатынастың барабар стилінен ауытқу қаншалықты айқын болса, соғұрлым олар депрессияның 
деңгейі жоғары болады. 
Осылайша, зерттеу гипотезасы расталды: босанғаннан кейінгі депрессияның ауырлығы 
əйелдердің жеке тұлғалық ерекшеліктерімен байланысты: мазасыздық деңгейі, мінез-құлық 
екпіні, субъективті бақылау деңгейі, ана болу жағдайының тəжірибесі. 

208 
Алғаш рет зерттеу босанғаннан кейінгі депрессия деңгейінің кейіпкердің екпінімен, 
субъективті бақылау деңгейімен жəне ана болу жағдайының ерекшеліктерімен байланысын 
көрсетті. 
Əдебиет 
1. Смулевич А.Б. Психосоматические расстройства в клинической прак-тике», / А.Б. Смулевич, И.Ю. 
Дороженок, Д.В. Романов, А.Н. Львов; под общ. ред. А. Б. Смулевича. – М., 2014. 
2. Курпатов А.В. Как избавиться от тревоги, депрессии, раздражительности. - СПб.: Питер, 2002. – С. 
100. 
3. Паршукова Л.П. Акцентуации характера: учебное пособие / Л.П. Паршукова, И.В. Выбойщик. – 2-е 
изд., испр. и доп. – Челябинск: Изд-во ЮУрГУ, 2007. – 84 с. 
4. Перинатальная психология и медицина: Сборник научных трудов членов РАППМ.– С-Пб., 2004- 
2005.– 415 с. 
5. Психологические методики изучения личности. Практикум / А. Ф. Ануфриев, Т. А. Барабанщикова, 
А.Н. Рыжкова. – М.: Ось-89, 2009. – 304с. 

жүктеу/скачать 6.73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: