170
нерал түрінде кездеседі: Fe
2
S. Топырақта SiO
3
мөлшері
пайыздың
1/10 бөлігінен аспайды. Кейбір сульфатты тұздар топырақта көп
болуы мүскін. Егерде күкірттің топырақта жылжымалы түрі мол
болса, оның себебін осы төңіректе ластаушы өндіріс орындарынан
іздестірген жөн.
Көміртегі, сутегі, азот, фосфор – органогендік элементтер.
Олардың топыраққа тигізер пайдасы көп. Көміртегі гумустың
органикалық
қалдықтардың құрамында, сутегі газдардың, өсімдік
пен жануарлардың денелеріндегі органикалық заттарында болады.
Көміртегі органикалық заттарға бай топырақтарда 3 – 10%, сутегі 3
– 6% мөлшерде. Азот өсімдіктің өсуінде, жануарлардың тіршілігінде
зор рөл атқарады. Оның мөлшері топырақта
көбіне органикалық
қосындылар, амиак, азот жəне азотты қышқылдардың тұздары
күйінде кездеседі (0,3-0,4, кейде 0,1%). Топыраққа азот екі жолмен
келеді: 1) үлкен қысым əрі катализатор (найзағай) қатысуы арқылы
аммиак NH
3
түзіліп, жауын-шашынмен түседі.
2) азот сіңіруші бактериялардың (бос немесе бұршақты өсімдіктер
тамыр түйіндеріндегі) қатысуымен шоғырланады.
Достарыңызбен бөлісу: