209
болғандықтан, оларды тиісті реактивтермен экстракциялап (лат. экс-
трарере – шығару, сығу) бөледі. Сулық жəне сілтілік сығындыларды
кезекпен қолдана отырып, Қара шірінді төмендегі құрамдарға бөлуге
болады.
1) суда еритін қара шірінді қосындылары (фульвоқышқылдар
жəне олардың тұздары);
2) сілтіде еритін қара шірінді қосындылары (гуминдік қышқылдар
жəне олардың тұздары);
Топырақ қара шіріндісін анықтаудың бірнеше түрлері бар.
Олардың ішінде академик И. В. Тюриннің əдісі көбірек қолданылады.
Бұл əдіс топырақта жаңа түзілген органикалық қосындылардың
жəне ыдырап бітуге жақын өсімдік қалдықтарының жалпы мөлшерін
анықтауға мүмкіндік береді. Мұнда қара шіріндінің жалпы мөлшері
жанама жолмен көміртегінің шамасына қарай анықталады. Əдіс
органикалық заттың (гумустың) көміртегін 1:1 есебімен суда
сұйытылған күкірт қышқылында дайындалған калий дихроматының
(K
2
Cr
2
O
7
) ерітіндісімен тотықтыруға негізделген. Талдау көміртегінің
мөлшерін анықтауға негізделгендіктен
зерттеуге алынған топырақ
үлгілері органикалық қалдықтардан өте тазарған болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: