Қазақ фольклоры: МӘНІ, теориясы, тарихы
пәлен архивтен, не басылымнан алынды. Бұл сюжеттес ертегі
жүктеу/скачать 2.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| пәлен архивтен, не басылымнан алынды. Бұл сюжеттес ертегі
В.Н.Харузинаның, Г.Н.Потаниннің, А.Мелковтың, А.Васильевтің, М.Миропиевтің, Ә.Диваевтың басылымдарында кездеседі» [3]. Демек, қазақ фольклортануында ертегілерді ғылыми түрде жинақ етіп шығару жұмысы әлі толық қалыптаспаған [4]. Құрастырушылар әлі күнге дейін ертегілік материалды өзінше сұрыптап, өзі қалаған мәтінді ғана жинаққа енгізіп жүр. Шығарма варианттары да ескерілмей, жинақтан тыс қалуда. Және әркім бір жаңадан сүрлеу салуға тырысады, бірақ ол қолдан келе бермейді. Шынын айту керек, бізде ертегі мәтініне ғылыми көзбен қарау әлі де жолға қойылмаған. Көп жағдайда тексті тек мазмұны тұрғысынан, арагідік көркемдік жағынан бағалаймыз да, сол текстің тілі, орындалу сапасы қандай, оған мән бермейміз. Текстологиялық редакциялаудың ғылыми негізделген шарттары да жоқ бізде. Текстіні қаншалықты және қандай түрде редакциялауға болады? Бұл да әлі ғылыми негізделмей жатыр. Сондықтан қазақ ертегілері жинағын құрастырушылар мәтінді редакциялауда өз білімі мен тәжірибесіне және баспахананың шарттарына сүйеніп жүр. Соның салдарынан ертегілік жинақтарда текстің тілі көп өзгеріске ұшырап, ертекшінің стилі мен халықтың ауызекі тілі толық сақталмай, өз ерекшеліктері мен сипаттарынан айрылып қалып жүр: жинақтарда әр жерден жазылып алынған ертегілерде кездесетін диалектілік ерекшеліктер де өшіріліп қалады. Бір өкінішті жері – құрастырушылар осы өздерінің «текстологиялық редакциясы» туралы не кіріспе сөзде, не түсініктемелерде бір ауыз сөз айтпайды. Мысалы үшін, ең тәуір деп саналатын үш томдық «Қазақ ертегілері» жинағын алайық. Бұл жинаққа енген біраз ертегілердің түп нұсқасы Орталық ғылыми кітапхана мен М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының қолжазба қорларында сақтаулы. Солардың бір- екеуін алып, баспадан шыққан нұсқасымен салыстырсақ, былай екен: жүктеу/скачать 2.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|