Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| V БӨЛІМ. Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер
нан астам ғылыми еңбекке сілтеме жасауға дағдыланып алдық. Белгілі бір дәрежедегі өз пікіріңді айтуың үшін белгілі ғалымдар еңбегінен ци- тат келтірмесең болмайтын ауруға ұшырадық. Өйткені, талап солай. Ал А. Байтұрсынов өз еңбегінің «Қара сөз бен дарынды сөз жүйе- сі» аталатын екінші бөлімінде жақ- шаның ішінде «нұсқалықтың 1 но - мерін қара» деген ескертпелер кел- ті ріп отырады. Бұл – ахметтанушы- лар назарынан тыс қалып жүрген мәселе. Ұлт ұстазы осы «нұсқалықты қара» дей отырып, оның санын 1-ден 197-ге дейін көрсетеді. Сонда бұл нұсқалық деп отырғаны не нәр се? Біздің ойымызша, «Әдебиет та ныт- қыштың» «Нұсқалық» аталатын хрес томатиялық қосымшасы бол- ған. Тарата айтсақ, Ахаң сөз етіп отыр ған теориялық қисын бойынша мысал дәрежесінде алынған көркем шығарма мәтінін белгілі бір жүйе- де топтастырып беріп отырған деп ұғу керек. Алаш арыстары алғаш ұсталғанда жоғалды ма, әлде қолды болды ма, ол жағы бізге беймәлім. Қалай дегенмен де осы «Нұсқа лық» төңірегінде зерттеу жұмыстарын жал ғастыру керек секілді. Академик З Қабдолов ұлттық әдебиеттанудағы ендігі ғылыми мек- теп «профессор Т. Кәкішевтің мек- тебі» деп көрсетеді. Оны: «Үшінші сала – әдеби сын. Бұл проблеманы басында профессор Т. Кәкішев бір өзі жеке дара алып зерттеп, талай архивтердің қоңыржай қоймала рын ақтарып-төңкеріп, одан тапқан құ- жаттар мен жазбаларды жан-жақ- ты пайдалана келе, қазақ әдебиеті сынының оқулығын (Сын сапары) жазып шықты», – деп нақтылайды. Қазіргі ұлттық әдебиеттануда қа- рышты қадамдар жасап отырған бұл ғылыми мектептің негізі профессор Т. Кәкішевтің «Сын сапары» (1972), «Оңаша отау» (1982) атты моногра- фияларынан бастау алды. 1970 жыл- дарға дейін жоғарғы мектепте тек ар- наулы курс ретінде оқытылып келген әдеби сын тарихы дербес жеке пән дәрежесін алды. Ғалым оны «Қазақ әдебиеті сынының тарихы» (1994), (2003) оқулықтары, «Сандалтқан «Са дақ» (2002), «Жанр жайлауы» (2007) және тағы басқа да аталатын зерт теулерімен толықтыра түсті. Жал- пы алғанда проф. Т. Кәкішевтің кез келген зерттеу еңбегі ұлттық әдеби сын тарихының келелі мәселелеріне соқпайтыны жоқ десе де болады. Тәуелсіздік алғаннан бері басқа қоғамдық, гуманитарлық ғылымдар саласы сияқты қазақ әдебиеттану ғылымы өз бастан өткерген тарихи жолын жаңаша көзқараста саралап жатыр. Соның арқасында ұлт тық әдебиеттануда сара бағыт тар мен келелі тақырыптағы мәселе лерді ке- шенді түрде зерттеген ғалым дар- дың да сіңірген еңбегіне баға беру жұмыстары қолға алынуда. Ал бұл Ре по зи то ри й К ар ГУ |