Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы

30 
Институт қызметкерлері өз күшімен педагогтер мен ата-аналарға арналған 
отбасылық тәрбие бойынша оқулықтар әзірледі. Бұл институт психологиялық 
мәдениет деңгейін және отбасылық тәрбие мәселелеріндегі педагог кадрлардың 
құзыреттілігін арттырумен және отбасы мен мектептің өзара ынтымақтастық 
жүйесін жетілдірумен айналысады: 
- отбасылық тәрбие бойынша білім берудің барлық деңгейіндегі педагогтер 
мен психологтердің біліктілігін арттыру және қайта даярлау жөніндегі 
республикалық жобаны іске асыру; 
- 2012 жылдың мамыр айында институт Астана қаласында өткізген әр 
түрлі акцияларды ұйымдастыру, мысалы, «Отбасыдан не қымбат болуы 
мүмкін?»; 
- ата-аналар қоғамдастығы үшін отбасылық тәрбие бойынша күндізгі кең 
ауқымды тегін консультациялар; 
- түрлі тақырыптарда ата-аналарға арналған ашық сабақ-тренингтер өткізу, 
мысалы, «Отбасының тарихын зерттей отырып, қалай біріктіруге болады?», 
«Азаматты тәрбиелеу: Отбасы. Мектеп. Қоғамдық ұйымдар»; 
- педагогтермен және ата-аналар қауымдастығымен түрлі кездесулерде, 
көрмелерде, конференцияларда және т. б. жұмыстар жүргізу. 
Ата-аналарды тәрбиелеу, олардың педагогикалық мәдениет деңгейін 
арттыру отбасылардың жеке ісі ғана болып қалмайды, мемлекеттік маңызы бар 
ауқымға ие болады. 2018 жылдың қыркүйек және қазан айларында өткен «XXI 
ғасырдағы Қазақстандық ата-аналар: өз балаңа үлгі бол» республикалық 
конференциясы, оның басты әзірлеушісі «Отбасылық тәрбие институты» ЖШС 
ата-аналар үшін ғана емес, сонымен қатар еліміздің педагогикалық 
қоғамдастығы үшін интерактивті жұмыс нысандары мен әдістерін ұтымды 
пайдаланудың, ең бастысы, ата-аналардың назарын өзекті мәселелерге және 
отбасы мен мектеп ынтымақтастығының жоғары нәтижелілігіне аударудың 
алғашқы үлгісі болды. 
2019 жылы Отбасылық тәрбие институты (Нұр-сұлтан қ.) Қазақстан 
Республикасы Білім және ғылым министрлігінің тапсырысы бойынша сынып 
жетекшілерін онлайн оқыту дәрістері курсының бағдарламасын әзірледі. Бұл 
бағдарламаның мақсаты – мектеп пен отбасының өзара ынтымақтастығының 
тиімділігін арттыруда ата-аналарды қажетті біліммен қаруландыру. Ата-ана 
болу өте қиын жұмыс, көбінесе ата-аналар өздерін дәрменсіз сезінеді және бас 
тартады – олардың педагогикалық сауаттылығы жоқ, олар кездесетін мәселелер 
бойынша білікті кеңестерге мұқтаж. Осыған сәйкес жоғары білікті педагог 
кадрларды даярлау – Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесінің негізгі 
міндеттерінің бірі [25].

31 
Біліктілікті арттыру аясында сынып жетекшілері «Бақытты отбасы» 
бағдарламасы жобасының материалдарын зерттеді. Отбасының мектеппен 
ынтымақтастығы мәселесінде сынып жетекшілері маңызды буын болып 
табылады. Бұл баланың мектептегі толық бейнесін көретін сынып жетекшілері 
– олар оның үлгерімін де, мінез-құлқын да біледі, демек олар ата-аналарды 
тәрбиелік күш-жігеріне бағыттай алады, бұл отбасылық және адамгершілік-
рухани тәрбиенің сапасын жақсартуға ықпал етеді. 
Отбасылық тәрбие институты ұсынған бағдарлама оқытудың көптеген 
аспектілерін қамтиды, практикаға бағытталған, ата-аналармен және 
оқушылармен жұмыс жасау кезінде қолдануға болатын нақты әдістерден 
тұрады. Бағдарлама бойынша оқыту, ең алдымен, білім беру мамандарын 
сапалы даярлауға ықпал етеді, ата-аналармен жұмыс істеуге деген сенімділікті 
арттырады, тәрбие әдістері мен тәсілдерін әртараптандырады, тәрбие 
мәселелерінде ата-аналардың құзыреттілік деңгейін арттырады. 
Осылайша, жобада мектеп пен отбасының, отбасы мен мектептің өзара 
ынтымақтастығын ұйымдастырудың қазақстандық тәжірибесін талдау 
барысында отбасылық тәрбие проблемалары анықталды, оларды шешуге 
бағытталған тұжырымдамалық тәсілдер, стратегиялар, заманауи тәжірибелер 
зерттелді. 
1) қазіргі уақытта мектептің әкімшілігі, педагогтері, оның әлеуметтік 
серіктестері ретіндегі өзара ынтымақтастығының басты тұжырымдамасы - 
отбасының тәрбиелік әлеуетін арттыру. Бұл көптеген ата-аналарды тәрбие 
мәселелерін шешуден, баламен және мектеппен нақты өзара әрекеттесуден 
өзін-өзі 
жоюдың 
әлеуметтік 
тенденциясын 
күшейту 
қажеттілігімен 
байланысты. Тағы бір міндет – ата-аналарды балаларды тәрбиелеудің негізі 
ретінде отбасылық дәстүрлерді жаңғыртуға тарту. Міндеттің басым кілті болып 
мінез-құлықтың құндылықты моделі, рухани мәдениет, жалпы адамзаттық 
құндылықтар біріктірілген отбасындағы ұлттық дәстүр мен ғұрыптағы тәрбие 
болып саналады. Бұл тұрғыда ата-аналардың ұлттық педагогика идеяларында 
тәрбиелеудің жолдары мен әдістеріне жеткіліксіз назар аударуы мен білімінің 
жетіспеушілігі тіркеледі.
2) мектеп пен отбасының бірлескен қызметі арқылы отбасылық тәрбие 
проблемаларын шешуге бағытталған басым стратегияға білім беру процесінің 
барлық қатысушылары балалар мен жастарда ұлттық құндылықтарды 
қалыптастыруды ұсынады. Осы басымдыққа қол жеткізудің негізгі іс-шаралары 
мен тәсілдері жаңа нысандарды құру – «Ата мектебі», «Әже мектебі», «Әке 
мектебі», «Ана мектебі», «Аға мектебі», «Жеңге мектебі». 

32 
3) Заманауи тәжірибе үшін мектептің қоғамдық ұйымдармен, қорлармен, 
ата-аналар бірлестіктерімен ынтымақтастығы керек. Білім берудегі әріптестікте 
мемлекеттік органдардың рөлі айтарлықтай маңызды. 
Сонымен қатар қазақстандық мектептерде ата-аналармен тиімді өзара 
ынтымақтастығының қағидаттары мен тәжірибесі нақты баяндалған және 
интеграцияланған әдіснамалық және әдістемелік құралдар, саясат пен рәсімдер 
жеткіліксіз әзірленуде. 
Отбасы мен мектептің өзара ынтымақтастығының шетелдік және 
қазақстандық тәжірибесін талдауы: 
– білім беру ұйымдарының балаларды оқыту мен тәрбиелеуді қолдаудың 
түрлі тәсілдемелерін іздестіру бойынша бірыңғай тәсіл жоқ.
- білім алушыларды тәрбиелеудің әдістемелік құралдарын қайта қарауда 
(қазіргі заманғы тәсілдер, нысандар, әдістер, технологиялар) – күш-жігер 
халықтың менталитеті үшін бүгінгі таңда сұранысқа ие дәстүрлі идеяларды 
пайдалануға бағытталған; 
– мектептің білім беру процесіне ата-ананың қатысуына қатысты 
мемлекеттік саясаттағы белсенді өзгерістерге – ата-аналар қоғамдық 
ұйымдарға, қамқоршылық кеңестерге, ата-аналар комитеттеріне және т. б. 
тартылады. 
Озық тәжірибе, атап айтқанда, бірлескен ынтымақтастық пен серіктестік 
қатынастарымен, мектеп пен отбасының мүдделі диалогымен және өзара 
әсерімен сипатталады. Бұл серіктестік одақта сөзсіз жетекші рөл жеке тұлғаны 
қалыптастыру және дамыту саласындағы кәсібиліктің тасымалдаушысы 
мектептің педагогикалық ұжымына тиесілі. Сондай-ақ ұйымдасқан мектеп 
ұжымының әсері отбасының атмосферасына әлеуметтік құнды ынталандырулар 
мен мотивтерді, ұлттық және басқа да рухани-адамгершілік құндылықтарды 
енгізеді. Тек мектеп ғана тәрбие жұмысын жүзеге асыруда отбасы басшылыққа 
алатын жетекші принциптерді анықтауға заманауи қоғам үшін өзекті 
басымдықтарға отбасын бағыттай алады.

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: