227
2
1
Осыдан кейн
eкeндiгiнe көз жеткiзу қиын емес. Бұл жерде əрине
К’− жүйедегi
с
вектордың бағыты жалпы
алғанда басқаша болатындығы
анық.
Ecептер
7.1.
Ұзындықты түрлендіру. К-жүйеде
өсіне
бұрышпен бағытталған,
ұзындығы
100
cм шыбық тыныштықта тұр (7.16-сурет).
К-жүйеге қатысты
өсі
бойымен
с/2 жылдамдықпен қозғалып келе жаткан
К'-жүйеде оның
ұзындығын жəне сəйкес
бұрышын табу керек.
Шығару жолы. Шыбықтың
К' жүйедегi ұзындығы:
∆
∆
∆
1
β
∆
,
мұндағы,
/ . ∆
cos мен ∆
sin екендігін ескере отырып,
келесі
өрнекті табамыз:
1
β cos 2
94см.
К' жүйедегi
бұрышты тангенс арқылы табамыз:
tg
∆
∆
∆
∆
1
β
tg
1
β
1,155.
Осыдан
49°.
К'-жүйесінің жылдамдығының бағытында aлынған нəтижелер
тəуелсiз болатындығынa назар аудару керек, ол тек
өсінің
оң немесе теріс
бағытымен қозғалуы мүмкін.
7.2. Меншікті ұзындық. Шыбық сызғыштың бойымен
қайсы-бiр тұрақты жылдамдықпен қозғалады. Егер
шыбықтың екі басын да
сызғышпен байланысты
санақ жүйесіңде бiрмезгiлде өлшесе, онда санақтар
айырымы
сызғыш бойынша
∆
4,0м болып
шығады. Ал егер оның екі шетін сызғышпен
байланысты санақ жүйесіңде
бiр мезгiлде өлшеп
алса, онда сызғыш бойындағы оның ұзындығы
∆
9,0 м .
1) Шыбықтың меншiктi ұзындығы
;
2) шыбықтың сызғышқа қатысты жылдамдығын табу керек.
Шығарылу жолы. Шыбықтың меншiктi ұзындығы жəне
∆
шамалары келесі
формулалармен байланыста:
∆
1
β ,
мұндағы,
шыбықтың жылдамдығы (жарық жылдамдығы бiрлiктерiмен).
Енді
шыбықтың меншікті ұзындығы – шыбықпен байланысты санақ жүйесінде
өлшенген қозғалыстағы сызғыштың ұзындық бөлігі.
∆
сызғыштың
өзінің
ұзындығы. Сондықтан
7.16-сурет