Бақылау сұрақтар
1. атом құрлысын алғаш ким ашты?
2. Атомның планетарлық моделі деген не?
3. Электрон массасы нешеге тең?
Сабақ № 61
Тақырыбы: 5.1.2 Н.Бор постулаттары. Атомдағы энергия негіздері.
Сабақ жоспары
1. Н.Бор постулаттары
2. Атомдағы энергия негіздері
Атомның ядролық моделi α-бөлшектердiң жұқа алтын фольгадан шашырауын дұрыс
түсiндiргенiмен екiншi жағынан басқа қиындыққа жолықты. Оның мәнiсi мынада болатын.
Классикалық электродинамика заңдары тұрғысынан атомның планетарлық моделi тәрiздес
жүйелер орнықты болмауы тиiс едi. Себебi, электрон ядроны айнала үдей қозғалатын
болғандықтан өзiнен электромагниттiк сәуле шығаруы тиiс. Ал бұлай сәуле шашу оның
энергиясын кемiтедi де соның салдарынан электронның айналу радиусы бiрте-бiрте кемiп,
түбiнде ол ядроға құлап түсуi тиiс болатын. Бiрақ тәжiрибе бұған мүлдем керi нәтиже бередi.
Атом орнықты жүйе және ол қозбаған күйде болса өзiнен ешқандай да сәуле шығармайды.
Теория мен тәжiрибенiң арасындағы осындай қарама-қайшылықты шешу жолында ғалымдарға
бiраз тер төгуге тура келдi. Бұл бағыттағы зерттеулер барысында алғашқы елерлiктей табысқа
дат ғалымы Нильс Бор жеттi. Ол классикалық физиканың атомдық жүйеге қатысты барлық
көзқарастарын қайта қарай келiп, оның атомдарға қатысты жаңа тәжiрибелiк деректердi
түсiндiруде дәрменсiз екенiне көзi жеттi. Бұл жерде классикалық физика ұғымдарының
ауқымынан тысқары шығу қажет болатын. Нильс Бор 1913 жылы солай жасады да, ол атомның
жарықты шығаруы мен жұтуы жөнiндегi өзiнiң түсiнiгiн мынадай екi постулат түрiнде
тұжырымдады :
1. Атомдар, тек стационарлық күйлер деп аталатын қандай да бiр күйлерде ғана бола алады. Бұл
күйдегi электрондар ядроны айнала үдей қозғалғанымен өзiнен сәуле шығармайды.
2. Сәуле шығару немесе жұту тек бiр стационарлық күйден екiншi стационарлық күйге өткен
кезде ғана болады. Ал шығарылған немесе жұтылған сәуленiң жиiлiгi мына шарттан анықталады
Достарыңызбен бөлісу: |
