А. М. Саидов, Н. Д. Жангабылова, Б. Аманжол
Ғылыми ақпаратты ӛңдеу, оны бекіту және сақтау
жүктеу/скачать 1.25 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.5 Ғылыми ақпаратты ӛңдеу, оны бекіту және сақтау
Ғылыми кітаппен алғаш танысқан кезде оның қорытынды деректері кӛптеген пайдалы ақпарат бере алады. Кітаптың аннотациясында мазмұны мен оқырманның мақсаты туралы қысқаша ақпарат беріледі, басылымның ғылыми және практикалық маңызы кӛрсетіледі, негізгі идея ашылады. Аннотациядан сіз автордың негізгі тақырыбын, міндеттерін, әдісін, белгілі бір ғылыми мектепке жататындығын біле аласыз. Ғылыми кітаптың алғы сӛзі әртүрлі нұсқаларда ұсынылуы мүмкін. Алғы сӛзде кӛбінесе кітапты жазу мотивтері, оның мазмұны мен құрылысының ерекшеліктері, белгілі бір мәселелерді шешудің толықтығы түсіндіріледі. Кіріспе мақала. Онда жұмысқа баға беріледі, ғалымның дүниетанымы, оның ғылыми және әлеуметтік кӛзқарастар жүйесі сипатталады, ең үлкен еңбектер тізімделеді және т. б. Кіріспе - бұл негізгі мәтіннің кіріспе бӛлімі, сондықтан ғылыми кітаппен танысқан кезде оны мұқият оқып шығу керек. Жылдам оқу техникасын қолдану мүмкіндігі ғылыми әдебиеттермен жұмыс істеудің күрделілігін айтарлықтай тӛмендетеді. Тез оқи білу- әлдеқайда үлкен материалды игерудің маңызды шарттарының бірі. Оқу және резюме жазу кезінде тек материалды қарызға алуға тырысудың қажеті жоқ. Табылған ақпаратты тақырып бойынша барлық жұмысты жалғастыру үшін қарастырған жӛн, содан кейін басқа адамдардың жұмыстарымен танысу кезінде пайда болған ӛз ойларыңыз жаңа білім алуға негіз болады. Таңдалған тақырып бойынша әдебиеттерді зерттеудегі ақпарат тек диссертация тақырыбымен тікелей байланысты және сондықтан ең құнды және пайдалы болып табылады. Кең ауқымды мәселені әзірлеу кезінде оны бӛліктерге бӛле білу керек, 52 олардың әрқайсысы егжей-тегжейлі ойластырылуы керек. Кез-келген жеке мәселе немесе бӛлім бойынша жұмыс жасай отырып, оның жалпы проблемамен байланысы туралы ұмытпаған жӛн. Нақты материалды іріктеу және бағалау. Ғылыми шығармашылық негізгі және қосымша ақпаратты таңдауға, оны жалпылауға және талдауға және тұжырым жасауға ыңғайлы түрде ұсынуға байланысты ӛрескел жұмыстың едәуір бӛлігін қамтиды. Сондықтан кез-келген фактілерді емес, тек ғылыми тұрғыдан таңдауды үйрену керек. "Ғылыми факт" ұғымы күнделікті ӛмірде қолданылатын "факт" ұғымына қарағанда әлдеқайда кең және жан-жақты. Ғылыми фактілер ерекше қасиеттермен-жаңалықпен, объективтілікпен, дәлдікпен және сенімділікпен сипатталады. Ғылыми фактінің жаңалығы түбегейлі жаңа, белгісіз объект, құбылыс немесе процесс туралы айтады. Бұл ғылыми жаңалық болуы міндетті емес, бірақ бұл біз әлі білмеген жаңа білім. Таңдалған тақырып бойынша ғылыми фактілерді жинақтау бойынша жұмыс әрқашан кӛп ӛлшемді. Мұнда жарияланған материалдарды терең зерттеу, мұрағаттармен және ведомстволық деректермен танысу, түрлі кеңестер алу, жеке ғылыми нәтижелерді талдау және қорыту бар. Мұндай алдын - ала ақпараттың жинақталуы-мақсатты энергияны, табандылықты және шығармашылық құмарлықты қажет ететін шығармашылық процесс. Ғалым күрделі және ерекше құрылымның құрылысшысына ұқсайды. Ол қажетті құрылыс материалдарын жинайды, бәрін қатаң және белгілі бір тәртіппен бүктейді. Барлық жиналған бастапқы ғылыми ақпарат тіркелуі керек. Тіркеу формалары әртүрлі болуы мүмкін: -жаңа ақпаратты арнайы бланкілерде, сауалнамаларда, статистикалық карточкаларда ресімдеу; - әр түрлі сипаттағы жазбалар, соның ішінде зертханалық журналдарда жазылған бақылаулар, кафедра отырыстарының хаттамаларынан үзінділер және т. б.; - графиктер, суреттер, сызбалар және басқа да графикалық материалдар; - ғылыми ақпаратты фотография әдістерімен бекіту; - ғылыми есептер; - компьютерлік бағдарламалар кӛмегімен орындалған есептер; - талданатын әдеби кӛздерден, құжаттардан үзінділер (авторефераттар, диссертациялар, мақалалар, кітаптар және т.б.). Күтпеген жерден, кейінге қалдырмай келген құнды ойлардың жазбаларын жасау ұсынылады. Ғылыми зерттеуді ұйымдастырудың бастапқы кезеңінде бастапқы құжаттаманы сақтаудың ең қолайлы жүйесін таңдау қажет болып кӛрінеді. Жиналған материалды тіркеумен қатар оны топтастыру, салыстыру, алынған сандық деректерді салыстыру және т.б. сонымен бірге жіктеу ерекше рӛл атқарады, онсыз ғылыми құрылыс немесе қорытынды жасау мүмкін емес. Жіктеу қарастырылған мәселелер шеңберіне ең қысқа және дұрыс жолмен 53 кіруге мүмкіндік береді. Бұл іздеуді жеңілдетеді және бұрын байқалмаған байланыстар мен тәуелділіктерді орнатуға кӛмектеседі. Жіктеуді материалды зерттеудің бүкіл процесінде жүргізу керек. Бұл кез-келген ғылыми зерттеудің жалпы әдіснамасының орталық және маңызды бӛліктерінің бірі. Бастапқы ғылыми ақпаратты жинау, бекіту, сақтау және жіктеу процесін ақпаратты жинақтайтын және жүйелейтін тұтас шолу мәтінін жазумен аяқтаған жӛн [2]. жүктеу/скачать 1.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|