283
Мәселелік оқытудың технологиясы
ҥйрену, танымдық белсенділігінің
тиімді тәсілі болып табылады. Аталмыш
технология шығармашылық
зейінділерді
дамытып, дербес ойдың қҧрылымына әсер етіп, білімнің табысты
игеруіне септігін тигізіп, ықпал жасайды. М.И.Махмутовтың
пікірінше,
мәселелік оқыту дербес ізденістің қызметі мен дайын білімдердің қиылысуынан
туындайды. Мәселелік оқытудың маңыздылығы — педагогтың білім алушыға
ӛзіндік танымдық білім алуын ҧйымдастыру болып табылатындығы. Білім
алушының танымдық қызметі дайын пәндік білімдермен ҧштасуы тиіс Сабақты
мәселелік оқытумен ҧйымдастыру баланың ойлау қабілетінің және
педагогикалық қҧралдардың заңдық білім негізінде қҧрылуы қажет [1].
Мәселелік оқытудың дәстҥрлі оқытудан
мақсаттың қойылымының және
білімнің меңгерушілік ҥдерісінің ҧйымдасуымен ерекшеленеді мәселелік
оқытумен ҧйымдастырылған сабақ білім алушыға қойылған мәселені шешудің
мҥмкіндіктерін іздестіруге мҥмкіндік береді (1-кесте).
К е с т е 1 - Дәстҥрлі
және
мәселелік
оқытудың
салыстырмалы
сипаттамасы
Критерийлер
Дәстҥрлі оқыту
Мәселелік оқыту
1
2
3
Оқыту әдістері Тҥсіндірмелі-кӛрнекті
Белсенді зерттеу әдістері
Оқыту
нәтижелері
Дайын сабақтар
Шығармашылық зейін мен
ойлаудың дамуы арқылы білім алу
Мҧғілімнің
Қызметі
Дайын білімдер, дайын мысалдар
келтірілетін тҥсіндірмелі-кӛрнекті
оқыту
Ӛзіндік қызмет негізінде зерттеу
қызметін дамыту. Оқушылардың
оқу қызметтерін басқару
Білім
алушылардың
қызметі
Репродуктивті сипаты бар:
дайын оқу
материалын жаттау, меңгерген білімді
пысықтау мақсатында жаттығуларды
орындау, дайын білімдерді талдау
Мәселені қоя білу және оны шешу
жолдарын
іздестіру
Ӛзіндік бақылау және ӛз қызметін
ӛзіндік бағалау
Мотивация
Мҧғалім жағынан әрекеттің орындалуы
Мысалы, оқу материалын қызықты
тҥсіндіру
Зияткерлік мотивтер
Білім алушылар зияткерлік
еңбектен кейін қанағаттануы
ксйін қанағаттануы
Танымдық қызмет мәселелік жағдайлар
кезінде келесідей тізбекті
қҧрайды: мәселелік жағдай мәселе шешу жолдарын іздеу мәселені шешу.
Мәселелік оқытудың артықшылықтары ретінде мыналарды атауға
болады: білім алушылардың тҧлғалық мотивациясының қалыптасуы; ойлау
қабілеттерінің, танымдылық
белсенділігінің артуы; диалектикалық ойлаудың
қалыптасуы.
Алайда, берілген әдіс кӛп уақытты жҧмсауға талап етеді.
Дифференциалды бағыт қажет. Білім алушыны қарама-қайшы кӛзқарасқа әкелу
керек, ал білім алушы ӛзі мәселені шешудің жолын іздестіруі қажет.
Педагогтың мақсаты мәселелік жағдайды жасауының керектігі. Мәселелік
жағдайды ҧйымдастыру мысалдары ретінде атауға болады: білім алушыға
салыстыру жҥргізуге
тапсырма беру, мәселелік жағдайдан кейін қорытынды
жасау, сҧрақтарды қҧрастыру, фактілерді талдау [2].