Ро ман-три ло гия (гр. trі – үш, logos – сөз) – маз мұн-ма ғы на сы, сю же ті
жа ғы нан бір-бі рі мен ты ғыз бай ла ныс та, не гіз гі кей іп кер ле рі ор тақ ке ле тін,
өза ра жал ғас қан, тұ тас үш бө лім ді ту ын ды.
Ди ло гия ны да, три ло гия ны да құ райт ын әр шы ғар ма да ба ян да ла тын оқи ға
тия нақ та лып, кө бі не се, не гіз гі кей іп кер дің өмі рін де гі бел гі лі бір ке зең ді қам-
ти ды. Сон дық тан бұл шы ғар ма лар дың әр қай сы сы өзін ше ата лып, же ке кі тап
бо лып та ба сы ла бе ре ді. Әр бө лім нің же ке ат та ры бол ға ны мен, оның сю жет тік
же лі сін де, ком по зи ция лық құ ры лы мын да тұ тас тық бо ла ды. Ал ғаш қы бө лім-
де гі кей іп кер лер кей ін гі ле рін де де әре кет жа сап, ав тор лық идеяны ашу ға қыз-
мет ете ді.
Ро ман-эпо пея – бір не ме се бір не ше та ри хи дәу ір дің тип тік оқи ға ла рын
кең кө лем де су рет тейт ін, бір не ше ұр пақ өкіл де рі нің іс-әре кет те рін көр кем дік
тұ тас тық та ба ян дайт ын поэ зия лық не про за лық ке сек ту ын ды. Мә се лен,
М.Әуе зов тің «Абай жо лы» ро ман-эпо пея сы қа зақ әде бие ті нің би ік идея лық-
көр кем дік же тіс ті гі са на ла ды.
Ро ман-хам са (хам са – бес, бес тік) – Шы ғыс әде бие тін де, со ның ішін де
түр кі тіл дес ха лық әде бие тін де ер те ден ор нық қан дәс түр бой ын ша бір-бі рі мен
жал ғас, са бақ тас жа зы ла тын бес ту ын ды. Мә се лен, Шер хан Мұр та за ның «Қы-
зыл же бе» ро ма ны ро ман-хам са ға жа та ды.
Риторикалықайшықтау
Ай шы тау – «сөз тір кес те рін дағ ды лы синтаксис тік қа лып тан гө рі өз ге-
ше леу ораммен, ай рық ша айшық пен құру. Мұн да ғы мақ сат бі реу – сөз дер ге
ерек ше леп, ек пін, ты ныс бе ру, сөй тіп, олар дың оқыр ман ға әсе рін күшейту».
Сөз ай шық та ры – сөй леу дің әсем ді гін, мәнер лілі гін, экспрессивтік мә нін
АР
Достарыңызбен бөлісу: |
