Сімдіктер экологиясы


баланс оң (+) болады. Ал, келіп түскен энергия шашырап кет- кен шығыннан аз болса – онда радиациялық баланс теріс



Pdf көрінісі
бет15/77
Дата06.12.2023
өлшемі1.9 Mb.
#485658
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   77
ӨСІМДІКТЕР ЭКОЛОГИЯСЫ

баланс оң (+) болады. Ал, келіп түскен энергия шашырап кет-
кен шығыннан аз болса – онда радиациялық баланс теріс (–) 
болады. Бірақ, дененің (физикалық дене немесе тірі организм-
нің) жылуды сәулелену, яғни жылу толқындары күйінде кеңіс-
тікке үздіксіз шашыратуы – радиациялық энергияны сіңіруге
аккумуляциялауға елеулі кедергі жасайды.
Жер бетіне белгілі уақытта келіп түсетін сәулелі энергия 
(Q
S
) қысқа толқынды (0,3-3 мкм) радиация (S
Қ
) мен ұзын тол-
қынды (3-100 мкм) жылулық сәулелену (S
L
) қосындысынан 
құралған (В. Лархер, 1978): 
Q
S
= S
Қ
+ S
L
(1), 
S
Қ
= S
Д
+ S
H
– S
R
(2), 
S
L
= S
G
+ S
A
(3), 
мұнда S
Д
– тікелей түсетін күн сәулесі радиациясы; 
S
Н 
– аспандағы шашыранды жарық; 
S
R
– шашыранды қысқа толқынды радиация; 
S
G
– атмосферадан жерге қарай келетін ұзын толқынды 
жылулық сәулелену; 
S
A
– дененің ұзын толқынды жылулық сәулеленуі. 
Қысқа толқынды радиация балансы – бұл энергияның жерге 
келуі, оның сіңірілуі, ал ұзын толқынды радиация балансы – бұл 
кӛпшілік жағдайда Жер бетінен кеңістікке шашырап кеткен 
энергия шығыны. Сонымен, радиациялық баланс деңгейі – тіке-
лей түсетін және шашыранды радиацияның қосынды мӛлшері-


25 
не, денелер мен ӛсімдіктер жамылғысы альбедосына, тиімді сәу-
лелену мӛлшеріне байланысты қалыптасады. Яғни, радиациялық 
баланстың жылдық ӛзгеруі Күн радиациясының қосынды мӛл-
шеріне сәйкес (8-сурет).
Жылу тасымалдану: 
8 – сурет. Жаз айларындағы түс кезіндегі жер бетінде 
қалыптасатын жылу алмасу (Р. Рейгер, 1960). (Жебе сызықтардың 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   77




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет