320
КӨРКЕМ МƏТІНДІ ҰҒЫНУДА ТАНЫМ ТЕОРИЯСЫН
ҚОЛДАНУ
Қабатай Б.Т.,
п.ғ.к., доцент Абай атындағы ҚазҰПУ, Алматы, ҚР
Түйіндеме
Тіл мен таным арасындағы байланысты қарастыратын
когнитивті психология заң-
дылықтарын тиімді қолдану-көркем мəтінді қабылдаудың шарты. Танымдық процестердің
мəтінді ұғынудағы ролін когнитивті
психологиядағы гештальт, бихевиоризм т.б.
бағыттар
арқылы түсіндіруге болады. Психологтар көркем мəтінді
қабылдауда перцептивті, синтак-
систік талдау, қолдану кезеңдері болатынын атай отырып, бұл сатылардың бір-бірімен бай-
ланысын, бірінен екіншісіне өту басқыштарының сипаттамасын білудің мəнді екендігін атап
көрсетеді. Психологтар дəлелдеген 8-10 жастағы балалардың тілді меңгеруге деген қабілет-
тілігін əдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың көркем сөзді меңгеру үрдісіндегі табы-
стың кілті деп бағалауға болады. Көркем мəтінді түсінуге оның тұтастығы ерекше рөл атқара-
ды: оқушыларға ұсынылатын көркем мəтіндердің тұтастығы, белгілі бір ойға құралғандығы,
ол ойдың басталуы, жалғасуы, аяқталуының болуы – оқушылардың мəтінді қабылдауының
шарты.
Тірек сөздер: таным теориясы, когнитивті психология, мəтінді қабылдау, мəтінді игеру
үрдісі, когнитивті эмпатия.
Аннотация
Связь языка и когнитивной психологии познания закономерностей
предусматривает
применение приема художественного текста. Роль познавательных процессов в когнитивной
психологии можно объяснить путем направления гештальтом текста, бихевиоризмом и т.д..
Психологи
отмечают, что при создании художественного текста
используется перцептивный
и синтаксический анализ, выделяют, что это уровни взаимосвязаны между собой, это значе-
ние указывает на переход в другой уровень знания. Психологи доказали, что способности
к языку, на уроках литературного чтения в процессе изучения
художественной речи у де-
тей 8-10 лет, можно оценить, как ключ успеха. Особо важную роль играет его целостность
в понимании художественного текста: целостность художественных текстов, предлагаемые
учащимся.
Достарыңызбен бөлісу: