35
Нұржамал Оралбайқызы 1992-1994 жылдары Түркияда іргелі жоғары оқу орны Анкара
университетінде қазақ тілінің мəртебесін жоғары көтеріп, дəріс оқып, соның нəтижесінде
бірқатар ғылыми мақалалар мен екі кітаптан құралған «Қазақша үйренеміз», «Қазақша сөй-
лесеміз» оқулықтарын жазды.
2007 жылы шыққан ЖОО орыс бөлімдерінің студенттеріне арналған «Қазақ тілі» оқу-
лығы - құрылымдық-мазмұндық жағынан жаңаша сарында
оқытудың жаңа технологиясы
негізінде құрылған дидактикалық жүйе. Оқулықтың ерекшелігі, біріншіден, тиімді жаңа
технологияға,
модульге негізделген, екіншіден, мəтінмен кешенді жұмыстарға құрылған,
үшіншіден, «оқулық ұлтты тəрбиелейді» демекші, елтану мəселесіне ерекше көңіл бөлін-
ген. Басқа ұлт өкілдері болсын, жергілікті ұлт өкілдері болсын маңызды дəйек ретінде елін,
жерін, халқын сүюге тəрбиелейтін оқу материалдарының енгізілуі
оулықтың құндылығын
арттыра түседі. Сөздіктің оқулық соңында берілуінің тіл үйренудегі тиімділігі автордың тілді
меңгерудің психологиялық қырларын жетік білетінін аңғартады.
Егемендігін еншілеп отырған еліміздің тəуелдігін ту еткен Қазақстанның өркениетін
дамытуда ұлттық кадр маман даярлауда ғалымның еңбегі ұланғайыр. Тоқырау заманында
қазақ тілін оқыту əдістемесі ілімі дамуы жағынан кенже қалды. Бұл кезеңдегі тілді оқыту са-
ласы бойынша бірді-екілі ғалымдарды атап айтсақ, бүгінде ғалымдар əлеуетінің қанат жай-
ып, оның өркендеуіне өлшеусіз үлес қосқан – Н.Оралбайқызы. Ғалымның бастауымен 1990
жылы Мəскеу арқылы алғашқы кандидаттық диссертация қорғау кеңесін ашу зор жетістік
болды. Алғаш диссертацияларын қорғағандар да – профессор Н.Оралбайқызының шəкірт-
тері.
1992 жылы Қазақстан Республикасында Жоғары Аттестациялық Комиссия (ЖАК)
құрылған кезде, кандидаттық, докторлық диссертация қорғау жөніндегі алғаш маманданды-
рылған кеңестердің ашылуына үлкен еңбек сіңірген де ғалым ұстаздың өзі болатын. 1974
жылы арнайы кеңестер құрылған кезде тілді оқыту əдістемесі ілімінен мамандардың бол-
мауына байланысты ғылымның бұл саласынан диссертация қорғайтын кеңес республикада
ашылмады. Ол осы ғылым саласының мамандарының дайындалмауына, ғылымның бұл са-
ласының дамымауына əкеп соқтырды. Осы жағдайды жақсы түсінген профессор Н.Оралбай-
қызы 1991 жылы Қазақстан халықтарының тілдерін оқыту əдістемесі
бойынша диссерта-
ция қорғайтын кеңес ашып, оның төрайымы болды. Кейін ол кеңес докторлық диссертация
қорғайтын кеңеске айналып, əдістеме ілімінен бірнеше докторлар, кандидаттар дайындалды.
Ол мамандар тоқырауға ұшыраған осы ғылымды жандандырды, дамытты.
«Шəкіртсіз ұстаз-тұл» демекші, бүгінде Н.Оралбайқызы 60-тан астам ғылым докторы
мен ғылым кандидаттарын даярлады. Олар қазір үлкен қызметтерде, жоғары оқу орында-
рында проректор, институттарда директор, декан, кафедра меңгерушілері, тіл орталықтарын
басқарушылар, профессор, доцент кызметінде жүргендер. Бұл - ғұлама Н.Оралбайқызы мек-
тебінің
тұғырының берік, еңсесінің биік екендігінің айғағы.
Өнегелі өмірімен үлгі болған көрнекті ғалым, қажырлы қайраткер, ұлағатты ұстазымыз
Нұржамал Оралбайқызына шəкірттері атынан 90 жылдық торқалы тойымен құттықтай оты-
рып, даңқыңыз артып, ғылым жолындағы жұлдызыңыз жарқырай жанып, халқыңыздың ме-
рейіне бөлене беріңіз деген тілек айтқымыз келеді.