129
шектен шыкканы үшін баска сыбайлас қатысушылар кылмыстык жауантылыққа жатпайды (30-бап).
Қылмысқа катысушылардың біреуі алдын ала істе- уге деп келісілген келісімнің шегінен шыгып, өз
бетінше басқа бір қылмыстық қүқық бүзушылықты қосымша істеуі мүмкін. Мүндай жагдайда
кылмыстыққүқықбүзушылыққа қатысушының шегінен шыгушылыгы үшін
басқа қатысушылар
қылмыстық құқық бұзушылық үшін жауапқа тартылмайды. Бүл жагдайда қылмыстық қүқық
бүзушылыққа қатысушылардың бірі үйымдастырушы, айдап салушы,
көмектесуші немесе
орындаушы баска қылмыстық күқық бүзушылыққа қатысушылармен бірге алдын ала
ойластырылган, келісілген қылмыстык күқық бүзушылық істеудің орнына мүлдем басқа қылмыстық
құқык бүзушылықты немесе бірнеше қылмыстык күкық бұзушылықты істейді. Мысалы:
келісім
бойынша тонауды жүзеге асырудың орнына, орындаушы қаракшылық
жасайды немесе келісілген
тонауды да, оның үстіне басқа қатысушылармен келісілмеген қосымша тоналган эйелді зорлауды
жүзеге асырады.
Орындаушынын шектен шыгуы тар мағынадагы және бірге
орындаушылықтагы қылмыстық
құқық бұзушылыққа қатысуда орын алады. Мысалы, бірге орындаушылықта қылмыстық құкык
бүзушылықты орындаушының біреуі катысушылардың алдын
ала келісілгені шегінен шыгып,
адамды сабаудың орнына оган пышақ салып, жәбірленушіні қазаға үшыратады. Мүндай жағдайларда
қылмыстық қүқықтың жалпы принциптеріне сәйкес, орындаушының шектен шыкканы үшін
кылмыстык қүқық бұзушылықты орын-
даушы жеке өзі жауапты болады, ал қылмыстық құкық
бұзушылыққа басқа катысушылар орындаушымен алдын ала істеуге келіскен қылмыстық қүқық
бұзушылық үшін ғана жа- уапты болады.
Сондай-ақ, қылмыстық құкық бұзушылыққа қатысушылардың алдын
ала келіскен жоспарында
кылмыстық кұкык бүзушылык жасау тәсілі, орны сөз болмаған болса, онда орындаушының мүндай
әрекеті үшін басқа қылмыстық қүқықбұзушылыққа катысушылар жауапты болмайды. Мысалы:
алдын ала қасақана кісі өлтіру туралы келісім болды делік, бірақ кісіні кандай тәсілмен өлтіру жагы
күні бүрын келісілмеген. Егер орындаушы кісіні ерекше қаталдыкпен өлтірсе, онда оның эрекеті 99-
баптың 1-бөлігі, «5» тармақшасымен сараланады да, ол баска катысушылардың эрекеті қасақана кісі
өлтіруге қатысқаны (99-бап, 1-бөлік) үшін жауаптылыкты белгілейтін баппен сараланады. Өйткені,
бұлар орындаушының ерекше қаталдықпен кісі өмірін жоятынына алдын ала келіскен жоқ.
Достарыңызбен бөлісу: