2021 й. 56 165
100,0
85,87
10,63
2,94
0,56
2022 й. 4 ойлик 19 727
100,0
81,20
15,63
2,82
0,35
Хўжалик юритувчи субъектлар томони-
дан қўлланилаётган жисмоний шахслардан
олинадиган даромад солиғи бўйича имтиёз-
ларнинг ҳуқуқий асосларини таҳлил қилади-
ган бўлсак, энг кўпи, яъни 85-90 фоиз имтиёз
Солиқ кодекси асосида фойдаланилаётган им-
тиёзлар ҳисобланади. Чунки солиққа тортиш
амалиётида даромад солиғи бўйича имтиёз-
лар, асосан, Солиқ кодекси асосида солиқ
субъектлари (солиқ тўловчилар)га нисбатан
айрим тоифадаги жисмоний шахсларни солиқ
солишдан тўлиқ озод қилиш ёки солиқ со-
лишдан қисман (айрим тоифадаги жисмоний
шахслар учун даромадлари қайси ойда олин-
ган бўлса, ўша ойда ҳар бир ой учун меҳнатга
ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 1,41 ба-
равари ёки 3 баравари миқдоридаги даромад-
лари бўйича) озод қилиш тарзида қўлланила-
ди. Жисмоний шахслардан олинадиган даро-
мад солиғи объектларига нисбатан эса солиқ
имтиёзлари солиқ солинмайдиган ёки қисман
солиқ солинмайдиган (солиқ даврида меҳнат-
га ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 4,22
бараваригача миқдордаги моддий ёрдам, меҳ-
натга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг
2,11 бараваригача бўлган қийматдаги совға-
лар) даромадлар шаклида қўлланилади [1].
Шунингдек, қонун ҳужжатларида белги-
ланган тартибда мазкур солиқ бўйича ҳам
Ўзбекистон Республикасининг айрим ҳудуд-
ларида махсус солиқ ставкалари қўлланили-
ши, айрим ҳолларда ва алоҳида шароитларда
(масалан, пандемия даврида) вақтинчалик со-
лиқ имтиёзлари Президентнинг тегишли фар-
мон ва қарорлари билан ҳам жорий этилиши
мумкин. Жумладан, Солиқ кодексининг 480
2
-
моддасида Ўзбекистон Республикасининг ай-
рим ҳудудларида даромад солиғининг 1 фоиз-
лик ставкаси қўлланилиши белгилаб қўйил-
ган.
Солиқ кодексининг 75-моддасида солиқ
имтиёзлари Солиқ кодекси билан тақдим эти-
лиши, айрим солиқлар бўйича солиқ имтиёз-
лари Солиқ кодекси қоидаларини ҳисобга
олган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Прези-
дентининг қарорлари билан фақат белгилан-
ган солиқ ставкасини камайтириш, лекин
кўпи билан 50 фоизга камайтириш тарзида ва
кўпи билан уч йил муддатга берилиши мум-
кинлиги кўзда тутилган.
Бугунги кунда Солиқ кодексида назарда
тутилган айрим мақсадли имтиёзларга доир
низом ёки тартибларнинг мавжуд эмаслиги,
уларнинг Солиқ кодексига киритилган ўзгар-
тириш ва қўшимчаларга мувофиқлаштирил-
маганлиги, шунингдек, айрим ҳолатларда
Президент фармон ва қарорларида белгилаб
қўйилган имтиёзлар бўйича Солиқ кодекси ва
бошқа қонунчилик ҳужжатларига тегишли ўз-
гартиришларнинг ўз вақтида киритилмасли-
ги солиқ агентлари томонидан даромад соли-
ғи бўйича имтиёзларни қўллашда ёки солиқ
органлари томонидан имтиёз чегирмаларини
тақдим этишда муаммолар (турли хил талқин