40-жаттығу. Томeндeгы создepгe косымшалаp косып, соз тыpкeсын
жасаyыз, косымшаныy калай косылғанын, жуан жәнe жыyышкe дауыстылаpдыy
создepдe нeгe аpаласып колданылғанын тусындыpыyыз.
Айыпкep, аксуйeк, акиpeт, актыкeн, акылгой, алаокпe, аткопыp, бәлeкоp,
бeймаза, бeсжылдык, бeташаp, быpыyғай, дындаp, eмхана, eсeпкой, жаpтыкош,
жаpыссоз, жиһанкeз, жолсepык, жұпаpгул, кокбазаp, ғанибeт.
41-жаттығу. Сойлeмдepдeн буын ундeстыгынe бағынбай жалғанған
косымшалаpы баp создepдыy астын сызыyыз, буын туpлepын аныктаyыз.
Шын бугын Акшокыға оздepыныy соyғы онep, табыстаpын асығып әкeлгeн
онepпаздаp аз eмeс. Ол жаyағыдай жайлаpда отe намыскep, басынан соз асыpа
алмайды (М. Әуeзов).
Eл дe, жep дe бұлаpдыкы. Кылмыскepлep сосын баpып коpынeды.
Әбылкайыpдыy быp байкағаны – Жәныбeктыy кол астындағы eл шeтынeн
созуаp. Жоктап баpа жаткан жоктаpы жeтыpудыкы, жыpтып баpаp жыpтыстаpы
– жeтыpудыкы (Ә.Кeкылбаeв).
42-жаттығу. Сойлeмдepдeн жазылуы мeн айтылуы уйлeспeйтын создepды
табыyыз. Олаpдыy кандай ыкпал заyына жататынын аныктаyыз.
Быp куны атакты быp бай Жаманкаpа куйшыны шакыpып алады. Быpдe
Жанкұтты шeшeн Кұнанбайдыy уйындe отыpғанда Абай кeлып сәлeм бepeды. ...
Eт жeлынып, кымыз ышылгeннeн кeйын Абай: – Ата, сыздeн сұpак сұpауға бола
ма? – дeпты. – Ата, аpзан нe, кымбат нe, даусыз нe? – дeпты Абай. Жанкұтты: –
Шыpағым, аpзан – отыpык, кымбат – шындык, даусыз - - кәpылык eмeс пe?
27
Жанаpыyныy оты баp eкeн – акындығын шығаp, маyдайыy жазы eкeн –
ойлылығыy шығаp, халкыyныy калаулы азаматы бол, – дeп батасын бepыпты.
Балкожа аулынан шыккан Досбол Eсыл бойындағы eлды аpалап жуpeды. Быpдe
оздepындeй eл аpалап кeлe жаткан жанында сepыктepы баp быp жас жыгыткe
жолығады. Жас жыгыт ызeттылык коpсeтып, аттан тусып, сәлeм бepeды.
(«Eл аузынан» кытабынан).
Достарыңызбен бөлісу: |