Патрик диксон

Егер адамдар басқалай өмір сүрсе, аурудың көпшілігінен құтылуға, тіпті жоқ дегенде аурудың түрін жеңілдетуге болатындығын кез келген дәрігер біледі. Адамдар өз денсаулықтарына көбірек мән бере бастағандықтан, кейбір елдерде жүрек-қан тамыры аурулары сәл де болсын сирегірек кездесетін болды. Олар өздерінің салмақтарын қадағалап отырады, дене шынықтыру жаттығуларын жасайды. Көптеген елдерде шылым шегу де азая бастады. Бұл, әрине, жақсылықтың нышаны, өйткені никотин адамды нағыз тәуелділікте ұстайтын есірткінің бір түрі. Сіз әрбір шылымды шеккен сайын никотинді жұтып, тыныс тарылтатын түтінді ішке сорасыз. Темекі тарту жалғыз Ұлыбританияның өзінде бір жыл ішінде 120 мыңға жуық адамның өмірін алып отырады.

Денсаулық сақтаудың алдын алу жүйесінің бәрі де адамдарға аурудың себебі мен салдарын көрсетуге негізделген: егер сіз темекі тартсаңыз — өкпеңізге зиян келтіресіз; рөлге мас күйіңізде отырсаңыз — жолдан шығып, біреуді басып кетесіз; таңертең ішімдікке тойып алсаңыз — күні бойы өзіңізді жаман сезінесіз; залалданған инемен егілсеңіз — гипатитті не ЖҚТБ-ны жұқтырып алуыңыз мүмкін. Себеп және оның салдары — бұл біз жастайымыздан бастап үйреніп алуға тисті сабақ. Менің қызым бас бармағын есікке қатты қысып алғаны соншалық, оны ауруханаға апаруға тура келді. Сол кезде оның саусағы қатты ауырды, ал қазір әбден жазылған сап-сау. Нәтижесінде ол есік пен босаға арасындағы қуысқа саусағын салмауды үйренді, өйткені есік жабылып қалса, қолды қатты ауыртады.

Мен қызымды жақсы көретіндіктен, оны зардабын тигізетін барлық нәрседен қорғануға тырысамын. Егер ол әпкесі жататын екі қабатты төсектің үстіңгі жағына шығып кетсе, мен оны түсіріп аламын, себебі ол құлап кете ме деп қорқамын. Ол бір рет сол жерден құлағаннан кейін қайтадан шықпайтын шығар, бірақ мен оның құлап түсуін мүлдем қаламаймын. Бала кезіңізде ата-аналарыңыз сізге «оны бүйтпе, бұны сүйтпе» деп күніне жүз рет айтқан шығар. Олар бұның бәрін тек сіздің қамыңызды ойлағандықтан, сіздің қауіпсіздігіңіз үшін айтатын. Анаңыз, мысалы, пештің есігі ыстық екенін және оған қолыңызды тигізсеңіз қатты күйіп қалатыныңызды айтқан шығар.

Бірақ ешбір адам баласы айтқанды тыңдайтын тіл алғыш болып туылмаған. Әдетте бұл бір не екі келеңсіз жағдайды талап етеді: «Мен саған айттым ғой. Сен тыңдамадың. Келесі жолы менің айтқан тілімді алатын бол.» Міне, біз осылайша үйренеміз.
Қызық ойлар

Кейбір адамдардың Құдай туралы ойлары қызық болады. Олар Оны қандай да бір ғарыш тираны не бұзақы, я болмаса Онымен ешқашан тілдесе алмайтындай айдаладағы біреу деп ойлайды. Киелі кітап бізге Құдайдың жердегі тәндік әкемізден мың есе жомарт та қайырымды Әке екендігін айтады. Ол бізді сүйеді және Өз балаларына қарағандай біздің қамымызды ойлайды. Ол әрбір адамға дүниедегі жалғыз адамдай қарайды.

Біздің қамымызды ойлайтындықтан, Ол бізге жәрдем беруді қалайды әрі қателік жасаудан сақтайды. Әйтсе де, Ол бізді жеке тұлға ретінде құрметтейді және ешқашан Өз ырқына көндіріп, өмірімізге үстемдік етпейді. Ол үнемі біздің қасымыздан табылып, қол ұшын беруге әрқашанда дайын, бірақ біз Одан Оның көмегін сұрауымыз керек. Ол еш уақытта бізді мезі қылмайды және ешқашан бізді жалғыз тастап кетпейді. Біз ұзақ уақыт бойы Оған бетімізді бұрмай жүре аламыз, бірақ Ол бізді құшақ жайып қарсы алуға әрдайым дайын. Біз Оны өзімізге деген сүйіспеншілігінен айыратын еш нәрсе істей алмаймыз. Әйтсе де, біз Одан алыстап кетуге әуеспіз және бұның бізге осы өмірде де, болашақ өмірде де зардабы тиеді.

Мен Исаның жоғалған ұл туралы айтқан астарлы әңгімесі жайлы жиі ойланамын. Жас жігіт қалаға барып ойына келгенін істеу үшін әкесінен кетіп қалады. Алайда көп ұзамай-ақ өз бетімен кету сорақы өмір екенін түсінеді. Оның өмірінің расымен-ақ шырқы кетеді. Барлық ақшасын жұмсап бітірген соң, ақыр аяғы тамақ сатып алу үшін, мардымсыз тиын-тебенге бола жұмыс істеуіне тура келеді. Ол әкесінің өзін кешіріп, қайта қабылдайтынына күмәнданады.

Ақырында әбден күдері үзілгеннен кейін, тіпті әкесі оны отбасы мүшесі ретінде қабылдамаған күнде де, тіпті үйге құл болсам да, қайтып барайын деп шешеді. Ол үйіне жақындап қалғанда уайымдай бастайды, бірақ әкесі оның үйге келе жатқанын алыстап байқап, оған қарай жүгіреді. Ұлы қатты ұялғанынан әкесінің бетіне де қарай алмайды, бірақ әкесі оны құшақтап үйге кіргізуге асығады. Отбасының кейбір мүшелерінің жақтырмағанына қарамай, барлық жұмысын тастап, мерекелік ас дайындайды. Иса бізге бұл астарлы әңгімені біз Құдайдан тым алысқа ұзап кетсек те, Оның сүйіспеншілігі ешқашан сарқылмайтынын көрсету үшін айтқан.

Киелі кітап мен үшін салауатты өмірдің таптырмас жолбасшысы. Бізге Киелі кітапта тыйым салынған нәрселер тым көп болып көрінеді: олай істеме, бұлай істеме. Менің балаларым айтқандарымның бәрі де шын мәнінде олардың пайдасы мен бақыты үшін екендігін түсінбесе, мені тым қатал адам деп есептер еді. Тым ессіз әке болу үшін өз балаларының өміріне қауіп төнуіне әрдайым ықпал етіп, соны көре тұра қол қусырып отыра беру керек. Егер Құдай адамдар қаулаған әлемді жаратып, олар мұқтаж болғанда ешқандай көмек те, ақыл-кеңес те бермей, әлемді адамдардың өз қарамағына беріп қойса, бұл Құдай тарапынан тым ерсі болып көрінер еді.

Құдай сіздің қателіктердің салдарына қалай жол бермеуді, бақытты да баянды өмір сүру керектігін білгеніңізді қалайды. Киелі кітаптың іші себеп пен салдардың мысалдарына толы. Шын мәнінде бұны Киелі кітаптағы Құдай сөзінің аса маңызды бөлігінің бірі деп айтуға болады.

Киелі кітап бізге егер өз өміріңізге өзіңіз нұқсан келтіргіңіз келсе, адамдармен қарым-қатынасыңызды үзу оның ең жақсы жолы екендігін айтады. Жай ғана кез келген бір адаммен емес, қайта сізге ең жақын достарыңызбен, туыстарыңызбен не құрбыларыңызбен қарым-қатынасты үзу.

Ал егер сіз отбасыңызбен қарым-қатынасыңыздың түп тамырын үзгіңіз келсе, онда некеде тұрмайтын бөтен адамдармен жыныстық қатынасқа түсу — мұның ең жеңіл жолы.

Бірқатар адамдар 35-45 жас аралығында ерекше қиын күй кешеді. Олар өмірде некелесіп отбасын құрғанша, некесіз бірге тұра берген артық деп ойлайды. Алайда екі-үш байланыстан кейін олар қайтадан жалғыз қалады. Мүмкін, олардың анда-мында тарыдай шашылып жүрген балалары бар шығар, бірақ олармен ешқашан кездеспейді.

Көптеген әйелдер күндердің күнінде отбасын құрамыз деген мүмкіндіктерінен айырылып қалғанын байқайды. Дүниеге нәресте әкелетін уақыт баяғыда-ақ өтіп кеткен, ал тұрмысқа шықсам, балаларыма жақсы әке болады-ау деген жігіттер баяғыда басқалардың құшағында кеткен.

Ерлер де өмірдің бітпес сауық-сайраны аяқталғанын әрі жасы келіп қалғанын кенеттен түсінуі мүмкін. Олар енді бұрынғыдай көз тартарлықтай күші тасыған азамат емес. Олардың есіне аларлықтай естеліктері болғанымен, өмір бойғы қарым-қатынасы жоқ және оны қайдан табарын да білмейді, өйткені олардың ойларында жүрген әйелдердің көбі баяғыда-ақ өздерінің теңін тауып алған.

Егер еркек бір-ақ күнде өзінің шаңырағын шайқауды қаласа, ол үшін, мысалы, әйелінің досымен махаббат құрып, әйелінің көзіне шөп салудың өзі жетерлік. Оған қоса ол өз балаларынан да айырылып, тіпті дос-жарандарының сыйластығынан ада қалуы мүмкін. Осындай жағдай басына түскендерге көмектесейтін біздер адамдар неге мұндай көзге анық түсетін нәрселерді көрмейді деп қайран қаламыз. Олар сондай нақұрыс шешімдерді қабылдауын доғармайтындықтан, кез келген есі дұрыс адам оларға сырттай қарап, бұның бәрі бақытсыздықпен бітетінін көре алады.

Егер сіз жас жігіт болып некеңіздің аз-ақ жыл ішінде күлпаршасы шығатынына сенімді болғыңыз келсе, оны жүзеге асыру үшін қалған уақытыңызда мүмкіндігінше барлығымен бірдей төсек қатынасына түсу ең тиімді жол. Бұндай мінез-құлықтар төлқұжатқа мөр басқаннан немесе неке қию рәсімін өткізгендегі бір сағат ішінде еш өзгермейді.

Егер сіз миыңыз бен денеңіздің белгілі бір жолмен жүруін бағдарлап қойған болсаңыз, онда бір сағат ішінде адал да мүлтіксіз әйел не күйеу болып шығу қиынға соғады.

Некеге дейінгі жыныстық жақындық сіздің жұбайыңызға аса үлкен қысым келтіреді: «Джеки төсекте сенен әлдеқайда жақсы болатын. Ол мені шынымен қоздыра алатын.» Немесе «біз төсекке әр кез жатқан сайын, Биллдің мені қалай құшақтағанын ойлаймын... Ол бұны былай істейтін.»

Мен өмірімде жыныстық қатынасқа түскен жалғыз жан өз әйелім екендігіне қуанамын. Біз он бес жасқа толғаннан бастап ол менің ең жақын досым болып және біз, міне, 24 жыл бойы бақытты некелі өмір сүріп келе жатырмыз. Сонымен бірге мен үйленгенге дейін екеуіміздің де ешқашан төсек қатынасына бармағанымызға қуанамын. Бұл біз үшін екеуіміздің бір-бірімізге деген адал берілгендігіміздің көрсеткішіне айналды. Неке қию күніне дейін бәрін де өзгертетін мүмкіндік болды. Көптеген атастырылған жастар үйленбей қалады, ал неке құрғандардың көпшілігі бақытсыз өмір сүреді.

Адамдар бақытты некеге не жататынын және өз теңіне қосылайын деп жатқанына көз жеткізу керектігін білгендері абзал. Ең жақсы негіз ол — достық қатынас, ортақ қызығушылық пен ортақ сенім. Отбасыңыз бен достарыңыздың қолдауы да маңызды екені рас, өйткені қиын-қыстау күндері олардың қолдауы өмір сүруіңізге жеңілдік береді. Бәріміз де өсе келе өзіміз де, алға қойған талаптарымыз да өзгеретіндіктен, өмір бойына құрған кез келген қарым-қатынас көптеген хикаяларды бастан кешеді.

Біз жұбайымыз екеуіміз ара-қатынасымыз үшін өзімізге ортақ тіл ойлап таптық. Ол ешкімге емес, тек екеуімізге ғана тән. Бұл біздің құпиямыз. Осы ерекше кеңістікке ешкім де бас сұға алмайды. Әрбір кездескен сайын біз осы өзгеше бірлігіміз бен берілгендігіміздің белгісін қолданамыз.

Киелі кітап әйел мен еркек қосылғанда олар қандай да бір мағынада «біртұтас» болатындығын айтады. Секс дегеніміз — бұл жай сезім ғана емес, ол құпия да. Ең жақсы жұбайылық өмір әдетте тек бір ғана адаммен тұрақты махаббат құратын, уақытты бірге өткізетін, өздерін толықтай некеге арнайтын, өздерін ерлі-зайыптылардың бірі ретінде мән бере қабылдайтын, бір-бірін шын ниетпен тыңдайтын және әрқашан дүниеге жұбайының көзқарасымен қарауға тырысатын адамдар арасында болады. Ал бұл бір-біріне тәндік ләззәт бере алуды да қамтиды.
3. Жақсы жыныстық қарым-қатынастағы өмір

Жыныстық қатынас, яғни, секс дегеніміз — тәндік әрекеттен де көп нәрсені білдіреді. Мен медицинада адамдарға жөндеуге не жеке бөлшектерін ауыстыруға болатын машиналарға қарағандай қарағаннан мүлдем аулақ кеткенімізге қуанамын. Себебі адам машина емес адам ғой. Жалпы медицина тұрғысынан қарайтын болсақ, біз адамның бүйректегі тастан не аппендициттен маңызды екенін мойындаймыз. Оның адамдық болмысын құрайтын жеке мұқтаждықтары, сезімдері, үміті мен үрейі бар екенін және осының бәрі шын мәнінде аурудан әлдеқайда маңызды екенін де білеміз. Ауру — қолайсыздық. Ол сенің шынында кім екеніңдей болуыңа кедергі жасайды.

Беттері жылтыраған журналдар сексті керемет шипа немесе сәндік әшекей секілді көрсетеді. Күнделікті секс барлық мәселені шешіп, ақыр соңында дәрігерлерді бізге қажетсіз етеді деген әсерде қалдырады. Егер сіз жүйелі түрде жыныстық қатынас жасап тұрмасаңыз, онда ол сізді жетілмеген, жыныстық қатынасқа салқын не қабілетсіз немесе кәдімгі ақымақ деп ойлауға мәжбүр етеді. Бірақ мен бұл жерден ерекше рақатқа бөлену мен толымдылықты байқамаймын. Дәл сол журналдар төсек қатынасында бағы жанбаған адамдардың әңгімелеріне толы. Олар бұл жайлы біреуге айтудан қорқады, сондықтан оны қағаз бетіне түсіруге мәжбүр.

Секс дегеніміз — театр қойылымы емес. Бұл, мүмкін, адамзатқа тән тығыз қарым-қатынас пен терең сезімді білдіру жолы шығар. Бірақ егер әңгімеңіз жараспаса, ол сіз үшін ләззәт бермейтін келеңсіз әрі бос дүние, тіпті ақыр аяғы еш пайдасы жоқ кез келген өткінші сезімге айналады.

Колледжде оқып жүрген кезімде бір қыз бен жігіттің менің бөлмеме келгені есімде. Сол түні олар бір-бірімен бірнеше рет төсектес болды, бұл екеуінің де алғашқы жыныстық қатынас тәжірибесі еді, бірақ олар осылай істегеніне кейін қатты өкінді. Олар сенуші емес еді және олардың адамгершілік қасиеттеріне бұның еш қатысы болмады. Олар сексті суға ерімейтін кофе деп түсінген: яғни, екі адамның махаббаттың тілін тауып, бірін-бірі рақатқа бөлеуді үйренулері үшін уақыт керек. Алайда олар бұны тым ерте бастаған.

Мен әйеліммен жақындасқанда оған ешқашан одан өзге ешкіммен төсектес болмағанымды айта алатыныма қуанамын. Менің тәнім тек қана онікі және менің өзім де онікімін. Бұнда бір үлкен күш бар. Егер басыма қиындық түссе — бұндай уақыт кез келген қарым-қатынаста болады — мейлі ол ұзаққа созылмаса да, басқа әйелмен жыныстық қатынасқа түсуге азғырылудан арашалайтын кедергі мен үшін «кім көрінгенмен төсектес бол» деген бұрынғы әдетке оралудан әлдеқайда жоғары.

Дегенмен, әуел бастан толықтай бір-біріне жарасымды жұп болмайды. Тығыз қарым-қатынасты орнату уақытты талап етеді. Адамдар әр түрлі, міне, тура сол сияқты ерлі-зайыпты жұптар да бірегей, әртүрлі келеді. Бір адамның жаны рақат табатын нәрседен екінші адамның жиіркенуі мүмкін. Жақсы жыныстық қатынас құру үшін бір-бірімен оңаша жеке жерде уақыт өткізіп, қамқорлап, демеу беріп, түсінісіп әрі ұнамды дұрыс қарым-қатынас жасау керек. Мүмкін, көптеген жұптардың бір-бірін неғұрлым жан-жақты, жақсырақ танып-біле бастағаннан кейін, олардың төсек қатынастарының да жақсара түсетіні дәл осы себептен шығар. Ең негізгі талап — жұптың екеуі де бір-біріне толығымен алаңсыз беріле алатындай толықтай оңаша да алаңсыз жағдай болуға тиіс. Ал бұл жылы да жақын қарым-қатынас, әсіресе, әйелдер үшін маңызды. Өзіңізді толықтай қауіпсізбін деп сезінгенде ғана мүлдем еркін бола аласыз.

Егер төсек қатынасы ерлі-зайыпты арасындағы жылы да жақсы қарым-қатынаспен толықтырылмаса, онда жұбайлар толықтай емес, жарым-жартылай ғана ләззәт алумен шектеледі. Бұл одан да жақсырақ қатынасты іздеуге себеп болады. Басқа адам немесе «бұны жасаудың» басқа бір әдісі бұрынғылардың бәрінен де жақсырақ болып көрінуі мүмкін. Әрине, қауіпті төсек қатынасы сізді баурап алуы мүмкін, міне, көңілдестіктің тартымдылығы осында, бірақ жұбайыңыздың көзіне шөп салудан гөрі тұрақты қатынасты жаңартудың көптеген жақсы әдістері бар: айталық, екеуіңіз үшін де әдеттен тыс жерде махаббатпен айналысуыңыз.
Жақсы жыныстық қатынасты бұзудың жолы

Көптеген елдерде қыздар бұндай нәрселерді әдетте өздері кездесіп жүрген ер адамдардан әлдеқайда ерте түсінеді. Оларға тұрақты әрі қауіпсіз махаббаттың артықшылықтарын айтудың қажеті жоқ. Шын мәнінде (өздерінің шешіміне /ойына қарсы) кейбіреулердің достарымен төсектес болуға келісулерінің негізгі бір себебі — өздерін құрбыларына ұсыну арқылы олармен ұзақ уақыт қарым-қатынаста бола аламыз деген үміттерінде.

Өкінішке орай, тәжірибе бізге бәрінің де керісінше екендігін айтады. Сол қызды сыйлап, тіпті табынып жүрген жігіт оған енді басқа құнсыз қыздар секілді қарайтын болады. Әйелдердің еркектерді өзіне қаратуының ең негізгі әдістерінің бірі — ол әйелдің құпиясы, ал өзінің досымен төсектес болуға келіскен сәтте-ақ, құпияның ашылуына қауіп төнеді. Киелі кітап еркек әйелмен жақындасқанда, ол оны «танып-біледі» дейді. Қандай да бір мағынада оның жан дүниесінің сыры ашылады.
4. Жыныстық қатынас және қауым

Қауымдағы абыржу

Құдай жыныстық қатынасты жаратқан: ал некеден тыс болатын жыныстық қатынасқа Ол қамығып, ренжиді.

Қазіргі кезде қауымның кейбір бөліктерінде барлық сұрақтарға байланысты қайшылықтар байқалады. Қайта тірілу ешқашан болмаған және Киелі кітапқа толықтай сенуге болмайды деген оймен Исаны Құдай Ұлы деп қабылдамай, Оның пәк қыздан туылғанын мойындамай-ақ, кейбір елдерде епископ болуға болады деген әсерде қаласыз. Қауымның көптеген тарихи ілімдері мен Киелі кітаптың маңызды бөліктерін қабылдамауды ұйғарған адамдардың тобы құрылғаннан кейін, үлкен мәселе туындайды. Нәтижесінде кез келген адамның пікірі маңызды болады. Демек, қанша адам болса, сонша дін бар сияқты көрінеді.
Адал болу — ер жүректілік

Егер мен Киелі кітаптың өмір туралы не айтатынын түсіну үшін оны әр жерінен, 1-2 аяттан емес, шынымен толықтай мұқият оқып шықсам, онда маған өте-мөте сақ болу керек. Контекстің әрбір жерінен сөздерді теріп алып, оны өз дегеніңізге келтіріп талқылау тіптен қиын емес. Өте маңыздысы — жалпы мағынасы.

Мынау — Киелі кітапта жыныстық қатынас туралы айтылған нәрселерге байланысты жасаған менің қорытындыларым. Сіз Киелі кітапты өзіңіз үшін оқып шығуыңыз керек. Не жайлы айтылып жатқанына көзімді анық жеткізу үшін, егжей-тегжейлі конспект жазып, анықтама әдебиеттерді қолдана отырып үш жыл ішінде мен Киелі кітапты қатарынан үш рет оқып шықтым. Менің айтайын дегенім — сол жұмысымның нәтижесі.

Киелі кітап бізге әуел баста Құдай әйел мен еркекті Өзіне рухани жағынан ұқсас етіп жаратқандығын үйретеді. Құдай еркектің әйелге үйленгенін және бір-біріне өмір бойы бағышталған әйел мен еркекті біріктіретін жыныстық қатынастың ғажайып сый әрі құпия болғанын қалады.

Осы жомарт тәндік махаббаттан қауіпсіз әрі сүйіспеншілікке кенелген шаңырақта ата-әжелерімен, аға-әпкелерімен, жиен-бауырларымен және отбасы өміріне өз еркімен ат салысатын жалғыз басты адамдармен бір ұяда өсіп-тәрбиеленетін балалар дүниеге келеді.

Неке — қоғамның негізгі іргетасы. Сондықтан сенуші ата-анасы ажырасып кеткен, отбасында зорлық-зомбылық болған, ерлі-зайыптылар бір-бірін алдап, көздеріне шөп салған, әрі бір-біріне қолдау көрсетуден қалған жанұяда жүрегі қатты жараланған, жасқаншақ, өз-өзіне сенбейтін балалардың өсетінін көргенде, оған таңғалмайды. Вандализмнің, есірткі мен ішімдікке салынудың және басқа да жағдайдардың көптеп байқалуының себебін жастардың бақытсыз отбасынан көруге болады.

Киелі кітап жақсы да тұрақты некеге септігін тигізетіндердің бәрін қолдай отырып, некенің қоғам қалыптасатын іргетас іспетті рөлін мойындамайтын нәрселердің бәріне қарсы шығады. Кейбір батыс елдерінде неке орынсыз нәрсе болып санала бастаған. Неке — сән-салтанат емес. Жарнама суреттеріне көз салыңызшы. Некелік сақинаны тағып жүрген — жастар маңызды емес — әйелдер көп пе?

Мансап қуған әйелдер балалы болуды алдыңғы он жылдыққа қалдырады. Өкініштісі сол, ақыр аяғы әйел сәбилі болуды қалаған сәтте көбіне өзінің дүниеге нәресте әкелу қабілетінен айырылғанын біледі, ал денсаулығы нашар не жарымжан бала табу қаупі одан бетер күшейеді. Медицинада тұңғыш баласын отыз жастан кейін босанған әйелдер «кексе» ана болып есептеледі, өйткені дәрігерлер әйелдердің денесі тұңғыш баланы тым кеш босануға жаралмағанын біледі.

Киелі кітап некені жақтап, оған қауіп төндіретін барлық нәрсеге қарсы тұратындықтан, ол жыныстық қатынастың тек некелері қиылған ерлі-зайыптылар арасында болуға тиіс екенін мақұлдайды. Жүкті болуға қарсы дәрілер ойлап табылғаннан шамамен жиырма жыл бұрын төсек қатынасы жүкті болып қалу қаупін білдіретін, ал нәресте үнемі әке мен шешеге мұқтаж. Кез келген отбасылық дәрігер сізге кездейсоқ қарым-қатынастың балаларға да, отбасы өміріне де кері әсерін тигізетінін айтады. Иса некеден тыс болған жыныстық қатынас — күнә деп үйрететін дәстүрлі іліммен келісетінін анық айтады. Шын мәнінде Ол одан әріге барып, некеден тыс жыныстық қатынас туралы ойлардың өзінің — күнә екендігін айтады.

Мен сіздердің мұнымен келісулеріңізді сұрамаймын. Менің бір өтінерім: өзіңізге адал болыңыз, Киелі кітаптың шын мәнінде айтары да осы екенін ең болмағанда мойындаңызшы. Қауым әуелден-ақ осыған үйреткен, әйтсе де, өз заңдарын орнатып, нәтижесінде қауымнан алшақ қалған азын-аулақ адамдар топтары әрқашанда табылатын. Бұл ілім қандай да бір деноминацияның емес, Исаның кезінен бастап мейлі католик, мейлі православие, мейлі протестант немесе басқа болмасын барлық қауымдарға арналған. Шын мәнінде бұл — әрқашан сенушілерді біріктіретін аздаған нәрселердің біреуі.
Шектен шығу

Кейбір адамдар бір жынысты өзара ынтызар ерекше адамдардың бар екенін дәлелдеуге тырысқан. Киелі кітап бізге адамдардың нәпсілерінің қозуы көптеген түрлі жағдайларда болатындығын айтады. Бұл айдан анық. Киелі кітап еркектің еркекпен, ересектердің балалармен, еркектердің өз аналарымен, адамдардың жануарлармен жыныстық қатынасқа түсетіні жайлы, жын-ойнақ, жезөкшелік және көптеген басқа нәрселер туралы айтады. Гомосексуалдардың жыныстық қатынасы жайында Киелі кітаптың бірқатар жерінде тікелей айтылады — ол тыйым салынған нәрселердің бірі.

Дегенмен, Киелі кітап сонымен қатар, мысалы, Рут пен Нағима секілді әйелдер және Дәуіт пен Жонатан секілді ер адамдар арасындағы жақын, жылы қарым-қатынас туралы да суреттейді. Егер қаласа, Дәуіт пен Жонатан тәндік тұрғыдан өте жақын бола алар еді, бірақ олар өзара жыныстық қатынасқа әуестенбеді.
Кезінде жұртқа тартымды көрінген сенім

Адамдар бұл әділетсіздік қой дейді. Өзінің сүйген жігітінің басқаға үйленгенін білген қызға немесе Исаның соңынан ергендердің арасында некелесуге лайықты ешқандай қалыңдық жоқ деп ұйғарған жігітке жалғыз қалуға мәжбүр екендіктерін қабылдау өте қиын. Ал айналасында әйел не күйеу боларлық адамдар толып жүрсе де, бірақ олардың қай-қайсын да жұбай ретінде көз алдына елестетуге болмаса және бірде-біреуі болашақ ана не әке деп сенім артуға лайықты болмаса, онда бұл одан бетер қиынға соғады.

Біз осы жыныстық қатынас үстемдік етіп тұрған заманда ер адам басқа адаммен төсектес болып, өзінің жыныстық белсенділігін көрсетпесе, онда ол табиғат заңына қайшы деп есептеуге дағдыланып кеткенбіз. Бұл әйелге де қатысты, бірақ оның бір ғана айырмашылығы бар: әдетте жас жігіттің жыныстық сұранысы жас келіншекке қарағанда әлдеқайда жоғары. Өмірінің жартысында бұл жағдай көбіне керісінше өзгеретін болады.

Мәсіхшілік сенім сәнді (мода) қумайды және мәсіхтік дәстүр некесіздікті, яки пәктікті әрдайым жоғары тұтқан. Бұның үлгісін бізге Исаның Өзі және елші Пауыл да көрсеткен. Қауымның алғашқы құрылған уақытында жыныстық азғындыққа түскен адамдар көп болған. Бірақ Иса да, Пауыл да Құдайдың бәріміздің алдымызға қойған мақсаты ретінде тұрақтылықты, тәртіпті, ұстамдылықты, пәктікті және адалдықты сақтауымыз керектігін нақты айтады. Келесі жүзжылдықта адамдар жыныстық қатынас пен жыныс жолдары арқылы таралатын жұқпалы аурулар үстемдік етіп тұрған заманда жүктілікке қарсы ойлап шығарылған дәрілерден кейін туып-өскен бірінші және екінші ұрпаққа таңғалып қарайтын болады. Өкінішке орай, олар шаңырақтың шайқалып, отбасының күйреуі жүз миллиондаған балалардың обалына қалатындығынан байқалмауы мүмкін емес.

Мүмкін, сіздер менімен келіспейтін шығарсыздар. Менімен келісуіңізді сұрамаймын да, бірақ мен сіздің пікіріңіз сияқты құнды, екі мың жыл бойы өзгеріссіз тұрақты келе жатқан Қауым ілімінің бейнесін көрсететін пікірді жазып шыққанымды көрсеңіз екен деймін.

Бір әйел маған ЖҚТБ ауруына шалдыққандардың өздерін ауруға душар еткен бұрынғы өмір сүру салтын құптамаса да, науқастарға жандары ашып, оларға күтім көрсететіндігі үшін кейбір сенушілерге налитынын айтқан еді.

Мен оған оның күтім көрсетуді келісумен шатастырып алғанын айттым. Медицинада бұл екі сөз бір мағынаны білдірмейді. Егер мен дәрігер ретінде өзім қолдайтын партияға дауыс беретін, менің сенімімді ұстанатын, мен баратын қауымда Құдайға табынатын және менің қалауыма қарсы еш нәрсе істемейтін адамдарды ғана емдейтін болсам, онда мені дереу медицина саласынан қуып шығу керек болар еді. Дәрігерлер мен медбикелер ауруға шалдыққан кез келген науқасқа, оның сол ауруға қалай шалдыққанына қарамастан, көмекке мұқтаж адамдардың бәріне жанашырлық танытып, күтім көрсетуге тиісті. Осының бәрі жәрдем берушілерге де қатысты.

Бүгінгі күнде бүкіл әлемде ЖҚТБ-ға шалдыққандар мен аурудың алдын алу жұмыстарын атқаруда қауымдардың алдыңғы қатарда тұрғандығын көру қуанышты.

Өлімнің бетіне көз алмай қарау үшін ержүректік керек. Бұндай жағдай ең алғаш рет мен мектепте оқып жүргенде болған. Мен машина көп жүретін жолмен келе жатқанымда кенеттен бір әйелді автобустың қағып кеткенін көрдім. Ол қансырап, дем ала алмай тұншыға қырылдап жерде жатты. Біз бәріміз оның жанына жиналдық. Мен ешқашан мектепте алғашқы жәрдем көрсеткен емеспін және сол сәтте не істеу керектігін білмедім. Біреу зақымданған әйелдің басын көтерді. Жүрегі аузына тығылып, есі шыққан жүргізуші кабинадан шықты, «жедел жәрдем» шақырдық. Мен алысырақтан әйелдің кенеттен құсып, қақалып, бірден көгеріп барып жан тапсырғанын көрдім.

Мен болған жағдайдың қатігездігіне қайран қалып үйге қарай бет алдым. Біз бұндай сан алуан жағдайларды теледидардан үнемі көреміз, бірақ сондай жағдай өз көз алдыңызда болғанда, ажалдың шынайылығын сезінеміз. Мен кейінірек әлгі әйелдің шалқасынан жатып, құсығына шашалып өлгенін естігенде, одан бетер жаным түршікті.

Өліммен екінші рет мектепті бітіре салысымен бетпе-бет келдім. Кешкі уақыт болатын, жаңбыр жауып тұрды, мен үлкен екі қабатты автобустың астыңғы салонында отырған едім. Оның артқы есігі ашық болатын. Автобус жылтыраған қара жолмен зымырап келе жатқан, кенеттен мен арт жақтан жерге шашылған ұсақ тиындардың сылдырын естідім. Мен артыма қарап, еш нәрсе байқамадым. Бірақ артқы терезеден кондуктордың жолда жатқанын көргенде, жүрегім зу ете қалды. Ол тайғанап барып, басын кабинаға соғып, автобустан құлап кеткен.

Мен жүгіріп барып ауыр автобус тоқтағанша қоңырауды өлгенше бастым. Автобустан секіріп түсіп, артқа қарай жүгіре жөнелдім. Шұбырған машиналар легі тоқтап қалыпты. Біреуінен бір медбике шығып, апатқа ұшыраған адамға алғашқы жәрдем көрсетті, бірақ ол бәрібір өліп кетті.

Біздің көпшілігімізге өлім туралы айтқан ұнамайды. Біз өлімнің бар екенін мойындамаймыз. Егер кейбір адамдардың сөздеріне құлақ салсақ, олар ешқашан өлмейтіндей әсерде қаламыз. Кейбір елдерде жерлеу рәсіміне балаларды қатыстырмайды, мүмкін, үлкендер үшін балалардың көзінше жылау ыңғайсыз шығар. Дәл осы белгісіздіктің алдындағы өлім қорқынышы — ЖҚТБ-ның неге соншалықты сұсты болып көрінуінің басты себебі. Адамдар менен рак ауруына шалдығып өлім аузында жатқандардың, кейінірек ЖҚТБ ауруларының қасында қалайша ұзақ уақыт өткізгенімді жиі сұрайды. Жауабы қарапайым: өйткені мен қайтыс болғаннан кейін қайда баратынымды білемін.

Мен енді ғана дәрігер болып жұмысқа кірген кезімде алғашқы пациенттерімнің бірі рак ауруы соңғы сатыға жеткен орта жастағы әйел болды. Бір күні кешкісін мен оның жанында отырғанымда, ол кенеттен менің қолымды алғаны есімде. «Мен өлгеннен кейін сіз мені ұмытпайсыз ғой? — деп сұрады. Мен басымды изедім. Содан соң ол: — Сіз өлгеннен кейін қайда баратыныңызды білесіз ғой, солай ма? Сіз Құдайға сенесіз ғой?»

Мен оған өзімнің сенімім жайлы ешқашан айтқан емеспін. Менің киімімде ешқандай белгі жоқ, мен өзіммен бірге Киелі кітапты алып жүрмеймін, әйтсе де, ол бір нәрсені сезді. Ол менің оның өлімін тыныштықпен қабылдайтынымды түсінді. Оның аурудан айығуына деген ешқандай үмітім қалмағанына қарамастан, менің өзін тастап кетпейтінімді және қорықпайтынымды көрді.

Өлім жайлы түрлі ойлар біздің қартайған шағымызда келеді. Әдетте балалар өлімге тура қарайды. Өлімге душар бүлдіршіндер өлімді өмірдің ісі деп қабылдайды және бұны үлкендерге қабылдаудың қаншалықты қиын екенін көріп таңданады. Олар ата-аналары мен медицина қызметкерлерін жабықтырмас үшін үндемеуге тез үйреніп алады.