Көзі нашар көретін оқушыларды коррекциялық тәрбиелеу. Көру қабілетінің бұзылуының түрлері, олардың себептері мен салдары. Тифлопедагогика көру қабілеті бұзылған балаларды оқыту мен тәрбиелеудің ерекшеліктерін қарастырады (грек тілінен аударғанда «typhlos» – соқыр) – коррекциялық педагогиканың маңызды саласы (дефектология).
Көру – көру анализаторының көмегімен болмысты қабылдау және қабылдау. Ми сыртқы әлем туралы ақпаратты көру арқылы алады.
Баланың көру қабілеті бұзылған кезде оның даму, оқыту және тәрбиелеу процестерінде елеулі қиындықтар туындайды.
Балалардағы көру қабілетінің бұзылуының әртүрлі себептері бар және олар тұқым қуалайтын аурулардан, жатырдағы ұрықтың дамуындағы көру органдарының патологиясынан, ананың жүктілік кезінде токеплазмозбен, қызылшамен және басқа да ауыр аурулармен ауыратыны және т.б. болуы
Көру қабілетінің бұзылуы туа біткен немесе жүре пайда болуы мүмкін.
Туа біткен соқырлық ұрықтың зақымдануынан пайда болады. Тұқым қуалаушылық көру ақауларының пайда болуында да байқалады.
Жүре пайда болған соқырлық әдетте көру мүшелерінің – көз торының, тордың немесе орталық жүйке жүйесінің ауруларымен (менингит, ми ісігі, менингоэнцефалит), дененің жалпы ауруларының асқынуынан (соқырлық, тұмау, скорлатина) туындайды. ми немесе көз аурулары ретінде.Травматикалық жарақаттан (бас жарақаты, жарақат) туындауы мүмкін.
Көру қабілеті нашар балалар келесі топтарға бөлінеді:
1. Соқыр болып туылған адамдар.
2. Ерте соқыр болғандар.
3. Үш жастан кейін соқыр болып қалғандар.
Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде нашар көретін балаларды коррекциялық оқыту мен тәрбиелеу. Коррекциялық педагогиканың тағы бір саласы (дефектология) нашар көретін балаларды тәрбиелеу мен оқыту мәселелерімен айналысады.
Көзі нашар көретін балалармен жұмыс істейтін мұғалім түзету жұмысының нақты аспектілерін білуі қажет.
Рефракция ауытқулары бар балалар түзететін көзілдірік киюі керек. Бірақ көзілдірік киген кезде балалар педагогтың оларға назар аударуын қажет етеді. Мектепте және үйде тәрбие жұмысын жүргізгенде санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау қажет. Көзі нашар көретін баланың жұмыс орны дұрыс және жеткілікті түрде жарықтандырылуы керек. Мұндай баланы терезенің жанындағы бірінші немесе екінші қатарға ауыстыру керек. Жақыннан көретін баланы тақтаға жақынырақ бірінші немесе екінші партаға ауыстыру керек. Алыстан көретін баланы, керісінше, тақтадан алыс соңғы партаға ауыстыру керек.
Оқытушы тақтада, кестеде және картада оқу материалын оқушының қабылдауы мен түсінуін бақылауы керек. Рефлекстері қалыпты емес балаларда жиі көздің шаршауы байқалады. Сондықтан олардың бейнелеу жұмыстарын сабақ барысында басқа жұмыс түрлерімен ұштастыру қажет. Аномальды рефлекстері бар бала 10-15 минут бойы қарқынды көру жұмысын орындағаннан кейін бірнеше минут бойы басқа жаққа (тақтаға немесе терезеге) қарауы керек, бұл көру шаршауын жоюға көмектеседі.
Көзі көрмейтін және нашар көретін балаларды оқыту арнайы білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады. Кейде мемлекеттік орта мектептерге көру қабілеті нашар балалар қабылданады. Мұндай жағдайда қалыптан тыс балаларға ерекше жағдай жасау қажет.
Сыныптарында көру қабілеті нашар балалары бар мұғалімдер дифференциалды тәсіл негізінде баланы емдеуі керек. Ол үшін сыныптағы оқушылар саны 15-тен аспауы керек, сынып жақсы жарықтандырылуы керек, ал нашар көретін баланың жұмыс орны қосымша жарықтандырылуы керек. Тәрбие жұмысы процесінде мұғалімнің сөзінің маңызы зор. Оның сөзі анық, түсінікті және мәнерлі болуы керек. Мұғалім өзінің әрбір әрекетінің мәнін сөз арқылы түсіндіреді,
Сыныпта зағип немесе нашар көретін баласы бар мұғалім олардың жеке ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін білуі, олардың қалыпты көретін құрдастарынан ерекшеленетінін жақсы түсінгені абзал.
Достарыңызбен бөлісу: |