ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені 6М072800– «Өңдеу өндірістерінің технологиясы»

Зертханалық жұмыс № 4

Басқа машиналар мен жабдықтарды таңдауға негізгі агрегат кептіргіш болып табыдажы.

Астық массасын үзіліссіз қабылдау үшін, астықты кептіру алдында уақытша сақтайтын аэрожелобты және активті вентилирлеуші қабылдау бункерлерінің жалпы сыйымдылығы астық сақтау орнына келіп түсетін астық нормасынан төмен болмауы керек. (G_{сут max}).

Ал аэрожелобты бункерлердің сыйымдылығы 0,5G_{сут max}-тан кем болмауы керек (т или м³).

Бункерлердің сыйымдылығы мына формуламен анықталады:

G_{сут max}

V=0.5 



Мұндағы V – бункер сыйымдылығы, м³;

V=0,5*193,5/0,6 =161,25 м³;

Кептіру алдында сақтауға арналған активті вентиляциялайтын бункерлердің сыйымдылығы , аэрожелобты бункерлер жоқ кезде G_{сут max} –тантөмен болмайы керек. Мұндай жағдайда қабылдау бункерінің сыйымдылығы астықың 1 сағатта келіп түсетін нормасынан төмен болмауы керек (G_{ч max}).

Қабылдау бункерлері мен астық кептіру алдында активті вентиляциялауға арнлаған бункерлердің жалпы сыйымдылығы астықтың күнделікті келіп түсетін нормасының жартысына тең болуы керек. (0,5G_{сут max}).

Мұндай жағдайда астық қабылдау орнының машиналары мен жабдықтарының жұмысы еріксіз уақытша тоқтатылса, алқаптардағы комбайндардың жұмысын да тоқтатуға тура келеді (бұзылу, электроэнергияның өшіп қалуы және т.б.).

Аэрожелобты және активті вентиляциялауға арналған бункерлер сыйымдылығының қосындысы күнделікті келіп түсетін астық нормасына тең болады деп қабылдаймыз G_{сут max},

V_сум=322,5 м³.

Астықты алдын-ала тазалауға арналған машиналардың қажетті өнімділігін мына формуламен табуға болады:

G_{сут max}

Q_пр.о= 

t *  * к_э * к_п
мұндағы Q_пр.о – астық тазалаушылардың қажетті өнімділігі, т/ч;

t – 1 тәулікте астықтазалаушының жұмыс істеу ұзақтығы, ч; 2 кезекті жұмыс күнінде– t=20 часов;

 - машинаның орташа өлшенген жұмыс уақытын пайдалану коэффициенті; =0,95;

к_э –эквиваленттік коэффициенті, дақылдардың әртүрлілігіне байланысты тазалаушы машиналардың өнімділіктерінің өзгеруін ескеретін; к_э=0,8;

к_п – коэффициент, алдын-ала тазалауға келип түсетін астықтың ылғалдылығы мен қоспаларына байланысты тазалағыш машинаның өнімділігінің төмендеуін ескереді.

Астықты алдын ала тазалауға арналған машиналардың паспорттық өнімділігі тазалығы 90%, ылғалдылығы 20%-ға дейінгі астық үшін көрсетілген. Осыдан, к_п коэффициентін мына формула бойынша анықтауға болады:

К_п=1-0,03(W_н-20) – 0.02(_н-10)

К_п=1-0,03(26-20) – 0,02(10-10)=0,82

193,5

Q_пр.о=  =15,52 т/ч.

к_з*G_{сут max}(1-0,01к₁)

Q_с= 

t_с*к_кс*к_с*к_w

к_з – коэффициент, кептіргіштің жұмысының техникалық себептерге байланысты тоқтап қалуын және ұзақ уақыт бойы ылғалдылығы 30%-дан жоғары астықтың келуін ескеретін; есептулер кезінде к_з=1,1…1,2 деп қабылданады;

к₁ – астықты алдын ала тазалау және кептіру алдында сақтау кезінде жойылатын ылғал мен қоспалардың жалпы мөлшері, %. Есептеулер кезінде былайша қабылдауға болады: тазаланатын қоспалардың мөлшері - 5…6%, кептіруге дейінгі өңдеуде кететін ылғал мөлшері 3…5%, ал жалпы қосындысы к₁=8…11%;

t_с – кептіргіштің жұмыс істеу уақыты, ч.

к_кс – коэффициент, кептіргіштің өнімділігінің дақылдардың әр түрлілігіне байланысты өзгеруін ескеретін; к_кс=1;

к_с – коэффициент, астықтың кептіруден кейінгі бағытына байланысты кептіргіш өнімділігін ескеретін. Азық-түлік мақсатта пайдаланылатын астық үшін к_с=1. Тұқымдық бағытта пайдаланылатын астық үшін, к_с=0,5; СКВС-6 кептіргіштері үшін к_с=1 деп қабылдаймыз;

к_w – коэффициент, ылғал пайызына байланысты кептіргіш өнімділігінің өзгеруін ескеретін; к_w=0,65 деп қабылдаймыз;
1,2*193,5*(1-0,01*10)

Q_с=  =17,1 т/ч.

1. Астық кептіргіш қалай таңдалады.

2. Астықты алдын ала тазалауға арналған машинаның қажетті өнімділігі қалай анықталады.
Зертханалық жұмыс № 5

Астықтың шығуын есептеу және осы көрсеткішті механизацияланған жүйенің жұмыс істеу сапасын бағалауға қолдану
Дақылдың белгілі бір түрінің максималды тәулітік түсуі П, т, астықтың шығымы У, т/га, астық жинайтын машиналардың саны К, шт., және оның орташа тәуліктік өнімділігнің қосындысы С:

П =У * К * С,

1-кесте

Жинаушы-транспорттық звеноларды бөлу кезінде Т_у - дақылдың жиналу уақыты, Т _к - астықтың критикалық жиналу уақыты талаптарын ескеру керек, бұлардың асып кетуі үлкен шығындарға әкеліп соғады.

Дақылдың жиналу уақыты келсеі формуламен анықталады

Т_у=М_общ/М_сут,
мұндағы М_общ – дақылдың жалпы массасы, т;

М_сут – астықтың 1 тәулікте жиналатын массасы, т/тәулік.

Т_у (Жаздық бидай) =2200/229,5=9,6=10 тәулік

Т_у (Арпа) =3500/428=8,2=9 тәулік

Т_у (Тары) =800/136=5,9=6 тәулік

Т_у (Қыша) =1200/120=10 тәулік

Т_у (Нут) =850/192=4,4 тәулік

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Астықтың максималды тәуліктік мөлшері қалай анықталады.
   
2. 
   Дақылдың жиналу уақытының ұзақтығы
   

Зертханалық жұмыс № 6

Астықты кептіру және тазалауды есептеудің әдістемесі

Жұмыс мақсаты: Астықты кептіру және тазалауды есептеудің методикасымен танысу.

Е= А-В/А*100, где

А- ажыратылатын қоспалардың жалпы қоспадағы мөлшері, кг.

В- тазалаудан кейінгі қалатын астық массасы, кг.

Астықта үнемі ылғал болғандықтан оның жалпы массасы құрғақ заттар мен судың қосындысынан тұрады:

С_з=С_{з с}+ W, кг, мұндағы

С_{з с}- астықтың құрғақ заттарының массасы, кг.

W- астықтағы судың массасы, кг

Астықтағы ылғал мөлшері пайыздық көрсеткішпен сипатталады: ылғал массасының жалпы астық массасын немесе құрғақ зат массасына.

W_с= 100*W/ 100-W, %

W=100*W/ 100+W, %

Кептіру теориясында астық ылғалдылығы құрғақ зат массаына жатады. Тәжірибеде ылғалды жалпы ылғалды астық массасы бойынша есептейді Кептіру кезінде ылғалдың булануына байланысты С_з1 ден С_з2 ге дейін өзгереді.:

W=С_з1-С_з2, кг

Кептіру процессі кезінде буланатын ылғалдың мөлшерін келесі формуламен анықтауға болады:

W= С_з1*(W₁- W₂/100-W₂)

Астық сапасының жақсаруына байланысты оның шығындарын келесі формуламен анықтайды:

- ылғалдылықтың төмендеуіне байланысты, X₁, %

X₁=(W₁-W₂/100-W₂)* 100, мұндағы

W₁- қабылданған астық ылғалдылығы, %

W₂- шығатын астық ылғалдылығы, %

- қоспалардан тазаруына байланысты, X₂, %

X₂= ((C₁-C₂)*(100-X₁)/100-С₂)*100, где

С₁- қабылданған астықтағы қоспалардың мөлшері, %

С₂- шығатын астықтағы қоспалардың мөлшері, %

Астық массасының азаюын қабылданған астық массасы бойынша есептейді.

Сонымен қатар астық шығынын қойманы тазартқанда есептейді.

1. 
   Астықты қоспалардан тазартудың технологиялық тиімділігін қалай есептейді.
   
2. 
   Ылғалдың булануына байланысты астық массасының төмендеуін қалай анықтайды.
   

Кәсіпорындағы барлық астықты, сонымен қатар тұқымды, оның қабылданған немесе басқа кәсіпорындардан келіп түскен күінен бастап оның тұтынушыға жіберілетін күнге дейін есепке алынады.

Астықтың сапасылқ және сандық есебін жүргізу – жұмыстың қажетті шарты. Есеп жүргізудің қиындығы сақтау кезінде астықтың массасы ғана емес, сонымен қатар сапасының да өзгеруіне байланысты болады. Мысалы, ылғалдылықтың өзгеруіне байланысты астық массасы да өзгереді. Осыған байланысты кәсіпорындарда сандық-сапалық есеп жүргізу жүйесі болады.

Астық массасының болуын, артық қалулар мен жетпей қалуларды анықтап отыру үшін міндетті қалдықтарды есептеу инвентаризациясы жүргізіледі.

Мысалы, астық және тұқым ылғалдылығы қабылдағандағығақарағанда шығарарда өзгеше болуы мүмкін, осыған байланысты астық массасы да төмен немесе жоғары болуы мүмкін. Астық партиясының массасы тазалаудан кейін де өзгереді.

Массаны түзеткеннен кейін астық сапасының өзгеруіне байланысты болған шығындарды сызып тастайды.

Ылғалдылық пен қоспалардың азаюы

а) Қабылдау кезіндегі орташа ылғалдылық.

1289000 * 16 = 20624000

2120000 * 16 = 33920000

2006000 * 15 = 30090000

84634000

84634000 / 5415000 = 15,6%

б) Шығарардағы орташа ылғалдылықты анықтау.

1000000 * 14 = 14000000

1638050 * 15 = 24570750

1217200 * 15 = 18258000

1289000 * 15 = 19335000

76163750

в) Қабылдау кезіндегі қоспалардың массасын анықтау.

1289000 * 0,5 = 644500

2120000 * 1,0 = 2120000

2006000 * 1,0 = 2006000

4770500

г) Шығарарда қоспалардың орташа массасын анықтау.

1000000 * 1,0 = 1000000

1638050 * 0,5 = 819025

1217200 * 0,5 = 608600

1289000 * 0,5 = 644500

3072125

3072125 / 5144250 = 0,59%

100 (15,6-14,8) / (100-14,8) = 0,93

е) Қоспалардың азаюына байланысты массаның азаюы

(0,9-0,59)*(100-0,93) / (100-0,59) = 0,3

5415000 * 0,93 / 100 = 50359,5 кг

5415000 * 0,3 / 100 = 16245 кг

Ылғалдылық пен қоспалардың төмендеуіне байланысты сызуға болатын жетіспеушіліктер

270750 – (50359,6 + 16245) = 204145,5 кг

204145,5 кг мөлшерде жетіспеушілік қалады

2. а) Орташа сақтау ұзақтығы анықталады.

41006150 / 5415000 = 7,6 мес

б) табиғи шығындар анықталады.

а) = 0,09

б) = 0,12 – 0,09 = 0,03

в) = 7,6 – 6 = 1,6

г) = 12 – 6 = 6

Х = 0,03 * 1,6 / 100 + 0,09 = 0,09%

5144250 * 0,09 / 100 = 4654,5 кг

204145,5 – 4654,5 = 199491 – ақталмаған шығындар.
Бақылау сұрақтары:

1. Қабылданған кездегі орташа ылғалдылық қалай анықталады.

2. Шығарарда орташа ылғалдылықты қалай анықтайды.

3. Қабылданған кездегі орташа қоспалар қалай анықталады.

4. Шығарарда орташа қоспалар мөлшерін қалай анықтайды.


4 ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ

4.1. Астық массасын сақтау кезіндегі ақуыздардың өзгеруі

4.2. Жапырақ қауыздарының технологиясы

4.3. Астық массасын сақтау кезіндегі ылғалдылықтың өзгеруі

4.4. Өндіріске шикізаттарды жіберуге дайындау процестері кезіндегі технологиялық мәні

4.5. Қамырдың структуралы- -механикалық қасиеті

4.6. Астық сапасын анықтаудың заманауи тәсілдері

4.7. Шет елдердегі астық сақтау

4.8. Гамма сәулелердің астық массасының сақталуына әсері

4.9. Астықты консервациялауға арналған заманауи консерванттар

4.1.1 Қара бидай және қара бидай-бидай қамырларын дайындау әдісін таңдаудың теориялық негізі

4.1.2. Шет елдердегі заманауи астық сақтау қоймаларының түрлері

4.1.3. Үгілмелі қамырдан жасалған печенья технологиясы

4.1.4. Астықты сақтауға алдын-ала дайындау

4.1.5. Астық массасын желдету

4.1.6. Астық кептіру, астық сақтау тәсілі ретінде