Орындалатын практикалық тапсырмалар:
1. «Әлеуметтік қауіпті жағдайға тап болған отбасы» терминін түсінудің бір және үш негізгі аспектісі ерекшеленеді.
2. Отбасындағы балаларды тәрбиелеудегі негізгі қателіктерді атаңыз.
3. Әлеуметтік педагог отбасындағы қатынастарды түзетуде қандай әдістерді қолданады.
3.4 Әлеуметтік педагогтың әлеуметтік-педагогикалық қызметі – отбасылық патронаж, проблемасы бар балаларды әлеуметтік оңалту, жетім балаларды әлеуметтік қорғау
ҚР Бала құқықтары туралы заңында мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала-ата-анасының ата-ана құқықтарының шектелуіне немесе одан айырылуына, ата-анасының хабар-ошарсыз кетті деп танылуына, олардың қайтыс болды деп жариялануына, әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп танылуына, ата-анасының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуіне, ата-анасының бала тәрбиелеуден жалтаруына немесе ата-анасының ата-ана құқықтарының шектелуіне немесе одан айырылуына оның құқықтары мен мүдделерін қорғаудан, оның ішінде ата-анасының баласын тәрбие немесе емдеу мекемесінен алудан бас тартуы кезінде, сондай-ақ ата-анасының қамқорлығы болмаған өзге де жағдайларда [15];
2) қамқоршылық-он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
3) қорғаншылық-он төрт жасқа толмаған балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
4) патронат-ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала баланы тәрбиелеуге алуға ниет білдірген уәкілетті мемлекеттік орган және адам (патронат тәрбиеші) жасасатын шарт бойынша азаматтардың отбасына тәрбиелеуге берілетін тәрбиелеу нысаны [15]. Қамқоршылық-бұл «әрекетке қабілетсіз адамдардың (ата-анасынан айырылған балалар, психикалық науқастар) жеке және мүліктік құқықтарын қорғау нысаны». Мұндай бақылау жүктелген адамдар немесе мекемелер де қамқоршылық деп түсініледі. Қамқоршылыққа алынған адам қамқоршы, ал оның міндеттемелері қамқоршы деп аталады.
Қамқоршылық - мағынасы жағынан қорғаншылыққа жақын ұғым. Қамқоршылық-бұл кәмелетке толмағандардың (және адамдардың кейбір басқа санаттарының) жеке және мүліктік құқықтарын қорғаудың бір түрі, яғни қамқоршылықпен салыстырғанда балалардың едәуір кең санаты қамқорлыққа алынуы мүмкін.
Жетім балалар-бұл екеуі де немесе жалғыз ата-анасы қайтыс болған 18 жасқа дейінгі адамдар.
Әлеуметтік жетім-бұл биологиялық ата-анасы бар бала, бірақ олар қандай да бір себептермен бала тәрбиесімен айналыспайды және оған қамқорлық жасамайды. Бұл жағдайда қоғам мен мемлекет Балаларға қамқорлық жасайды[15].
Қамқоршылық және қорғаншылық ұғымдары бойынша олар балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау, толыққанды тәрбие беру үшін белгіленетіні түсінікті. Сондықтан қамқоршылармен де, қорғаншылармен де, олардың қамқоршыларымен де жүйелі жұмыс жүргізу қажет. Көптеген отбасыларда олар өз міндеттерін орындайды. Қамқорлықтағы және қорғандағы адамдардың өмір сүру жағдайларын тереңірек зерделеу, сондай-ақ қамқоршылардың жұмысын бақылау мақсатында әлеуметтік педагог оқушылардың көрсетілген санатына картотека жүргізеді, балалардың тұрғын үй-тұрмыстық және материалдық өмір сүру жағдайларын тексерудің бастапқы және бақылау актілерін жасайды. Сондай-ақ, қамқорлықтағы балалардың сабаққа қатысуы мен үлгерімін бақылау, қамқоршы мен қорғаншының қарым-қатынасын қатаң бақылау, отбасы ішіндегі психологиялық жайлылықты сақтауға көмектесу және тиісті құжаттаманы енгізу қажет.
"Жетім" мәртебесі бар оқушыларға арналған Картотека мынадай құжаттарды қамтиды:
1. әлеуметтік педагог лауазымына тағайындау туралы бұйрық;
2. мектеп директоры бекіткен лауазымдық міндеттері;
3. өткен жылғы есеп;
4. қамқоршылық жөніндегі инспектордың жұмыс жоспары;
5. қамқоршылар кеңесінің хаттамалары;
6. тізімдер;
7. әрбір қамқоршыға арналған папка (үстел тізілімі, сауалнама (жаңа нысан бойынша), жеке парақ, кәмелетке толмағанға арналған карточка, қорғаншылық туралы шешім/өкім, ата-аналарға арналған құжаттар, 3 жылға тексеру актісі, мінездеме, проф/бал тексеру, қамқоршылардың есептері (жаңа нысан бойынша), оқу орнынан анықтамалар.
Оқу жылы ішінде мектептің әлеуметтік педагогы қамқорлықтағы балалармен мектептің педагогикалық ұжымының жұмысына талдау жүргізеді: мектеп бойынша тізім, акциялар бойынша ақпарат, тегін тамақтану, шыршалар; ОЖСБ жұмысы: әлеуметтік-психологиялық карта, психологиялық-педагогикалық карта; бір жылдағы үлгерімді талдау (диаграмма); сынып жетекшілерінің жұмысы туралы есеп, жұмыс туралы анықтамалар қамқоршылармен.
Әлеуметтік педагогтың қамқоршы (қамқоршы) отбасымен қызметі – бұл қамқоршы (қорғаншы) отбасының оңтайлы жұмыс істеуі және балалардың дамуы үшін қажетті жағдайлар жасау жөніндегі мақсатты қызмет.
Қамқоршының (қорғаншының) отбасын сүйемелдеу процесінде әлеуметтік педагогтың негізгі міндеттері:
* қамқоршы отбасы мен қамқоршыны сәтті және жылдам бейімдеу үшін қолда бар ресурстарды пайдалану;
* өз ресурстарын пайдалану арқылы туындайтын мәселелерді шешуде қамқоршы отбасына көмек көрсету;
* дағдарыс жағдайында қамқоршы отбасына қажетті көмек көрсете алатын басқа мамандарды тарту.
Достарыңызбен бөлісу: |