Практикалық жұмыс №9 - ға арналған тапсырмалар
Тапсырма №1. Жұмыс дәптеріңе орында.
а) 25 санын 3-ке бөлгендегі бөліндіні табыңдар.
б) 42 санын 5-ке бөлгендегі бүтін қалдықты табыңдар.
Тапсырма №2. Жұмыс дәптеріңе орында.
1- нұсқа 2-нұсқа
37(25+87,5)-17(4,6+1,9) а+2с-3х
2ас . 45,5(5х+2,189)-2а
Практикалық жұмыс №10
Тақырыбы: Стандарттық функциялар
Теорияға шолу
Паскаль тілінде көбінесе қолданылатын математикалық не басқа функциялар үшін алдын-ала программалары ішкі модуль ретінде жазылып, SYSTEM стандарттық кітапханасында сақталған. Оларды керекті кезде стандарттық функциялар мен процедуралар ретінде қолдануға болады. Стандарттық функциялар көбінесе қолданылатын математикалық функцияларды есептеу үшін қолданылады. Стандарттық функцияларды жазу үшін міндетті түрде оның атын және жақша ішінде функция аргументтерін көрсету керек. Стандарттық функцияларды пайдаланғанда функция мен оның аргументтерінің типтері бірдей бола бермейтінін естен шығармау керек.
Арифметикалық функциялар
Математикалық жазылуы
|
Паскаль тілінде жазылуы
|
Орындалатын фунция
|
Функция типі
|
|x|
|
abs(x)
|
Аргументтің абсолюттік шамасы
|
|
arctg x
|
arctan(x)
|
Аргументтің арктангенсі
|
Нақты
|
cos x
|
cos(x)
|
Аргументтің косинусы
|
Нақты
|
sin x
|
sin(x)
|
Аргументтің синусы
|
Нақты
|
ex
|
exp(x)
|
е санының х дәрежесі
|
Нақты
|
|
frac(x)
|
х санының бөлшек бөлігі
|
Нақты
|
[x]
|
int(x)
|
х санының бүтін бөлігі
|
Нақты
|
ln x
|
ln(x)
|
х санының натуралдық логарифмі
|
Нақты
|
π
|
pi
|
Пи санының мәні (3,14159265)
|
|
x2
|
sqr(x)
|
х санының квадраты
|
|
|
sqrt(x)
|
х санының квадрат түбірі
|
Нақты
|
Арифметикалық функиялардың аргументтері нақты немесе бүтін болады. Деректердің типтерін өзгерту функциялары, мысалға, нақты санды бүтін санға айналдыру немесе символдық типті бүтін типке айналдыру үшін қолданылады.
Round(x) – нақты санды бүтін санға дөңгелектейді.
Trunс(x) – нақты санның бүтін бөлігі.
Odd(x) – х мәнін жұп немесе тақ сан екенін анықтайды. Егер х мәні жұп болса, онда функция нәтижесі – false, ал егер сан тақ болса, онда функция нәтижесі – true болады.
Мысалы, келесі функция берілген.
Осы функцияны Паскаль тілінде жазайық.
Y:= sqrt ((2*sqr(x))/ (exp(x)*ln(x)));
Егер х санының квадраты емес, кубын табу керек болса, оның бірнеше жолы бар:
х3 - sqr(x) * x;
х3 - exp(3*ln(x));
Яғни, санның кез келген дәрежесін соңғы әдіспен есептеуге болады.
ху -> exp(y*ln(x));
Келесі өрнектердің математикалық және программалау тілінде жазылуы көрсетілген:
Практикалық жұмыс №11
Тақырыбы: Меншіктеу операторы
Теорияға шолу
Меншіктеу операторы барлық тілде пайдаланылатын негізгі оператор болып табылады. Математикадағы қарапайым теңдеу тәрізді айнымалыларға сандық мән беру бұл жағдайда меншіктеу операторы деп аталады.
Меншіктеу операторы жазылған өрнектердің мәнін есептеп, оны айнымалыға меншіктеу үшін қолданылады. Өрнек мәнінің типі айнымалының типіне міндетті түрде сәйкес келуі тиіс. Кейде нақты түрдегі айнымалыға бүтін сан мәнін меншіктеуге болады, ондайда бүтін сан нақты санға айналып кетеді. Меншіктеу операторының жазылу пішімі:
<айнымалы атауы> : = <өрнек>;
Мұндағы <айнымалы атауы> - айнымалы идентификаторы,
: = – меншіктеу белгісі, яғни айнымалының мәні өрнектің есептелген сан мәнін қабылдайды,
<өрнек> - арифметикалық өрнек немесе сан.
Бұл оператор екі міндет атқарады:
Айнымалылардың белгілі мәндері бойынша арифметикалық өрнектің сандық мәнін есептейді.
Табылған мән айнымалы атауына меншіктеледі, яғни анықталған мән сол айнымалыға сәйкес компьютер жады ұяшығына орналасады.
Достарыңызбен бөлісу: |