Беларуская мова Агульныя пытанні функцыянавання

Беларуская мова

Агульныя пытанні функцыянавання

і развіцця беларускай літаратурнай мовы

Мова і нацыянальная культура (уплыў культуры на мову, моўнае ўздзеянне на культуру). Беларуская мова як фактар нацыянальнай свядомасці і нацыянальна-культурнага адраджэння.

Сацыяльна-функцыянальная дыферэнцыяцыя беларускай нацыянальнай мовы. Літаратурная мова і дыялекты.

Паняцце літаратурнай мовы і гістарычная зменлівасць яго зместу. Перыядызацыя гісторыі беларускай літаратурнай мовы і яе абумоўленасць унутрымоўнымі і пазамоўнымі фактарамі. Сучасны стан пытання аб фарміраванні беларускай народнасці і мовы.

Функцыянальна-стылістычныя разнавіднасці старабеларускай літаратурнай мовы. Характар выкарыстання ў помніках старабеларускага пісьменства жывой гаворкі беларускага народа Асаблівасці развіцця беларускай літаратурнай мовы ў XV - XVII стст.

Беларуская літаратурная мова пачатку XX ст. Гісторыя фарміраванння графіка-арфаграфічных і граматычных нормаў новай беларускай літаратурнай мовы.

Мастацкая літаратура як галоўная сфера фарміравання і развіцця новай беларускай літаратурнай мовы. Актыўныя працэсы ў мове сучаснай мастацкай літаратуры. Пісьменнік і моўная норма Публіцыстыка на беларускай мове ў другой палове XIX ст. і яе моўна-стылістычныя асаблівасці. Асаблівасці мовы сучасных беларускіх сродкаў масавай камунікацыі.

Асноўныя тэндэнцыі ў развіцці моўнай сітуацыі ў Беларусі ў савецкі і постсавецкі час. Моўная палітыка і кадыфікатарская практыка ў Беларусі (20-я, 30-80-я, 90-я гады). Характар і вынікі беларуска-рускага моўнага ўзаемадзеяння. Беларуска-руская міжмоўная інтэрферэнцыя і праблемы культуры маўлення.

Беларуская лінгвістычная спадчына 20-х гадоў і праблемы нармалізацыі сучаснай беларускай літаратурнай мовы.

ФАНЕТЫКА. ФАНАЛОГІЯ. АРФАЭПІЯ. АРФАГРАФІЯ.

Сістэма галосных фанем у беларускай мове: артыкуляцыйны і функцыянальны аспекты.

Асноўныя фанетычныя працэсы ў беларускай мове. Пазіцыйныя і гістарычныя чаргаванні гукаў у беларускай мове.

Фанетычная мадэль акання ў беларускай мове і яе арфаграфічнае адлюстраванне.

Беларуская прасодыка: націск, інтанацыя. Асноўныя акцэнтна-рытмічныя мадэлі слоў у беларускай мове. асаблівасці беларускай інтанацыі. Асноўныя тыпы інтанацыйных канструкцый у беларускай мове.

Беларуская арфаэпічная норма: фарміраванне, стан, тэндэнцыі развіцця. Праблемы варыянтнасці на фанетычным узроўні. Арфаэпічная варыянтнасць у кансанантызме і вакалізме. Прычыны, характар і літаратурныя межы арфаэпічнай варыянтнасці ў беларускай літаратурнай мове.

Асноўныя прынцыпы беларускай арфаграфіі. Праблемы арфаграфічнай нармалізацыі і кадыфікацыі ў 20-я гады. Рэформа беларускага правапісу 1933 года і праблемы сучаснай беларускай арфаграфіі.

ЛЕКСІКАЛОГІЯ. ФРАЗЕАЛОГІЯ. ЛЕКСІКАГРАФІЯ

Лексіка як сістэмнае ўтварэнне. Крытэрыі сістэматызацыі. Асноўныя лексічныя групоўкі.

Метады даследавання лексікі (апісальны, параўнальны, дыстрыбуцыйны, статыстычны і інш.).

Слова як асноўная адзінка лексікалогіі: семантычныя, фармальныя, функцыянальныя характарыстыкі.

Лексічнае значэнне слова, Праблема тыпалогіі лексічных значэнняў. Дэнататыўны, сігніфікатыўны, прагматычны аспекты лексічнага значэння.

Адназначнасць і мнагазначнасць слова. Семантычная структура мнагазначнага слова. Метафарычныя, метанімічныя, сінекдахічныя сувязі значэнняў мнагазначнага слова. Стадыі эвалюцыі лексічнага значэння мнагазначнага слова аказіянальныя і узуальныя значэнні.

Сучасная беларуская сінаніміка. Тыпы сінонімаў. Семантычныя і стылістычныя функцыі сінонімаў.

Актыўны і пасіўны слоўнік сучаснай беларускай мовы. Працэсы неалагізацыі ў беларускай мове.

Спрадвечна беларуская і запазычаная лексіка. Праблемы крыніц папаўнення слоўніка беларускай мовы.

Спецыяльная і тэрміналагічная беларуская лексіка. Праблемы станаўлення і развіцця беларускай нацыянальнай тэрміналогіі.

Лексіка-стылістычная парадыгма ў беларускай мове.

Актыўныя працэсы ў сучаснай беларускай лексіцы. Праблемы лексічнай нармалізацыі беларускай мовы (20-я, З0-80-я, 90-я гады),

Нацыянальна-спецыфічнае ў лексічнай сістэме беларускай мовы. безэквівалентная лексіка,

Беларуская лексікаграфія. лексікаграфічная практыка ў Беларусі (20-я, 30-80-я, 90-я гады).

Прынцыпы класіфікацыі фразеалагізмаў. Стылістычная парадыгма фразеалагізмаў.

Паходжанне беларускай фразеалогіі. беларуская парэміялогія і афарыстыка.

Сучасны стан вывучэння фразеалагічнага фонду беларускай мовы. Беларуская фразеаграфія.

МАРФЕМІКА. СЛОВАЎТВАРЭННЕ

Марфема і яе інтэгральныя дыферэнцыяльныя адзнакі. Прынцыпы класіфікацыі марфем. Каранёвыя, афіксальныя марфемы, іх віды. Рэгулярныя і нерэгулярныя, прадуктыўныя і непрадуктыўныя афіксы. Структурна-семантычныя ўзаемаадносіны афіксальных марфем у складзе слова. Мнагазначнасць, аманімія, сінанімія і антанімія марфем у беларускай мове. Гістарычныя змены ў марфемнай структуры слова: апрошчанне, перараскладанне, ускладненне. Экспрэсіўна-стылістычныя функцыі марфем.

Марфаналагічныя заканамернасці ў структурнай арганізацыі марфем, іх спалучальнасць.

Словаўтваральная структура слова ў беларускай мове. Суадноснасць паняццяў падзельнасці (члянімасці) і вытворнасці слова.

Комплексныя адзінкі словаўтваральнай сістэмы, іх характарыстыка: словаўтваральная пара, словаўтваральны ланцужок, словаўтваральная парадыгма, слдоваўтваральнае гняздо.

Словаўтваральны тып і яго паняцце. Словаўтваральная мадэль.

Спосабы словаўтварэння, іх класіфікацыя. Прадуктыўнасць спосабаў словаўтварэння ў сучаснай беларускай мове.

Актыўныя працэсы ў сучасным беларускім словаўтварэнні. Праблемы сучаснай беларускай словаўтваральнай нормы.

МАРФАЛОГІЯ

Слова як лексічная і граматычная адзінка.

Прынцыпы класіфікацыі часцін мовы. Сістэма часцін мовы ў беларускай мове.

Назоўнік як часціна мовы. Лексіка-граматычныя разрады назоўнікаў. Род, лік назоўнікаў. Скланенне назоўнікаў.

Прыметнік як часціна мовы. Лексіка-граматычныя разрады назоўнікаў. Род, лік, скланенне прыметнікаў. Поўныя і кароткія формы прыметнікаў. Семантыка-камунікатыўная адметнасць прыметніка.

Лічэбнік як часціна мовы. Разрады лічэбнікаў паводле значэння і структуры. Скланенне лічэбнікаў розных разрадаў. Спалучальнасць лічэбнікаў з назоўнікамі ў беларускай мове.

Займеннік як часціна мовы. Граматычная і функцыянальна-семантычная характарыстыка займеннікаў, разрады займеннікаў, Скланенне займеннікаў розных разрадаў.

Дзеяслоў як часціна мовы. Граматычныя формы дзеяслова і іх характарыстыка. Асновы дзеясловаў, іх роля ва ўтварэнні дзеяслоўных форм.

Граматычныя катэгорыі дзеяслова ў беларускай мове, іх характарыстыка. Пераходныя і непераходныя дзеясловы. Трыванне дзеясловаў. Стан дзеясловаў. Зваротнасць дзеясловаў. Лад дзеясловаў. Час дзеясловаў. Спражэнне дзеясловаў.

Дзеепрыметнік як форма дзеяслова, яго граматычная характарыстыка. Утварэнне і ўжыванне дзеепрыметнікаў у беларускай мове.

Дзеепрыслоўе як форма дзеяслова, яго граматычная характарыстыка. Утварэнне і ўжыванне дзеепрыслоўяў у беларускай мове.

Прыслоўе як часціна мовы. Лексіка-граматычныя разрады прыслоўяў.

Пытанне аб безасабова-прэдыкатыўных словах у лінгвістычнай літаратуры.

Мадальныя словы. Пытанне аб мадальных словах у лінгвістыцы.

Службовыя часціны мовы, іх характарыстыка. Класіфікацыя службовых слоў.

Прыназоўнікі як службовыя словы, іх класіфікацыя паводле паходжання і структуры. Некаторыя асаблівасці ўжывання прыназоўнікаў у беларускай мове.

Злучнікі як службовыя словы. Разрады злучнікаў паводле паходжання, саставу, споспабу ўжывання.

Звязкі. Пытанне аб звязках у лінгвістычнай літаратуры.

Часціцы як часціна мовы. Разрады часціц паводле значэння, паходжання і структуры.

Выклічнікі. Месца выклічнікаў у сістэме часцін мовы. Разрады выклічнікаў паводле значэння і паходжання. Структурныя тыпы выклічнікаў. Гукаперайманні, іх адрозненне ад выклічнікаў.

жүктеу/скачать 2.46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: