Психиатрияға кіріспе тармақ психиатрияның жалпы мәселелері тарау
жүктеу/скачать 5.77 Mb. Pdf көрінісі
|
| Баяу ағымды шизофрения. Бҧл форма шизофренияға жалпы тән негiзгi
белгiлермен сипатталады. Сонымен қатар айтарлықтай ерекшелiктерi де бар: тҧлғаның типті ӛзгерістері баяу дамиды және онша айқын емес, продуктивті психопатологиялық симптоматика редукцияланған тҥрде кӛрiнедi. Баяу ағымды шизофренияға тән бҧзылыстар шеңберiне жабысқақтықтар, истериялық, астениялық, астеносенестопатиялық бҧзылыстар, кейде паранойяльды бҧзылыстар жатады. Баяу ағымды шизофрения диагноз қою кезінде обсессия анықталған жағдайда екi моменттi ескеру керек: обсессия пайда болуына бейім емес тҧлғада дамуы, және обсессияның сыртқы себепсiз пайда болуы және олардың шеңберінің жылдам кеңеюi. Диагноз қою ҥшiн кенеттен, сыртқы ықпалсыз бҧрын науқас тҧлғасына тән емес истериялық кӛріністердiң пайда болуы да маңызды болып табылады. Психопатия тәрiздi шизофренияның кӛрiнісі психопатия кезiндегі психикалық бҧзылыстарға ҧқсас. Мҧнымен қатар шизофренияның бҧл формасымен науқастарда, патохарактерологиялық бҧзылыстардан бӛлек тҧлғаның айқын емес дәрежедегі ӛзгерісі бақыланады: эмоциональды бҧзылыстар (суықтық, кейде туыстарына деген дҧшпандық қатынас, аффект парадоксальдылығы, кӛңіл-кҥйдің мотивсіз ӛзгерістері), интеллектуальды бҧзылыстар (рефлексияға, ӛзіндік анализге бейімділік, оғаш, айрықша қызығушылықтар және т.б.). Аурудың даму ҥрдісінде симптоматика кҥрделенеді – ҧзаққа созылатын аффективтi тербелiстер, аса бағалы және тҧрақсыз паранойяльдi идеялар пайда болады. Баяу ағымды шизофрениямен жасӛспiрiмдер мен жеткiншектер ассоциальдi орталарға жиі елігеді. Кейбiр паранойяльды бҧзылыстар баяу ағымды шизофрения шеңберінде аса бағалы идеялар тҥрінде ғана емес, сандырақтық бҧзылыстар тҥрінде де бақылануы мҥмкін. Жиі «баяу ағымды шизофрения» диагнозының сатылы мәні болады, яғни азҥдемелі шизофренияға тән бҧзылыстар фонында ~ 295 ~ параноидты немесе ҧстама тәрізді – ҥдемелі шизофренияға тән психопатологиялық жағдайлар дамиды. Бҧл шизофренияның бiр формасынан екiншi формасына ӛтуiн кӛрсетпейді, шизофренияның әртҥрлі формаларының бастапқы кӛріністерінің ҧқсастығын меңзейді. Баяу ағымды шизофрения болжамы едәуір жайлы. Шизофренияның бҧл формасымен кӛптеген науқастар ҧзақ уақыт бойы ӛздерiнiң еңбекке қабiлеттiлiгiн сақтайды. Науқас 21 жаста. Психикалық аурулармен тҧқым қуалау ауырлығы жоқ. Жанҧяда бiрiншi бала. Анасының жҥктiлiгi мен босануы қалыпты ӛткен. Психикалық және физикалық дамуы қалыпты. Мiнез-қҧлқы белсендi, достары кӛп болған. Біртіндеп ӛсе келе кҥмәншіл, ҧялшақ, тҧйық мінез қалыптаса бастаған. Ҥш жасынан бастап балалар бақшасына барған. Тез ҥйренісіп кеткен. 7 жастан мектепке барған, жақсы оқыған, әсіресе нақты ғылымдарға аса қызығушылық танытқан. 15 жасынан берi ауырады, еш себепсiз ҥрей пайда болып, есінен адасып кету, ауыр дертке шалдығу қорқынышы пайда болған. Кӛңiл-кҥйi тҥскен, ӛзiн басқалардан кем санаған. Кезеңдермен ӛзіне кӛшедегi адамдар қарап, кҥлкі ететін тәрізді кӛрінген. Оған себеп ретінде ӛзінің сыртқы бейнесіндегі ақауларды есептеген («сҥйкімсіз мҧрын, қысық кӛздер, беті безеулермен жабылған»). ӛз кҥйзелістерімен ешкіммен бӛліспеген, бҧрынғы достарынан алшақтаған, ешкiмдi кӛргiсi келмеген, «ӛзіне тҥсіністікпен қарамайтыны және қажет емес іспен айналысуға мәжбҥрлейтіндері ҥшін» ата-анасына ӛшiгу сезімі пайда болған. Ӛзі ҥшін Мәскеуге “нағыз медицинаға” жақын бару керек деп шештi. Ата- анасының жiбермеуiне байланысты ҥйде ҥнемі қақтығыс, ҧрыс-керіс орын алды. Аса тітіркенгіш болып кетті, кезеңдермен мектепке барғысы келмедi («бәрібір ӛмірім біткен»). Сабақпен айналысу кҥрделене тҥсті: ойлары бір пәннен екіншісіне «секіріп» кетеді, зейінін жигақтау қиынға соқты, оқығанын қабылдай алмады. Бҧл кезеңде дәрiгерге кӛрiнген жоқ. Біртіндеп кҥйзелістері ӛткірлігін жоғалтты, кӛмескіленді. Осы мерзімге дейін ӛзін дені сау сезінген кезең бақыланбаған: ойлау бҧзылысы фонында кезеңдермен ӛзінің сыртқы бейнесі жӛнінде кҥйзелістер, мҧң, ҥрей, ҧйқы бҧзылысы кҥшейіп тҧрған. Анасының айтуынша осы жылдар аралығында оның мiнезi ӛзгердi: тҧйықталып, тҥнере тҥскен, эмоциональды суықтық пайда болған, бҧрын науқаста байқалмаған ата-анасына деген ӛшiгу сезімі пайда болған. Жағдайының соңғы нашарлауы 1983 жылы қыс айында бақыланған. Еш себепсiз кӛңiл-кҥйi тҥсiп, ауыр психикалық ауруға шалдыққанына кӛзі жеткен, «ӛмірім бітті» деп, ӛзiне-ӛзi қол жҧмсағысы келген. ӛткінші адамдардың ӛзіне қарап, сыбырласып, кҥлкі ететіндігін қайта байқай бастаған. ӛзінің сыртқы бейнесі жӛнінде кҥйзелістер қайта кҥшейген. Ата-анасының сҧранысымен психиатрға алғаш рет қаралды, ауруханаға жатқызылды. С.С.Корсаков атындағы клиникаға тҥстi. Соматикалық және неврологиялық жағдайында патологиялық ӛзгерістер анықталған жоқ. Психикалық жағдайы: тҥскен кезде санасы анық, бағдарлаудың барлық тҥрі дҧрыс, кӛңiл-кҥйi тӛмендеген. Әңгiмелескен кезде басын тӛмен тҥсiрiп бҥкірейіп отырады, мимикасы кедейленген, дауысы жай, біртекті. Денесiнiң әртҥрлі бӛлiктерiндегі жағымсыз сезімдерге спонтанды тҥрде кӛптеген шағымдар айтады, ӛте ауыр дертке шалдыққанмын («мҥмкін қатерлі ісік ауруы») деп санайды, ӛзін жақсылап тексеруден ӛткізуді сҧрайды. Сонымен қатар ӛзін ауруханада, дәрігерлердің жанында «дҧрысырақ сезінетінін» айтады. Кезеңдермен науқасқа тҧрмыстық жолмен мерез ауруын жҧқтырып аламын деген ойлар келеді. Бҧл қорқыныштарының негізсіздігін тҥсіне тҧра, оларға қарсы тҧра аламайды. Жҧқтырмас ҥшін бӛтен адаммен конакттан кейін қолын ҧқыпты жуып, 3 рет сiлкiлейдi. Кӛп уақытын жалғыз ӛткiзедi. Ӛз кҥйіне сын кӛзқарас ӛте формальды сипатта. Кӛңiл- кҥйiнiң жақсарғанын сезінеді және кешкiсiн ҥрейлі кҥйдің азайғанын айтады. Суицидальды ойларды жоққа шығарады. ~ 296 ~ Емдеу нәтижесiнде науқастың жағдайы едәуір жақсарды: ҥрей азайды, жабырқаулы кҥй жойылды, ішкi мҥшелер тарапынан жағымсыз сезiмдерге аз зейін аударады. Мерез жҧқтырып алудан қорқыныш сақталып қалды, бірақ бҧрынғы актуальдылығын жоғалтты. Айналадағылардың ӛзіне деген ерекше кӛзқарастарын сезінбейтін болды. Болашаққа жоспар қҧрады, аудандық психиатрдың бақылауына галоперидолмен сҥйемелдеуші ем тағайындалып шығарылды. жүктеу/скачать 5.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|