Психикалық бейнелеу деңгейі мен стадиясы мінездемесі.
|
Аталған стадия мен деңгей тәртібінің ерекшеліктері
|
Бұл даму деңгейіне жеткен тіршілік иелері.
|
1. Элементарлы сенсорлы психика стадиясы.
|
|
|
а) Төменгі деңгей
Сезгіштік элементінің примитивті элементі – тітіркенушіліктің дамуы.
|
А) Ортаның биологиялық мәнді ерекшелігіне байланысты нақты, анық реакцияларды қозғалыс бағыты мен жылдамдықты өзгертуге бағыттау. Қозғалыстың қарапайым формалары. Пластикалық (мәнерлі) тәртіптің әлсіздігі биологиялық бейтарап, ортаның өмірлік маңызы бар әрекеттерге қалыптаспаған қабілеттілік әлсіз бағытталмаған қимыл-қозғалыс белсенділігі.
|
а) қарапайым суда тіршілік ететін көптеген төмеңгі көпклеткалы организмдер.
|
б) Жоғары деңгей.
Түйсіктің болуы, манипуляцияның негізгі органы – (челюсть) жақ пайда болуы. Қарапайым шартты рефлекстерді қалыптастыруға қабілеттілігі.
|
Б) Биологиялық бейтарап тітіргендіргіштерге анық реакция, дамыған қимыл-қозғалыс, белсенділігі (еңбектеу, жерді қазу, судан құрғаққа шығуға байланысты) ортаның шартынан қашқақтау қабілеті, жағымды тітіркендіргіштерді белсенді іздеу. Индивидуалды тәжірибе үйрету рөлі мөлшерінің аздығы.
|
б) Жоғарғы (сақиналы) құрттар, бауырымен жорғалаушы молюскалар (ұлу, басқа да омыртқасыздар)
|
ІІ. Перцептивті психика стадиясы.
|
|
|
а) Төменгі деңгей.
Сыртқы әрекеттерді бейнелеу. Заттардың образы формасында. Интеграция зат образын жүйелеуде әсер етуші заттарды біріктіру.
|
А) Қозғалыс дағдыларын қалыптастыру. Ригидті, генетикалық бағдарланған компоненттер басымдылық көрсетеді. Қимыл-қозғалыс қабілеттілігі күрделі және әртүрлі (сүңгу, еңбектеу, жүру, жүгіру, секіру, өрмелеу, ұшу т.б.) жағымды тітіргендіргіштерді белсенді іздеу. Жағымсыз (пайдасыз) тітіргендіргіштерден бас тарту, дамыған қорғаныс тәртібі.
|
а) Балықтар және т.б. омыртқасыз жәндіктер.
|
б) Жоғарғы деңгей.
Ойлаудың қарапайым формалары (есеп шығару) «Дүние сүретін» құрастыру.
|
Б) Тәртіптің жоғарғы инстинктивті формалары. Үйренуге деген қабілеттілік.
|
б) Жоғарғы омыртқалылар (құстар, сүтқоректілер)
|
в) Ең жоғарғы деңгей.
Практикалық әрекеттерде ерекше бағдарлама-зерттеушілік, дайындық формаларын анықтау. Бір шешімді әртүрлі жолдармен шешу қабілеттігі. Бір рет табылған есептің шешімін жаңа жағдайға тасымалдау. Примитивті құрал-жабдықтарды әзірлеу және оны іс-әрекетке қолдану. Биологиялық қажеттілікке байланыссыз қоршаған ортаны танып білу қабілеттілігі. Практикалық әрекеттер мен (инсайт) себеп-салдарлық байланыстарды есептеу.
|
В) Арнайы маманданған органдар манипуляциясын анықтау: табан, қол. Тәртіптің зерттеушілік формаларының дамуы. Оларды бұрынғы қабылданған іскерлік, білім дағдыларымен кеңінен пайдалану.
|
в) Маймылдың және т.б. жоғарғы омыртқалылар (иттер, дельфиндер)
|
