Қр білім және ғылым министрлігі
Әдебиеттер 1. Бет. 122-127; 2. 21-23; 6. Бет. 8-10; 6. Бет. 60-96., 7. Бет. 27-78. 11. Бет 23-96. Зертханалық сабақтың қысқаша мазмұны
жүктеу/скачать 2.18 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзін - өзі бақылау сұрақтары
- 2 тақырып. Аналық жыныс жүйесі. Жұмыртқалық . Мақсаты
- 3 тақырып : Сперматогенез . Мақсаты
- Сперматогенез және овогенез айырмашылықтары
- Жаттығу тестлері
- Сперматозоидтардың қалыптасу сатысы
- Эстрогендер бөлетін жасушаларды көрсетіңіз
- 4 тақырып : Овогенез. Мақсаты
- 5 тақырып : Аталық жыныс жасушасының құрылысы. Мақсаты
- Акросома. Дұрыс мақылдауды таңдаңыз
- Кортикальді түйіршіктердің қызметі қандай
- 6 тақырып : Аналық жыныс жасушасының құрылысы. Жұмыртқаклетка . Мақсаты
- Сүтқоректілер жұмыртқаклеткасы мен зиготасы. БҰДАН БАСҚАНЫҢ, бәрі дұрыс
- Сүтқоректілер жұмыртқаклеткасы қабықтарының дұрыс алмасуын көрсетіңіз
- 7 тақырып. Бөлшектену. Мақсаты
- 8 тақырып. Гаструляция. Мақсаты
- 2 тапсырма.
Әдебиеттер 1. Бет. 122-127; 2. 21-23; 6. Бет. 8-10; 6. Бет. 60-96., 7. Бет. 27-78. 11. Бет 23-96. Зертханалық сабақтың қысқаша мазмұны. 1 тақырып. Аталық жыныс жүйесі. Ен. Мақсаты: Бейтарап сатыдағы жыныс бездері мен жыныс жолы ұрықтық дамуда қалай қаланатынын, оның негізін білу. Жыныс тұрқының айырмашылығы қалай басталатынын меңгеру. Еннің гистологиялық құрылысын зерделеу. Еркек малдардың өсіп-өну ағзаларын анықтап, оның құрамындағы ұлпаларды ажырата алу. 1 тапсырма. Кестеде сперматогенездің қай фазасына мына жасушалар сай келетінін белгілеу қажет.
2 тапсырма. Мына кестені дәптерге жазып алып, онда өсіп-өну ағзаларының дамуындағы бейтарап сатыға, жыныс диморфизмінің білінуіне тән белгілерді қажетті бағанға + немесе – қою қажет.
Өзін - өзі бақылау сұрақтары:
2 тақырып. Аналық жыныс жүйесі. Жұмыртқалық. Мақсаты: Ұрғашы малдар өсіп-өну ағзаларының құрылысын микроскопта анықтап, жұмыртқалық, ондағы түрлі көпіршіктер құрылымының ерекшеліктерін және сары тін, бітеуөзек құрылыстарын байқап, меңгеру. 1 тапсырма. Дәптерге мына кестені салып алып, жұмыртқалық және басқа ағзалар құрылымдарының ұрықтық даму көзіне “+” белгісін қою керек.
2 тапсырма. Мысық жұмыртқалығы препаратын қарап, оны дәптерге салып, мыналарды белгілеу керек: 1-жамылғы эпителий, 2-ақ қабық, 3-қыртысты зат ( фолликулалар аймағы), 4-алғашқы, 5-екінші және 6-үшінші (граафов көпіршігі) фолликулалар: а) жұмыртқа дамитын төмпешік, б) түйіршікті аймақ, в) шыны тәрізді қабық, г) ішкі және д) сыртқы қаптамалар, 7-сары тін, 8-бітеуөзек, 9-милық зат (тамырлы аймақ), 10-строма. Өзін - өзі бақылау сұрақтары:
3 тақырып: Сперматогенез. Мақсаты: Жыныс жасушаларына тән даму ерекшеліктерін меңгеру. Гаметогенез морфологиясын және биологиялық маңызын зерделеу. 1 тапсырма. Кестеден сперматогенез сызбасы суретін салып, мыналарды белгілеу керек: 1-көбею сатысы: а) бастапқы ұрықтар (сперматогонийлер), 2-өсу сатысы: б) 1-ші ретті сперматоцит, 3-пісу (жетілу) сатысы: в) 2-ші ретті сперматоцит, г) сперматидтер, 4-қалыптасу сатысы: д) қалыптасудағы сперматозоидтар. Ен препаратынан иректі ұрық өзекшелерінің қабырғасын көріп, суретін салып, мыналарды белгілеу қажет: 1-өзек қабығы, 2-сперматогонийлер ядролары, 3-Сертоли жасушаларының ядролары, 4-1-ші және 2-ші ретті сперматоциттер ядролары, 5-сперматидтер ядролары, 6-қалыптасудағы сперматозоидтар. 2 тапсырма. Овогенез бен сперматогенез сызбаларын салыстырып, олардың айырмашылығын айқындау керек. Айырмашылықтарын келесі кестенің қажетті бағанына “+” белгісін қойып, көрсету қажет. Сперматогенез және овогенез айырмашылықтары
Өзін - өзі бақылау сұрақтары:
Жаттығу тестлері Төменде көрсетілген әр сұрақ жауабының төрт нұсқасы бар, оның біреуі немесе бірден бірнешеуі дұрыс болуы мүмкін. Таңдаңыз: А – егерде 1, 2 және 3 сұрақтар дұрыс болса Б – егерде 1 және 3 сұрақтар дұрыс болса В – егерде 2 және 4 сұрақтар дұрыс болса Г - егерде 4 сұрақ дұрыс болса Д - егерде 1, 2, 3 және 4 сұрақтар дұрыс болса
(1) алғашқы жыныс жасушаларының сперматогонийге нақтылануы жыныстық жетілу басталысымен басталады (2) сперматогоний сперматозоидқа нақтылануы 120 күнге созылады (3) пісу сатысында аяқталады (4) қызу шамасы бұзылып, еннің ұмаға түспеуінде жабылып қалады
(1) сперматогонийлер арасындағы цитоплазмалық көпір үзіледі (2) цитоплазма қалдықтары макрофагтармен жібіріленеді (3) акросома Гольджи кешені қатысуымен құрылады (4) аксонема актин және миозин жіпшелерінен қалыптасады
(1) нгипоталамустың ейросекреттіктері (2) theca interna (3) аденогипофиздің гонадотроптылары (4) фолликулярлылар
Өзін - өзі бақылау сұрақтары: 1. Гоноциттер (гонобластар) қайда пайда болады, олар қайда және қалай көшедi?
4. Бiрiншi көпiршiктегi овоциттiң екiншi түрiнен айырмашылығы бар ма, болса ол неде? 5. Овогенез өсу сатысының ерекшелігі бар ма? 5 тақырып: Аталық жыныс жасушасының құрылысы. Мақсаты: Микроскопта аталық жыныс жасушасын, оның құрылым құрам бөліктерін анықтай білу. Жыныс жасушаның дене жасушасынан негізгі айырмашылықтарын түсіну. Олардың құрылысы мен дамуына тән ерекшеліктерін ұғып алу. 1 тапсырма. Қошқардың шәует жағындысы препаратынан үлкен ұлғайтқышта көк түске боялған шәуеттерді тауып, бір шәует суретін салып, мыналарды белгілеу керек: 1-басы, 2-мойны, 3-құйрығы. Бұл суреттің жанына кестеден шәует құрылысы сызбасын салып алып, мына белгілерді қою қажет: 1-басы: а) ядро, б) Гольджи аппараты бар ұрық қандауыры (акросома), 2-мойны: в) үстіңгі жақ және г) төменгі жақ центриолилер, 3-денесі: д) өзекті жіп, е) оралым жіп, 4-құйрығы. 2 тапсырма. “Ен” препаратын микроскопқа қойып, ондағы ұрықтың иректі өзекшелерінде дамудағы сперматозоидты көріп, зерделеп, суретін салып, мыналарды белгілеу керек: Өзін - өзі бақылау сұрақтары:
Жаттығу тестлері (әр сұрақтан немесе аяқталмаған мақылдаудан соң әріптермен белгіленген жауаптар немесе нақты мақылдаулар болады. Әр мақылдауға сай, бір жауапты (немесе нақты мақылдауды) таңдаңыз (әріпті көрсетіңіз). Акросома. Дұрыс мақылдауды таңдаңыз:
Акросомалық реакция:
Кортикальді түйіршіктердің қызметі қандай? (А) қоректі заттарды жинайды (Б) зиготаның бөлшектенуін бастайды (В) жұмыртқаклеткаға сперматозоид енуін жеңілдетеді (Г) ұрықтану қабығын құрады (Д) сперматозоидпен сенімді байланысты қамтамасыз етеді 6 тақырып: Аналық жыныс жасушасының құрылысы. Жұмыртқаклетка. Мақсаты: Микроскопта аналық жыныс жасушасын, оның құрылым құрам бөліктерін анықтай білу. Жыныс жасушаның дене жасушасынан негізгі айырмашылықтарын түсіну. Олардың құрылысы мен дамуына тән ерекшеліктерін ұғып алу. 1 тапсырма. Мысық аналық безі препаратынан кіші ұлғайтқышта бірінші, екінші, үшінші көпіршіктерді (фолликулаларды) тауып, оларды үлкен ұлғайтқышта көріп, суретін салып алып, мыналарды белгілеу керек: 1-бірінші фолликул, 2-екінші фолликул: а) ұлғая өсудегі овоцит, б) ядро, в) цитоплазма, г) сары уыз түйіршіктері, д) цитолемма, е) мөлдір қабық (оолемма), ж) көп қабатты эпителий, 3-үшінші фолликул: з) жұмыртқа түзуші төмпешік, и) бірінші ретті овоцит, к) ядро, л) цитоплазма, м) сары уыз түйіршіктері, н) қыртысты (кортикальді) қабат, о) цитолемма, п) мөлдір қабық, р) фолликулалы қабық, 4-фолликула қабырғасы: с) фолликулалы эпителий (түйіршікті аймақ), т) шыны тәрізді қабық (қалыңдаған негізгі жарғақ), у) дәнекер ұлпадан тұратын қаптама. Бақылау есебі:
Өзін - өзі бақылау сұрақтары: 1.Омыртқалы жануарлардың жұмыртқа жасушалары қандай белгiлерi бойынша олиголецитальді, мезолецитальді, полилецитальді, сондай-ақ изолецитальді және телолецитальді болып бөлiнедi? 2.Жұмыртқа жасушасында плазмолеммадан басқа қандай қосымша қабықтары болады? Олардың атқаратын қызметiн түсiндiр. 3.Сары уыз мөлшерiне байланысты жұмыртқа жасушасы қалай жiктеледi? Сүтқоректілер жұмыртқаклеткасы мен зиготасы. БҰДАН БАСҚАНЫҢ, бәрі дұрыс: (А) жұмыртқаклеткасы изолецитальді (Б) жұмыртқаклеткасы мөлдір қабықпен қоршалған (В) зигота мөлдір қабықпен қоршалған (Г) акросомалық реакцияда кортикальді түйіршік ішіндегісі мөлдір қабықты түрлендіреді (Д) зиготаның бөлшектенуі голобластикалы Сүтқоректілер жұмыртқаклеткасы қабықтарының дұрыс алмасуын көрсетіңіз: (А) плазмолемма – мөлдір қабық – сәулелі тәж (Б) сәулелі тәж – анимальді қабық - плазмолемма (В) плазмолемма - сәулелі тәж - амнион (Г) мөлдір қабық – сәулелі тәж - амнион (Д) плазмолемма - анимальді қабық – мөлдір қабық Кортикальді түйіршіктердің қызметі қандай? (А) қоректі заттарды жинайды (Б) зиготаның бөлшектенуін бастайды (В) жұмыртқаклеткаға сперматозоид енуін жеңілдетеді (Г) ұрықтану қабығын құрады (Д) сперматозоидпен сенімді байланысты қамтамасыз етеді 7 тақырып. Бөлшектену. Мақсаты: Бөлшектену морфологиясы мен биологиялық маңызын және әр түрлі жануарлардағы бластуланың құрылуын зерделеу. Бөлшектену ерекшеліктерін, бластуланың құрылуын зерделеу. 1 тапсырма. Ұсынылған препараттарды сипаттап, оларды зерделеу тәртібін түсіндіру. “Жұмыр құрт жұмыртқасының бөлшектенуі” препаратын көріп, дәптерге салып алып, белгілеу. 2 тапсырма. “Бақа жұмыртқасының бөлшектенуі” препаратын көріп, құрылысын анықтап, оны білгеннен кейін оқу дәптеріне бейнесін салып алып, оларды белгілеп, жақсы меңгеріп алған жөн. 3 тапсырма. Мына жұмыртқаклеткаларының бөлшектену түрлерін дәптерге салып алып: 1-толық біркелкі; 2-толық біркелкі емес; 3-толық емес беткі; 4-жартылай дискоидальдіні белгілеп, қайсысы қандай жануарда болатынын түсіндіру керек.  4 тапсырма. Мына суретті: 1-морула; 2-целобластула; 3-амфибластула; 4-дискобластула; 5-стерробластула; 6-перибластула; 7-плакулаларды дәптерге салып алып, мұндай бластула түрі қандай жануарға тән екенін көрсет.  Өзін - өзі бақылау сұрақтары: 1. Бөлшектенудің жалпы сипаттамасы, оның биологиялық маңызы неде? 2. Бөлшектену түрлері, оның жұмыртқа құрылымына байланыстылығы неде? 3. Бластула түзілуінің жалпы сипаттамасы, оның биологиялық мәні неде? 4. Қандай бластула түрлерін білесіз? 5. Бөлшектенуде, бластула түзілуінде жасушалардың ерекшеліктері бар ма? 6. Бластомерлерді бөліп алудағы, оны алмастыруда, ядролардың белсенділігін жоюда ядро мен цитоплазманың рөлі қандай?
жүктеу/скачать 2.18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|