Аппеляциялық сатыда істі қараудың жалпы тәртібі

Дайындық бөлімі төрағалық етушінің сот отырысын ашумен, қандай іс және кімнің (сотталушының, не жәбірленушінің, талапкердің не жауапкердің) аппеляциялық шағымы немесе наразылығы бойынша қаралып жатқанын хабарлайды. Осы кезде дайындық бөлімі аяқталып, сот тікелей істі қарауға көшеді. Содан соң төрағалық етуші сот құрамын, іс бойынша тараптар болып табылатын, қатысып отырған адамдардың фамилиясын, сондай-ақ аудармашылардың фамилиясын хабарлайды.

Бұдан соң төрағалық етуші отырысқа қатысушы адамдарға олардың аппеляциялық сатыда істі қараған кездегі іс жүргізу құқықтарын түсіндіріп өтеді, тараптардан олардың бас тартуы мен өтінімдерінің бар-жоғын сұрап алады, егер олар мәлімделсе, олар бойынша процеске қатысушылардың пікірін анықтайды, содан кейін сот оларды қараудың нәтижелері бойынша қаулы шығарады.

Сонымен қатар, шағымдар не наразылықтарды аппеляциялық тексерген кезде сот тергеуі жүргізілмейтінін, яғни қосымша материалдарды жинау үшін тергеу әрекеттері жүзеге асырылмайды. Істі қарау істің мәні мен шағымда не наразылықта көрсетілген дәлелдемелерді баяндайтын соттың баяндамасымен басталады. Бұдан әрі процеске қатысушылардың сөйлеу реті анықталады, олар өз кезегінде өздерінің аппеляциялық (жеке) шағымдарының, наразылықтарының мәні мен дәлелдемесін, оларға деген қарсылықтарын баяндайды. Іс егер айыптаушының наразылығы бойынша қаралса, онда соттың баяндамасынан кейін айыптаушы өзінің наразылығын негіздеу қажет.

Аппеляциялық шағымдарда немесе наразылықта келтірілген дәлелдерді растау немесе теріске шығару үшін сөз сөйлеушілер істі қарау басталғанға дейін аппеляциялық сатыға қосымша материалдар беруге құқылы. Қосымша материаддарды тергеу іс-әрекетгерін жүргізу жолымен алуға болмайды. Сотқа қосымша материаддар берген адам олардың қандай жолмен алынғанын және оларды табыс ету кажеттігі неге байланысты туындағанын көрсетуге міндетті. Қосымша материалдардың қабылданғаны не қабылданбағаны туралы сот қаулы шығарады. Істің дұрыс шешілуі үшін маңызы бар қосымша тапсырылған материалдар, егер олардағы мәліметтер бірінші сатыдағы соттың қосымша тексеруі мен бағалауын керек етпесе, үкімді не қаулыны өзгертуге негіз болуы мүмкін. Өзге жағдайларда қосымша материалдар сот үкімінің, қаулысының күшін жойып, істі бірінші саты бойынша жаңадан қарауға жіберуге негіз бола алады.

Аппеляциялық шағымда не наразылықта баяндалған сқзінің негізділігіне қатысты прокурордың қорытындысын тындап болғаннан кейін сот тараптардың түсініктеме бергенінен кейін қосымша баяндама жасауы үшін сотталушыға не айыпталушыға, олардың қорғаушылары мен өкілдеріне сөз береді. Осымен істі қарау аяқталады, сот каулы шығару үшін кеңесу бөлмесіне кетеді.

Сот отырысының күнтізбесі (тәртібі) мен бұзушыларға қатысты қолданылатын шаралар бірінші сатыдағы сотта жүзеге асырылатын секілді (ҚР ҚІЖК 370, 373-баптары).

Сот төрешілерінің кеңесу тәртібі мен шешім қабылдау тәртібі аппеляциялық сатыдағы сотта өзге барлық соттар секілді бірдей, тек қана алқа билер қатысуымен жүзеге асырылатын соттан басқасы.

Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 411-бабына сәйкес істі аппеляциялық тәртіппен қарау нәтижесінде сот өз қаулысымен мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

1)үкімді, қаулыны өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағаттандырусыз қалдырады;

2) үкімнің күшін жойып, істі қысқартады;

3) үкімді (қаулыны) өзгертеді;

4) үкімнің (қаулының) күшін жойып, істі бірінші сатыдағы сотқа соттың жаңадан қарауына жібереді;

5) үкімнің (қаулының) күшін жойып, істі қосымша тергеуге жібереді (ҚР ҚІЖК 303-бабындағы негіздер бойынша);

6) ҚР ҚІЖК-нін 387-бабында керсетілген мән-жайлар анықталған кезде жеке қаулы шығарады.

Жоғарыда аталып өткен барлық негіздерге заңнама Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 412—421-баптарында толығымен баяндап өткен. Осы арқылы бірінші және аппеляциялық сатыдағы соттар әділ, занды әрі негізделген үкімдер шығарады.

Үкімді, қаулыны өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағаттандырусыз қалдыру. Аппеляциялық сатыда істі қарай отыра сот бірінші сатыдағы соттың үкімін, қаулысын өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағатгандырусыз қаддыруға құқылы.

Соттың үкімді, қаулыны өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағаттандырусыз қалдыру жөніндегі шешімі үкімді жою немесе өзгерту туралы ҚР ҚІЖК 412 және 413-баптарында негіздер анықталмаған жағдайда аппеляциялық сатыдағы сотпен қабылданады.

Үкімді, қаулыны өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағаттандырусыз қалдыру кезінде үкімде шағым мен наразылықтың негізсіз болып танылуының негіздері мен себептері көрсетілуі қажет.

ҚР ҚІЖК 412-бабына сәйкес аппеляциялық сатыда істі қарай отырып сот бірінші сатыдағы соттың үкімін жоя немесе өзгерте алады.

1) сот тергеуінің біржақтылығы және толық еместігі;

2) сотгың үкімде (қаулыда) айтылған тұжырымдарының істің нақгы мән-жайына сәйкес келмеуі;

3) қылмыстық іс жүргізу заңының едәуір бұзылуы;

4) қылмыстық заңның дұрыс қолданылмауы;

5) жазаның қылмыстың ауырлығына және сотталғанның жеке басына сәйкес келмеуі бірінші сатыдағы сот үкімінің күшін жоюға не өзгертуге негіз болып табылады.

Осы негіздер Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 413-417-баптарында толығымен көрсетіліп жеке-жеке баяндалып өткен. Ал енді солардың әрқайсысына тоқталып өтейік.

Сот тергеуінің біржақтылығы немесе толық еместігі. Анықталған жағдайда істің дұрыс шешілуі үшін елеулі мәні болуы мүмкін мән-жайларды ашылмаған күйі қалдырған сот тергеуі біржақты немесе толық емес деп танылады (ҚР ҚІЖК 413-бап).

Іс бойынша:

1) айғақтарының іс үшін елеулі мәні бар адамдардан жауап алынбаған немесе заң бойынша жүргізілуі міндетті болып табылатын сараптама жүргізілмеген, сол сияқты елеулі мәні бар құжаттар немесе заттай дәлелдемелер сұратып алынбаған;

2) істі соттың жаңадан қарауына берген сот қаулысында аталған дәлелдемелер зерттелмеген;

3)сотталғанның жеке басы туралы аппеляциялық саты анықтай алмайтын деректер жеткілікті дәрежеде толық анықталмаған барлық жағдайда сот тергеуі толық емес деп танылады.

Соттың үкімде (қаулыда) айтылған тұжырымдарының істің нақты мән-жайына сәйкес келмеу (ҚР ҚІЖК 414-бап). Егер:

1)сот тұжырымдары сот отырысында қаралған дәлелдемелермен расталмаса;

2)сот өз тұжырымдарына едәуір ықпал ете алатын мән-жайларды ескермесе;

3)сот тұжырымдары үшін елеулі мәні бар қарама-қайшы дәлелдемелер болған жағдайда, үкімде (қаулыда) соттың бұл дәлелдемелердің біреулерін қабылдап, екіншісін қабылдамай тастауына қандай негіздер болғаны көрсетілмесе;

4)Соттың үкімде (қаулыда) айтылған тұжырымдарында елеулі қайшьшықтар болып, олар істің шешілуіне, соның ішінде сотталғанның, ақталғанның кінәлілігі, немесе кінәсіздігі туралы мәселені соттың шешуіне, кылмыстық заңды қолданудың дұрыстығына немесе жазалау шараларын анықтауға ықпал еткен немесе ықпал етуіне мүмкін болса үкім (қаулы) істің нақты мән-жайына сәйкес келмейді деп танылады.

Қылмыстық іс жүргізу заңының елеулі түрде бұзылуы (ҚР ҚІЖК 415-бап). Істі сот қарауы кезінде заң принциптер мен өзге де жалпы құқықтары бұзылып, олар іске қатысушы адамдарды заңмен кепілдік берілген құқықтарынан айыру немесе оларға қысым көрсету, сот ісін жүргізу рәсімін сақтамау жолымен немесе өзгедей жолмен істің мән-жайын толық жан-жақты және объективті зерттеуге кедергі жасаса, соттың қаулысына, әділ үкіміне немесе өзге де шешіміне ықпал етсе немесе ықпал етуі мүмкін болса, бұл қылмыстық іс жүргізу заңын елеулі түрде бұзу болып табылатыны айқын.

Сот тергеуінің біржақтылығы немесе толық еместігі істі талқылаудан жол берілетін дәлелдемелерді қателесіп алып тастаудың немесе бір тараптың іс үшін маңызы болуы мүмкін дәлелдемелерін қателесіп алып тастаудың немесе бір тараптың іс үшін маңызы болуы мүмкін дәлелдемелерін зерттеуден негізсіз бас тартудың не міндетті түрде зерттелуге тиіс дәлелдемелерді зерттемеудің салдарынан болған кезде үкімнің күші жойылуға тиіс. Егер:

1) сот қылмыстық іс жүргізу кодексінің 37-бабында көзделген негіздер (қылмыстық ізге түсуді болдырмайтын жағдайлар) болған жағдайда кылмыстық істі қысқартпаса;

2) үкімді соттың заңсыз құрамы шығарған болса;

3)қылмыстық іс жүргізу кодексінің 315-бабының екінші бөлігінде көзделген реттерді қоспағанда, іс сотталушы жоқта қаралса;

4)заң бойынша қорғаушының қатысуы міндетті болғанда, іс оның қатысуынсыз қаралса немесе сотталушының қорғаушыға ие болу құқығы өзгедей жолмен бұзылса;

5)сотта сотталушының ана тілін немесе өзі білетін тілді не аудармашының қызметін пайдалану құқығы бұзылса;

6) сотталушыға сот жарыссөзіне қатысу құқығы берілмесе;

7) сотталушыға соңғы сөз берілмесе;

8) үкім шығарылған кезде сот төрешілері кеңесінің құпиясы бұзылса;

9) үкімге сот төрешілерінің бірі қол қоймаса;

10)істе сот отырысының хаттамасы болмаса, кез келген жағдайда үкімнің күші жойылуға тиіс.

1.Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің жалпы бөлімі талаптарының бұзылуы;

2.Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі ерекше бөлімінің қолданьшуға тиістісінен басқа баптың, бап белігінің, бап бөлігі тарамағының қолданылуы;

3.Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі ерекше бөлімінің тиісті бабының санкциясында көзделгендегіден неғұрлым қатаң жазаның белгіленуі қылмыстық занды дұрыс қолданбау болып табылады.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің тиісті бабының санкциясында көзделген шектен шықпағанымен, түрі мен мөлшері жағынан шектен тыс жұмсақ немесе шектен тыс қаталдығы салдарынан әділетсіз болып табылатын жаза қылмыстың ауырлығына және сотталған адамның жеке басына сәйкес келмейді деп танылады.

Егер аппеляциялық сатыдағы сотпен:

1) бірінші сатыдағы сот жол беріп, үкімнің зандылығына ықпал еткен немесе ықпал етуі мүмкін қылмыстық іс жүргізу заңын елеулі түрде бұзуы;

2) сот тергеуінің біржақтылығын немесе толық еместігін;

3) азаматтық талап қою шешілмегенін немесе дұрыс шешілмегенін анықтаса, іс үкім шығарған соттың жаңадан талқылауына, бірақ сот төрешілерінің өзге құрамының қарауына жіберіле отырып, үкімнің күші толық немесе бір белігінде жойылуға тиіс.

Үкімді өзгерту. Үкімді өзгерткен кезде қылмыстық істің төменгі тұрған соттың жаңадан қарауына жіберілмейтінін, барлық қажетті өзгертулер аппеляциялық сатыдағы сотпен жүзеге асырылатынын естен шығармау қажет.

Занда (ҚР ҚІЖК 421-бабы) аппеляциялық сатыдағы сот прокурордың наразылығы немесе шағымды қарап болған соң үкімге өзгерту енгізу жағдайларының тізімі көрсетілген.

1)сот белгілеген жазаны немесе түзеу мекемесінің түрін жеңілдетуге;

2)онша ауыр емес қылмыс туралы заңды қолдануға және қылмыс дәрежесінің өзгеруіне сәйкес жаза белгілеуге, сондай-ақ түзеу мекемесінің неғұрлым жеңіл түріне ауыстыруға.

Аппеляциялық сатыдағы сот сондай-ақ сотталушының немесе ақталушының жағдайын ауырлататын үкім шығара алады егер:

1) тағылған айыптау шегінен немесе соттың басты талқылауы кезінде мемлекеттік немесе жеке айыптаушы қолдаған айыптау шегінен шықпай, неғұрлым ауыр қылмыс туралы занды қолдануға және осыған байланысты неғұрлым қатаң жаза белгілеуге;

2) жаза мөлшерін ұлғайту арифметикалық қателерді немесе алдын ала қамауда ұстауды есептеу кезіндегі қателерді жоюға байланысты болса, қылмыстар жиынтығы бойынша немесе үкімдер жиынтығы бойынша, сондай-ақ қылмыстардың кінәлігі кезінде жаза белгілеуді реттейтін қылмыстық заңның дұрыс қолданылмауын жоя отырып, жаза мөлшерін ұлғайтуға ;

3) бірінші сатыдағы сот қолданбаған болса, қылмыстық заң бабының санкциясына сәйкес қосымша жаза қолдануға;

4)сотталған адамға түзеу мекемесінің занда көзделгенінен неғұрлым жұмсақ түрін тағайындаудың күшін жоюға және түзеу мекемесінің түрін Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің баптарына сәйкес тағайындауға;

5)бірінші сатыдағы сот жасамаса немесе дұрыс жасамаса, тиісті қылмыстардың кінәлілігі бар екендігін тануға;

6)Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 64-бабының бесінші бөлігіне сәйкес бұрынғы үкім бойынша шартты соттаудың күшін жоюға және осыған байланысты, егер бірінші сатыдағы сот жасамаған болса, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 60-бабының ережелері бойынша жаза белгілеуге;

7) сот үкімімен тағайындалған жаза тым жұмсақ деп танылса, жаза мөлшерін ұлғайтуға немесе жазаның неғұрлым қатаң түрін тағайындауға құқылы. Мысалы, аппеляциялық сатыдағы сот бірінші сатыдағы сотпен сотталушыға тағайындалған 3 жыл бостандығынан айыру мерзімін ҚР ҚК белгіленген бабының санкциясы шеңберінде 7 жылға ауыстыра алады немесе шартты сотталу бостандығынан айырумен алмастырыла алады. Сондай-ақ аппеляциялық сатыдағы соттың жоғарыда қарастырылған бөліктерде (421-баптың 1-тармағы) көрсетілген шешімді тек қана егер осы негіздер бойынша прокурормен наразылық келтірілген, жеке айыптаушымен, жәбірленушімен немесе олардың өкілдерімен шағым берілген жағдайларда ғана қабылдауға құқылы екендігін естен шығармау қажет.

Қаулының кіріспе бөлімінде қаулы шығарылған уақыт пен орын, қаулыны шығарған соттың атауы мен аппеляциялық алқаның құрамы, аппеляциялық наразылық немесе аппеляциялық шағым жасаған адамдар, істі аппеляциялық қарауға қатысқан адамдар көрсетіледі.

Қаулының сипаттамалы-дәлелді бөлігінде берілген аппеляциялық шағымдардың, наразылықтың, оларға карсылықтардың дәлелдері, аппеляциялық сатыдағы сотқа қатысқан адамдардың пікірлері, сондай-ақ қабыдданған шешімнің себептері қысқаша баяндалуға тиіс.

Қаулының қарар бөлігінде аппеляциялық сатыдағы соттың шағым немесе наразылық бойынша шешімі көрсетіледі.

Егер шағымдар, наразылық қанағаттандырылмай қалса, қаулының сипаттамалы-дәлелді бөлігінде шағымдардың, наразылықтың дәлелдері негізсіз немесе елеулі емес деп танылған негіздеме көрсетілуге тиіс.

Үкімнің күші жойылған немесе ол өзгертілген жағдайда, қаулыға қылмыстық немесе қылмыстық іс жүргізу заңының қандай баптарының талаптары бұзылғаны, бұл бұзушылық неден көрінетіні, бірінші сатыдағы соттың үкіміне өзгерістер енгізгендегі негіздер көрсетілуге тиіс.

Егер аппеляциялық сатыдағы сот ҚР ҚІЖК 421-бабының бірінші бөлігінде көзделген шешімдерді қабылдаса, қаулының сипаттамалы-дәлелді бөлігінде бірінші сатыдағы соттың шешімі дұрыс емес деп танылған себептер, сондай-ақ сотталған адам жағдайының нашарлауы негіздері көрсетілуге тиіс.

Іс соттың жаңа талқылауына жіберілген жағдайда қаулыда іс жаңадан қаралған кезде қандай заң бұзушылық жойылуы керек екені көрсетілуге тиіс. Бұл ретте аппеляциялық сатының айыптаудың дәлелденгендігі немесе дәлелденбегендігі туралы, дәледдемелердің анықтығы туралы немесе бір дәлелдемелердің басқаларынан басымдығы туралы, бірінші сатыдағы соттың қылмыстық заңды қолдануы туралы және жазалау шарасы туралы мәселелерді алдын ала шешіп қоюға құқығы жоқ.

Аппеляциялық сатының соты айқын қате жазуларды түзету және түсініксіз жағдайларды түсіндіру туралы мәселелерді қарау қажет болған жағдайда, аппеляциялық қаулының мәнін өзгертпей, қосымша қаулы шығаруға құқылы.

Аппеляциялық қаулы кеңесу бөлмесінде шығарылады, оған сот төрешілерінін бүкіл құрамы қол қояды және сот төрешілері кеңесу бөлмесінен қайтып келгеннен кейін отырыс залында оқылады.

Жаңа сот қажетті жағдайларда, ҚР ҚІЖК 422-бабының 5-бөлігінде көрсетілген талаптарды сақтай отыра үкімді жою немесе өзгерту жағдайларында (мысалы, дереу түрде айыпталушыны қамаудан босату қажет болса) қаулының қарар бөлімін шығара әрі жариялай алады. Қаулының толық мәтіні іс қаралған күннен бастап он бес күн мерзімде жасалып, оған барлық сот төрешілері қол қояды.

Атап өту керек, аппеляциялық шағымдар, наразылықтар бойынша қылмыстық іс жүргізу заңнамасы жаңа 423-1, 423-2 және 423-3 баптарымен толықтырылды. 423-1-бабы аппеляциялық сатыдағы соттың қаулысын орындауға кірісу тәртібін көрсетеді. Аппеляциялық сатының қаулысы ол шығарылған күннен бастап уш тәуліктен кешіктірілмей, ал Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 423-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайда, оның толық мәтіні дайындалған күннен бастап іспен бірге үкім шығарған сотқа жіберіледі.

1) ол қаралып отырған іспен байланысты болып, істе айыпталушыға басқа айып тағуға негіздердің болуы;

2) олардың әрекеті қаралып отырған іспен байланысты болып, басқа адамдарды қылмыстық жауаптылыққа тартуға негіздер болса және адамдарға қатысты істі жеке қарау мүмкін болмаса;

3)айыптау актісінде көрсетілген айыптауды бастапқы тағылған айыптаудан неғұрлым ауыр немесе елеулі түрде өзгеше айыптауға өзгерту қажеттігі болған жағдайларда қосымша тергеуге жіберуге құқылы.

Осы жағдайларда аппеляциялық сатының қаулысы іспен бірге айыптау қорытындысын бекіткен прокурорға жіберіледі. Бұл жағдайда бірінші сатыдағы сотқа аппеляциялық сатының қаулысының көшірмесі хабардар етілу үшін жіберіледі. Аппеляциялық қаулының көшірмесі немесе оның карар белігінен үзінді сотталған адамды қамаудан босату туралы шешімді орындау үшін қамау орнынын, әкімшілігіне дереу жіберіледі. Егер ісгі қарау кезінде сотталушы қамау орындарында болса, онда аппеляциялық қаулының көшірмесі немесе оның қарар бөлімі сотталушыны қамаудан босату шешімін дереу орындау үшін қамау орнының әкімшілігіне жіберіледі. Аппеляциялық сатыдағы соттың тапсырмалары қылмыстық істі қайта қарау кезінде бірінші сатыдағы соттың орындауы үшін міндетті.

ҚР ҚІЖК 423-2-бабы істі аппеляциялық сатыда қайта қарау жөнінде қарастырады. Егер:

1)кейбір сотталғандарға қатысты белгіленген мерзімде берілген аппеляциялық шағымдар, наразылық аппеляциялық сатыдағы сотқа басқа сотталған адамдарға қатысты іс қаралғаннан кейін келіп түссе;

2)шағымданудың, наразылық келтірудің өтіп кеткен мерзімін басқа сотталған адамдарға қатысты іс қаралғаннан кейін осы Кодекспен көзделген тәртіппен сот қалпына келтірсе, аппеляциялық қаулының күші жойылмай-ақ істі аппеляциялық сатыда қайта қарауға жол беріледі.

Аппеляциялық сатыдағы сот сотталғанның, оның қорғаушысының немесе өкілінің шағымдарын осы адамға қатысты іс процеске қатысушы басқа да адамдардын, аппеляциялық шағымдары, наразылығы бойынша қаралған жағдайда да қарауға міндетті.

Егер қайтадан шығарылған қаулы аппеляциялық сатыда бұрын шығарылған қаулыға қайшы келген жағдайда, тиісінше Жоғары Соттың немесе облыстық сот пен соған теңестірілген соттың төрағасы қадағалау сатысына аппеляциялық қаулылардың бірінің күшін жою туралы ұсыным жасайды.

1)егер айыптаушы тараптың шағымы, наразылығы бойынша үкімнің осы белігінің күші жойылмаған болса, сотталғанды айыптаудың бастапқы үкімде алып тасталған белігінде кінәлі деп тануға;

2)егер бастапқы үкімнің күші осы негіздер бойынша емес, айыптаушы тараптың шағымы, наразылығы бойынша жойылған болса да, жазаны күшейтуге, бас бостандығынан айыру мерзімінің бір бөлігін түрмеде өткізуді немесе неғұрлым қатаң режимдегі колонияларда өткізуді тағайындауға, қосымша жаза тағайындауға немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдануға құқығы жоқ.

Істі жаңадан қараған кезде бірінші сатыдағы сот шығарған үкімге жалпы тәртіппен шағымдануға, наразылық білдіруге болады. Бұл ретте, егер бірінші үкімнің күші сотталғанды қорғаған шағым, наразылық бойынша жойылса, ал екінші үкімнің күші жазаның жеңілдігіне немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы занды колдану қажеттігіне орай жойылса, істі үшінші мәрте қарап жатқан сот екінші үкімге қарағанда неғұрлым қатаң жаза тағайындауы немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдануы мүмкін, бірақ оның бірінші үкіммен салыстырғанда жазаны күшейтуге немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы занды қолдануға құқығы жоқ.

1. 
   Апелляциялық өндіріс сатысының ұғымы, маңызы және міндеттері. Үкімге апелляциялық шағымдануға, наразылық келтіруге құқылы субъектілер.
   
2. 
   Апелляциялық тәртіппен істерді қарайтын соттар.
   
3. 
   Үкімге апелляциялық шағымдар мен наразылықтар берудің тәртіптері мен мерзімдері.
   
4. 
   Шағым мен наразылықты беру мерзімін калпына келтіру тіәртіптері. Шағымда беру және наразылықты келтіру туралы хабарлау. Шағымда беру мен наразылықты келтірудың салдары.
   
5. 
   Бірінші сатылы соттың қаулысына жеке шағым мен наразылық беру.
   
6. 
   Апелляциялық қараудьщ пәні, және апелляциялық сатыда істі қараудың шегі. Істі апелляциялық сатыда қараудың мерзімі.
   

1. 
   Үкімді және қаулыны орындау сатысының мәні мен маңызы. Үкімді орындау сатысында қылмыстық іс жүргізу принциптерін жүзеге асыру. Сот үкімдері мен қаулыларын орындауга кірісу тәртібі. Үкім мен қаулыны орындаудағы ішкі істер органдарының рөлі. Кәмелетке жасқа толғандарды бас бостандығынан айыру үкімін орындау. Үкімді орындауды жүзеге асыратын органдар мен тұлғалар.
   
2. 
   Үкімнің орындалуын кейінге қалдыру. Үкімді орындау кезінде соттың қарайтын мәселелері. Кәмелетке толмағандарға катысты бас бостандығынан айыру үкімдерін орындау. Үкімді және қаулыны орындау кезінде туындалатын іс жүргізушілік мәселелер. Соттылықты алу туралы өтініштерді соттың қарауы. Судьяның қаулысына шағымдану және наразылық келтіру.
   
3. 
   Жазаны ауыстыру, өзгерту, жою және жазадан босату. Соттың үкімі мен қаулысының орындалуы заңдылығына прокурордың қадағалауы.