А/Dос қатынасына байланысты жабық радионуклидтік көздердің қауіптілік санаты

Мұнда Б – радиоактивті көздің ағымдағы белсенділігі, D_ос – қауіпті радионуклидтік көзге сәйкес келетін шекті белсенділік, 2-кестеде келтірілген.

«Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын

санитариялық-эпидемиологиялық талаптар»

гигиеналық нормативтеріне

7-қосымша

Ластанған аумақтардағы араласу нормативтері
1. Радиациялық апаттың әртүрлі саталарында араласу ластанған аумақтарды тұрғындар радиациялық қорғау шаралары болмаған жағдайда алуы мүмкін жылдық тиімді доза шамасына негізделген ластанған аумақтарды аймаққа бөле отырып реттеледі. Жылдық доза деп бұл жерде ағымдағы жылғы елді мекеннің тұрғындарындағы орташа, радиациялық апат нәтижесінде қоршаған ортаға түскен жасанды радионуклидтер себепші болған тиімді доза түсіндіріледі.

2. Жылдық тиімді доза 1 мЗв аспайтын аумақта қоршаған орта объектілерінің және ауыл шаруашылығы өнімдерінің радиоактивтік ластануына әдеттегі бақылау жүргізіледі, оның нәтижесі бойынша халықтың сәулелену дозасы бағаланады. Осы аумақтағы халықтың тұруы мен шаруашылық қызметі радиациялық фактор бойынша шектелмейді. Бұл аумақ радиоактивтік ластану аймақтарына жатпайды. Жылдық доза 1 мЗв артық болған кезде ластанған аумақтар жағдайды қажетті бақылау және қорғаныш іс-шаралары сипаты бойынша аймақтарға бөлінеді.

3. Радиациялық апатты ерте және аралық сатыда аймаққа бөлу осы нормативтердің 55-тармағында айқындалады.

4. Радиациялық апатты қалпына келтіру сатысында аймаққа бөлу:

1) радиациялық бақылау аймағы – 1 мЗв-тен 5 мЗв-ке дейін. Бұл аймақта қоршаған орта объектілерінің, ауыл шаруашылығы өнімінің радиоактивтілігі және халықтың және оның қиын топтарының сыртқы және ішкі сәулелену дозалары мониторингінен басқа дозаларды оңтайландыру қағидаты негізінде төмендету бойынша және басқа да халықты қорғаудың қажетті белсенді шаралары жүзеге асырылады.

2) халықтың шектеулі тұру аймағы – 5 мЗв-тен 20 мЗв-ке дейін. Бұл аймақта радиациялық бақылау аймағындағы сияқты мониторинг және халықты қорғау шаралары жүзеге асырылады. Көрсетілген аумақта тұрақты тұруға еркін кіру шектелмейді. Көрсетілген аумаққа тұрақты тұруға кіретін адамдарға радиацияның әсерінен болатын денсаулыққа зиянның қатері туралы түсіндіріледі;

3) көшіру аймағы – 20 мЗв-тен 50 мЗв-ке дейін. Көрсетілген аумаққа тұрақты тұруға рұқсат етілмейді. Бұл аймақта ұрпақты болу жасындағы адамдарға және балаларға тұрақты тұруға тыйым салынады. Мұнда адамдар мен қоршаған орта объектілеріне мониторинг, сондай-ақ радиациялық және медициналық қорғаудың қажетті шаралары жүзеге асырылады;

4) оқшаулау аймағы – 50 мЗв жоғары. Бұл аймақта тұруға жол берілмейді, ал шаруашылық қызметі мен табиғатты пайдалану арнайы актілермен реттеледі. Міндетті және жеке дозиметриялық бақылау арқылы жұмыс істейтіндерге мониторинг және қорғау шаралары жүзеге асырылады.

5. Жергілікті радиоактивтік ластану анықталған кездегі араласу нормативтері:

1) зерттеу деңгейі – 0,01-ден 0,3 мЗв/жыл. Бұл халыққа радиациялық әсерге жеткен кезде жылдық тиімді дозаның шамасын бағалауды нақтылау және 70 жыл ішінде күтілетін дозаның шамасын анықтау мақсатында көзге зерттеуді орындауды қажет ететін радиациялық әсер деңгейі;

2) араласу деңгейі – 0,3 мЗв/жыл жоғары. Бұл радиациялық әсер жоғарылаған кезде халықтың сәулеленуін шектеу мақсатында қорғаныш іс-шараларын жүргізуді қажет ететін радиациялық әсер деңгейі. Іс-шаралар ауқымы мен сипаты 70 жыл ішінде күтілетін ұжымдық тиімді дозаның шамасы бойынша халыққа радиациялық әсердің қарқындылығын есепке ала отырып анықталады.

6. Қажеттілік туралы, қорғаныш іс-шараларының сипаты, көлемі және кезектілігі туралы шешімді мынадай негізгі шарттарды есепке ала отырып, атқарушы биліктің аумақтық органдары қабылдайды:

1) ластанған учаскелердің орналасқан жері (тұрғын аймақ: аулалық учаскелер, жолдар мен кіретін жолдар, тұрғын ғимараттар, ауыл шаруашылық жерлері, бақша және үй жанындағы учаскелер және басқалары; өнеркәсіптік аймақ: кәсіпорын аумағы, өнеркәсіптік және әкімшілік мақсаттағы ғимараттар, қалдықтарды жинауға арналған орындар және басқалары);

2) ластанған учаскелер аудандары;

3) ластану учаскесінде халыққа радиациялық әсер ету деңгейлерін арттыруға ықпал етуі мүмкін жұмыстарды, іс-қимылдар (үдерістерді) ықтимал жүргізу;

4) радиоактивтік ластану себепші болған гамма-сәуле дозаларының қуаты;