Жарылыс кезінде көп мөлшерде радиоактивті зат түзу ядролық қаруға тән болып келеді. Жергілікті жердің радиоактивті зақымдануы ядролық қарудың негізгі талқандау факторының бірі, адамдарға әсер етуінің маңыздыларының бірі соқпалы толқын мен жарықтық сәулеленумен ерекшеленеді. Егер соңғылардың зақымдау әсері жарылыстан кейін бірнеше секунд ішінде пайда болса, радиоактивті зақымданған аумақтың адамдарға әсер етуі ұзақ уақыт бойы сақталады – күндеп,апталап, кейде айлап,жылдап.
Радиоактивті заттар мен олардың иондаушы сәулелерінің түсі, иісі жоқ, сол үшін де оларды көзбен көру мүмкін емес. Олардың аймақта бар екендігін арнайы дозиметрлік аспаптармен анықтайды. Радиоактивті зақымдану бар аймақтағы адамдар иондаушы сәулеленудің әсер етуінен ауырсыну сезімін сезінбейді және қауіптілікті байқамайды.
Радиоактивті заттардың сәулеленуі 3 түрлі сәуледен тұрады:альфа, бета, гамма.
Альфа-сәулелер оң ағымды зақымдалған бөлшектер. Альфа –бөлшектер гелий химиялық элементінің ядролары болып табылады, өйткені олардың массалық үлесін, ал заряды 2-ге тең. Альфа –бөлшектер басқа сәулеленулермен салыстырғанда салыстырмалы түрде енгіштігі аздау – ауада олар бірнеше сантиметрлік жол өтеді.
Бета-сәулелер – бұл электрондардың ағымы бірге тең, электрлік заряды бар, оның массасы сутек 1840 есе атомның массасынан аз. Сондықтан бета бөлшектер бірнеше метр жол өтеді.
Гамма-сәулелер – олардың электромагниттік табиғаты бар. Олар гамма-фотондар ағымы тәріздес, олар түсті бөлшектер мен рентгендік сәулеге айналады. Бірақ гамма-фотондар бөлшектерге қарағанда көп энергиялы мәнге ие. Гамма-сәулелердің енгіштік қабілеттілігі өте көп. Олар ауада бірнеше жүз метр жол өтеді.
