Разгледжана І зацверджана на пасяджэнні Навукова-метадычнага савета бду
Табліца 14 – Транспірацыйны каэфіцыент
жүктеу/скачать 1.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Табліца 14 – Транспірацыйны каэфіцыент
Культура Транспірацыйны каэфіцыент Культура Транспірацыйны каэфіцыент Пшаніца 450–600 Бульба 300–600 Авѐс 600–800 Лѐн 400–500 Жыта 500–800 Каноплі 600–800 Працяг табліцы 14 Сланечнік 500–600 Кукуруза 250–300 Проса 200–250 Бавоўнік 300–600 Грэчка 500–600 Рыс 500–800 Травы 500–700 Гародніна 500–800 1.4.7. Фарміраванне запасаў прадукцыйнай вільгаці ў глебе Вільгацеўтрыманне ў глебе залежыць ад многіх фактараў, перш за ўсѐ ад колькасці ападкаў. Але пры той жа колькасці ападкаў розныя глебы ў адпаведнасці са сваімі фізічнымі ўласцівасцямі ўтрымліваюць неаднолькавую колькасць вільгаці. У першую чаргу ўтрыманне вільгаці залежыць ад грануламетрычнага (механічнага) складу глебы і арганічных рэчываў (гумусу). Лепш забяспечаны вільгаццю цяжкія глебы (гліністыя і сугліністыя), горш – лѐгкія глебы (пясчаныя і супясчаныя). На водазабяспечанасць уплывае рэльеф. У перасечаным рэльефе атмасферныя ападкі пераразмяркоўваюцца. На вяршыні ўзгоркаў вільгацеўтрыманне заўжды меншае, у паніжэннях і лагчынах водазабяспечанасць лепшая. Важным фактарам фарміравання воднага рэжыму глебы з’яўляецца дэсукцыя глебавай вільгаці – спажыванне вільгаці фітацэнозамі. Працэс дэсукцыі адбываецца пры паглынанні вільгаці каранѐвай сістэмай расліны і яе далейшай транспірацыі ў атмасферу. Пры фарміраванні вільготнасці глебы назіраюцца пэўныя вузлавыя пункты, у якіх даступнасць вільгаці для раслін рэзка змяняецца. Такія пункты называюцца аграгідралагічнымі ўласцівасцямі глебы, або канстантамі. Гэта пастаянныя гідрафізічныя велічыні, характэрныя для дадзенага тыпу глебы. Яны вызначаюць вільгацеўтрыманне ў глебе і спажыванне вільгаці раслінамі. Найбольш шырока выкарыстоўваюцца ў аграметэаралогіі наступныя аграгідралагічныя ўласцівасці глебы: недаступная вільгаць, вільготнасць устойлівага завядання, вільготнасць разрыву капіляраў, найменшая вільгацеѐмістасць, капілярная вільгацеѐмістасць, поўная вільгацеѐмістасць. 53 Да гідралагічных канстант таксама прыналежыць шэраг фізічных уласцівасцей цвѐрдага субстрату глебы, неабходнага для разлікаў утрымання вільгаці ў ѐй. Да такіх уласцівасцей адносяцца механічны склад, порыстасць і шчыльнасць цвѐрдай фазы, ці аб’ѐмная маса глебы. Недаступная вільгаць – частка глебавай вільгаці, якая не можа быць паглынута раслінамі, г. зн. яе ўтрыманне ў глебе становіцца меншым за вільготнасць устойлівага завядання. Гэта так званая непрадукцыйная вільгаць (мѐртвы запас), якая не засвойваецца раслінамі. Недаступная вільгаць па свайму колькаснаму значэнню блізкая да максімальнай гіграскапічнай вільгаці. Вядома, што глеба валодае ўласцівасцю гіграскапічнасці – здольнасцю паглынаць ці, як гавораць, адсарбіраваць вільгаць з паветра. Глебавая вільгаць, атрыманая з паветра ў выніку адсорбцыі глебы, называецца гіграскапічнай вільгаццю. Колькасць вады, якая адсарбіруецца глебай пры адноснай вільготнасці паветра ў стане насычэння (100 %), называецца максімальнай гіграскапічнасцю, або трывалазвязанай вільгаццю. Яна для дадзенага тыпу глебы з’яўляецца велічынѐй пастаяннай (канстантай). Максімальная гіграскапічнасць розных тыпаў глебы вельмі розная (табліца 15). Яна вызначаецца ўдзельнай паверхняй глебы: чым больш удзельная паверхня глебы, тым больш яе максімальная гіграскапічнасць. У мінеральных глебах яна вагаецца ад дзясятых долей працэнта (пясчаныя глебы) да 9–15 % (гліністыя глебы). Максімальная гіграскапічнасць арганічных (тарфяных) глеб складае 30–40 % і больш. жүктеу/скачать 1.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|