Ғылыми менеджмент мектебі
Әкімшілік немесе классикалық мектеп.
Адамдар арасындағы қарым-қатынас мектебі.
Басқарудың математикалық мектебі.
Ғылыми менеджмент мектебі.
Көптеген зерттеулерде ғылыми менеджмент мектебінің пайда болуы Ф.У. Тейлордың (1856–1915) теориялық және практикалық басқару жүйесімен анықталады. А.Смит теориясы саяси экономияның барлық салаларының негізін қалады, ал Тейлор жүйесі кейінгі барлық басқарудың негізін қалады. Әйгілі менеджмент ғалымы П.Дракер тайлоризм – бұл біздің тәртіпті құрайтын жартас деп есептеді. Тейлормен қатар Ф. және Л.Гильберт, Г.Гант, К.Барт және т.б. ғылыми менеджмент мектебінің ең көрнекті өкілдерін атап өтуге болады. Ғылыми менеджмент мектебін жасаушылар бақылауларды, өлшемдерді, логиканы және талдауды қолдана отырып, қол еңбегінің көптеген операцияларын жақсартуға және олардың тиімдірек орындалуына қол жеткізуге болады деген тұжырымдамадан шықты. Ғылыми менеджмент мектебінің қалыптасуы менеджменттің дамуының бастапқы принциптері болған үш негізгі пунктке негізделді:
Еңбекті ұтымды ұйымдастыру;
Ұйымның формальды құрылымын дамыту;
Басшы мен жұмысшы арасындағы ынтымақтастық шараларын анықтау.
Осылайша, ресми ұйымның негіздері қалыптасты. Тейлор бір адам алдымен жұмыс жоспарын жасауы керек, ал басқалар оны аяқтауы керек деп дәлелдеді. Бұл тәсіл жұмысшылардың өздері жұмыстарын жоспарлап, жоспарлағанын орындаған ескі жүйеге күрт қарама-қайшы болды. Басшы мен жұмысшының ынтымақтастығы шараларын анықтай отырып, ғылыми менеджмент мектебінің өкілдері еңбек өнімділігі мен өндіріс көлемін арттыруға қызығушылық таныту үшін жұмысшыларды ынталандыру шараларын жүйелі қолдану қажеттігін атап өтті. Осы мектептің арқасында менеджмент ғылыми зерттеу саласы ретінде танылды, ғылым мен техникада қолданылатын әдістер мен тәсілдер ұйымның мақсатына іс жүзінде қол жеткізуде тиімді пайдаланылуы мүмкін. Тейлордың пікірінше, менеджменттің негізгі міндеті әрбір қызметкердің максималды әл-ауқатымен бірге кәсіпкердің ең үлкен гүлденуін қамтамасыз ету болуы керек. Тейлорға қарағанда, Г.Л. Гант (1861-1919) жұмысшылар ең жоғары өнімділікке қол жеткізудің негізгі айнымалысы болып табылады және барлық басқа параметрлерді оларға түзету керек деп есептеді. Ганттың басқа идеясы жеке адамның күш-жігерін қолдау үшін ынталандырушы бонустар жүйесі болды.
Достарыңызбен бөлісу: |