Рыхтуемся



бет11/26
Дата16.07.2016
өлшемі1.41 Mb.
#202676
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   26

ЗАДАННİ ДА ТЭМЫ: ПРАВАПİС СПАЛУЧЭННЯЎ ГАЛОСНЫХ У İНШАМОЎНЫХ СЛОВАХ
Заданне 10. Перакладзіце на беларускую мову наступныя словы. Падкрэсліце іншамоўныя спалучэнні галосных у словах з рускай мовы і ў перакладзе. Вусна растлумачце іх правапіс.
І варыянт


абитуриент

авиатор

аксиома

авиация

авиационный

археолог

ассоциация

аттракцион

аудиенция

аукцион

алмаз ( 2 вары­янты: 1 – алмаз, 2 – дыямéнт)

бастион

библиография

биограф

биография

биологический

бионика

биллион

вариант

виолончель

виадук (падвéсны мост над ярам, дарогай, ракой, чыгункай)

генеалогия

гениальный

гигиена

гигиенический

грандиозный



грациозный

диагноз

диагностика

диагональ

диаметр

диапазон

диафрагма

диета

диетический

диоптрúя



Иерусалим

идеолог

идеология

идиотический

импрессарио

ион

ионизация

йог

йогурт

йод

Иордания

каньон

киоск

клиентура

коллекционер

конвейер

коэффициент

Леонид

лосьон

майонез

майор, майорат


майоран

марионетка

материал

мемориальный

метеорит

милиционер

миллион

миллиард

неаполитанский

неон

Ниагара

ни на йоту

Нью-Йорк

океан

океанский

ориентация

ориентир

официант

палеонтология

патриот

патриотизм

педиатр


пенсионер

период

пианино

потенциал

поэзия

приоритет

провинциал

профессионал

районный


радиоузел

рацион

рационализатор

реабилитация

реагировать

реализм

регион

селекционер

сколиоз

сольфеджио

социальный

спартакиада

специальный

стадион

стационар

теорема

триллион

фейерверк

фиалка

физиолог

филиал

фиорд

фиолетовый
фойе
фортепиано

чемпион

чемпионат

шампиньон

энтузиазм

эпидиаскоп

Эфиопия




ІІ варыянт


ажиотаж

аккомпаниатор

аккордеон

аккордеонист

аммиак

антибиотик

археология

архиепископ

ареал
астероид

бактериология

библиофил

биатлон

биохимия

бриллиант

бульон

вариация

вегетарианец

видеотелефон

гиацинт

гладиатор

дивизион

диез

диоптр

диадема (1.Галаў­­ная павязка грэч. жрацоў; галаўны ўбор цароў у стараж. 2. Жаноч. галаўное ўпрыгожанне з дара­гіх камянёў)



диабет

диалект


йеменец

йодид● (выклю­чэнне: ё не пад нац.)

йодизм ● (выкл.)

йодированный●

йот, йотация ●

йота

йотированный●

Йошкар-Ола
идиот

идеал

идеализировать

иероглиф

иерархия

иллюзионист

импрессионист

ингредиент

инициатор

инициатива

ихтиозавр
кабриолет

колониалист

комедиант

комиссариат

кондиционер

кардиограмма



кардиолог

кариатида

клавиатура

креол


легион

легионер


майолика

маниакальный

мафиози

моцион

мельхиор

меридиан

метеор

миллиардер

миллионер

миниатюра

миссионер

мириады

миокард
национализм

неологизм

олеандр

олимпиада

ореол

орфоэпия

официоз

пансион

патриарх


поэтесса

поединок (не на гэта правіла: яканне)

пиала

плагиат

провиант
радиоактивный ● (не на гэта правіла: як полеахоўны)

радиограмма ● (выключэнне: ё не пад націскам)

радиация

реакция

реальный

реостат

региональный

реквием


стереотип
теоретик

театрал


фолиант

физиономия

филиал

фиаско


шпион

шпионаж

эмоциональный

юниор





Тэма: ПРАВАПİС İ, Ы, Й ПАСЛЯ ПРЫСТАВАК .
Заданне 11. Разгледзьце ніжэй прыведзеную схему і прывядзіце прыклады на асноўныя пункты правіла пад лічбамі і .



УЗОР: спад + ілба  спад ылба; за + іграць  за йграць.


і

і


1 на зычны + і …. ы ….
Выключэнне:

між-

звыш-

дэз-

контр-

пан-

суб-

пост-

транс-

гіпер-

супер- А таксама ў некаторых складаных словах:
трансітальянскі, трансіарданскі, гіперінфляцыя, контрідэя

дзяржінспекцыя, бортінжынер, палітінфармацыя, спортінвентар

________________________________________________________________________________________

2 на галосны + і …. й ….
Выключэнне:
калі і ўтварае склад: заікацца, заікнуцца, заінець, заіскрыцца, заінтрыгаваць, праінфармаваць, праігнараваць, праіснаваць, праілю­страваць, праігрываць, пераігрываць, праіндэксаваць, саіскальнік, суіснаваць, неістотна і ў некаторых іншых.



Заданне 12. Запішыце словы ў слупок, раскрываючы дужкі і ўстаўляючы патрэбную літару. Пісьмова растлумачце яе правапіс.
Не(й,і)дэнтычны, супер(ы,і)нтэнсіўны, звыш(ы,і)дэйны, аб(і,ы)лгаць, раз(і,ы,й)грацца, аб(і,ы)мшэлы, дэз(ы,і)нтэгратар, пост(і,ы)нфарктны, на(й,і)грываць, пера(і,й)граць, пад(ы,й)сці, за(й,і)кацца, без(і,ы)дэйны, с(і,ы)граць, спад(і,ы)лба, спад(і,ы)спаду, звыш(ы,і)мклівы, пера(й,і)гры­ваць, між(ы,і)нстытуцкі, за(й,і)нтрыгаваць, дэз(ы,і)нфармацыя, контр(ы,і)гра, пед(ы,і)нстытут, ня(і,й)начай, пад(ы,й)дзеш, пры(й?)дзе, раз(ы,й)сціся, за(й,і)нвентарызаваць, аб(ы,й)сці, сан(ы,і)нструктар, без(і,ы)менны, пан(ы,і)сламізм, суб(ы,і)нспектар, аўта(й,і)нспекцыя, аб(ы,й)ду, пра(й,і)нфармаваць, пост(і,ы)ндустрыяльны, дэз(ы,і)нфекцыя, за(і,й)скрыцца, непр(ы,й)манне, без(і,ы)ніцыятыўны, пра(і,й)гравальнік, ад(і,ы)мчацца, за(й,í)нець, па(й,і)ранізаваць, пад(ы,й)дзі, да(й,і)мпе­рыялістычны, пра(й,і)нструктаваны, пра(й,і)граваць, за(й,і)грыванне, дэз(і,ы)нфіцыраваць, паліт(ы,і)нфармацыя, ад(ы,й)шоў, контр(ы,і)дэя, борт(ы,і)нжынер, ад(і,ы)мжэць, за(і,й)мець, па(і?)мчацца, пры(і,й)мальны, адна(і,й)менны, аб(ы,й)дуцца, дзярж(ы,і)нспектар, па(і,й)менна, пера(і,й)менаваць, ад(ы,й)сці, звыш(і,ы)нтэлігентны, аб(ы,й)шоў, ад(ы,й)ду, па(і,й)граць, над(ы,й)дзе, да(і,й)граць, пры(й?)ду, с(ы,й)дзе, мед(і,ы)нстытут, пера(і,й)маць, між(і,ы)мперыялістычны.


Тэма: П Р А В А П İ С У , Ў і



1 Літара ў пішацца пасля галосных, а у ― пасля зычных і знакаў прыпынку: Улетку. Так было…” уздыхнуў Санкоўскі. (Пестр.)


2 Вялікая літара У пасля галосных вымаўляецца як зычны [ў], але на пісьме перадаецца нязменна: Ездзілі на Украіну да Урублеўскага.


3 Злучок знакам прыпынку не з’яўляецца, і напісанне ў або у пасля злучка падпарадкоўваецца агульнаму правілу: ўпасля галосных, у ― пасля зычных: беларуска-ўкраінскі, хлопец-умелец.


4 Калі двукоссе не з’яўляецца знакам прыпынку, то яно не ўплывае на правапіс ў або у : Пяюць дзяўчаты Рэчаньку ў асенняй цішыні. Атрад Маяк узнагародзілі.

Правапіс У, Ў у іншамоўных словах



пасля галосных



У ПАЧАТКУ СЛОВА — У



У СЯРЭДЗİНЕ СЛОВА — Ў


У ФİНАЛЯХ (канцоўках) — У:

-ул, -ум, -уз, -ус, -ун, -ут, -умф, -унд



ва універмагу,

да універсітэта,

пра унікаль­насць, фіна- угорскі (СБМ), ва унісон, з-за урагану і г. д.


аўдыторыя, іхтыязаўр, каўстычны,

браўнінг, гаўбіца, баўэр.



Выключэнне:

фауна, сауна, каузальны, кáуцкі(янства), Лаура, Даурыя



саксаул, Барнаул; кампендыум, шлаг­баум, медыум; пакгáуз, блакгáуз, цэйхгáуз; соус, страус, Сірыус, архіварыус; клоун, Браун, Кейптáун; раут, Рэут, лакаут; трыумф, раунд. Таксама: Ландау, Бештау, Кракатау, Алатау, г. Бісау, шоу, фрау.

Але: аўт, тайм-аўт, накаўт, скаўт, накдаўн, кампаўнд.

ЗАДАННİ ДА ТЭМЫ: ПРАВАПİС У, Ў
Заданне 13. Запішыце словы ў слупок, падкрэсліце месца арфаграмы і па ўзоры коратка растлумаче правапіс у, ў.
Узор: Жанчына-ўрач — пасля галосн.; злучок не ўплывае на правапіс у, ў.

Аўтэнтычны — сярэдзіна іншам. слова.

Ва універмагу — пачатак іншам. слова.

Трыумфаваць — фіналь -умф (вытворнае ад трыумф).



Тайм-аўт — выключэнне з фіналі -ут.
А..льны, Се..л, а..ра, па..за, калокві..м, ма..зер, рады..с, а..кцыён, прэзіды..м, а..дыенцыя, бра..нінг, Бернард Шо.., ла..рэат, кансілі..м, архіва­ры..с, тры..мфатарскі, шлагба..м, га..птвахта, Да..рыя, джо..ль, ва ..ладзіва­стоку, ліноле..м, ка..чук, кантрольна-..ліковы, еса..л, кента..р, індывіду..м, ба..л, барна..льскі, ваку..м, па-..дарнаму, ра..т (званы вечар, урачысты прыём), нака..т, ва ..ніверсітэце, паўднёва-..сходні, тра..лер, да ..ніверсама, стра..с, сімпозі..м, умля..т (нямецк.: ö, ű), тры..мфатар, фа..на, па-..чарашняму, прамені ..льтрафіялетавыя, аквары..мны, фіна-..горскі, Ланда.., за ..ралам, тэрары..м, За..ралле, лака..т, кло..н, накда..н (спарт.), перпéту..м-мóбіле; гучнае “..ра” ..дарыла ў вушы; пра ..нікальны выпадак, а..дыторыя, пакга..з (склад для захоўвання грузаў пры чыгуначных станцыях, партах і пад.), тры..мвірáт (саюз трох палітычных дзеячаў у Старажытным Рыме, які меў на мэце захапіць вярхоўную ўладу. // Жарт. Пра трох асоб, якія аб’ядналіся для сумеснай дзейнасці), тры..мф, блакга..з (абарончая пабудова з дрэва ці інш. для вядзення кругавога кулямётнага і артылерыйскага агню), тры..мфальны, іхтыяза..р, ва..чар, Санта Кла..с, Рэ..т, цэйхга..з (ваенны склад зброі і абмун­дзіравання), ра..нд, кампа..нд [1) від паравой машыны; 2) су­месь я.-н. рэчываў, якія не з’яўл. хімічным злучэннем], Бешта.., але..т (карэнны жыхар Але..цкіх астравоў), кла..нада, па..з бераг, не ..рэгуляваць, не ..таймаваць, астрана..т, аэрана..т, мане..р, касмана..т, фармацэ..т, да ..ніятаў, За..шачча, ваен..рач, на ..рне.
Заданне 14. Выпішыце нумары слоў, у якіх пішацца ў.
1) па-..чарашняму; 2) ваку..мны; 3) да ..рэчча; 4) натары..с; 5) а..кцыён; 6) а..тсайдэр; 7) галоў..рач; 8) выпукла-..вагнуты; 9) калёкві..м; 10) ва ..ніформе; 11) га..біца; 12) гука..лоўнік; 13) ка..чук; 14) дзейнічаць ва ..нісон 15) пранёсся ..раган; 16) шэдэ..р; 17) опі..м; 18) э..каліпт; 19) ла..р; 20) мя..каць; 21) дыназа..р; 22) і..даізм; 23) і..рыт; 24) аквана..т; 25) акія­нары..м; 26) акіяна..т; 27) тэрапе..т; 28) а..дытар; 29) кансорцы..м (эк.); 30) сакса..л; 31) хары..с; 32) цёплыя ..нты; 33) дрэдно..т (вялікі быстраходны браняносец, папярэднік лінейнага карабля); 34) п’еса ”Тутэйшыя” ..бачыла свет.

Тэма: ПРАВАПİС ЗВОНКİХ İ ГЛУХİХ, і

СВİСЦЯЧЫХ İ ШЫПЯЧЫХ ЗЫЧНЫХ .
Гл. у тэме ”ФАНЕТЫКА” першыя 2 віды асіміляцыі: 1 Асіміляцыю па звонкасці / глухасці і 2 Асіміляцыю па свісцячасці /шыпячасці.

ВЫКЛЮЧЭННЕ



з правіла правапісу спалучэнняў зв. / гл., свісц. / шып.:
Нашчадак, рошчына, пяшчота, шчасце, ушчуваць, нішчымны, знішчыць, дашчэнту, ушчэнт, пошчак + усе вытворныя ад іх.

1) Прашчуры рашчынялі хлеб з рошчыны, а нашчадкі не ўмеюць.

2) Шчаслівы пяшчотна ўшчувае за нішчымны боршч.

3) Шчэпкі знішчыць дашчэнту і ўшчэнт.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   26




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет