Көркем шығарманың тақырыбы мен идеясы

53 
өмір құбылыстарының тобы» - деп анықтама береді. Ал идея 
«жазушының өзі суреттеп отырған өмір құбылысы туралы айт-
қысы келген ойы»
1
.
Көркем шығармаларда әлемнің, дүниенің үйлесімді немесе 
қарама-қайшылықты бейнесі, кейде оның кейбір қырлары: таби-
ғат құбылыстары, ең бастысы, адам өмірі көрініс табады. Тақы-
рып нақты, шындық болмыс пен көркемдік болмыстың арасын-
дағы алтын көпір сияқты. Ол екі әлемге де қатысты. Алайда, ол 
шындық болмыстың айна-қатесіз «көшірмесі» емес, суреткер 
өзінің жанына жақын, өзінің назарын аударған өмір құбылыс-
тарын ғана таңдап, оны көркем бейне арқылы күшейтеді, ажар-
ландырады. Соның нәтижесінде суреткердің қиялынан туған, 
өзіндік мінез-құлқы, кескіні бар әдеби кейіпкер пайда болады. 
Көркем шығармадағы тақырыптық жүйе – аса күрделі 
және көп деңгейлі ұғым. Теориялық деңгейде тақырыптың үш 
түрлі бастауы бар: 
1) 
онтологиялық және антропологиялық жалпы ұғымдар; 
2) 
мәдени-тарихи құбылыстар; 
3) 
жеке адам өміріндегі жағдайлар. 
Көркемөнердегі тақырыпқа осы тұрғыда М.М.Гиршман ең-
бектерінде анықтама беріледі. Оның пікірінше, «көркемдік тұ-
тастық ретінде шығармалардағы күмәнсіз және лайықты тақы-
рыптар: адамзат, халық және жеке адам тұлғасы»
2
.
Әдеби шығармалардағы тақырыпты талдау барысында оны 
шартты түрде екіге жіктеуге болады: мәңгілік және тарихи та-

жүктеу/скачать 1.56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: