С. Д. Атабаева биология ғылымдарының кандидаты
-жұмыс. Протоплазмадағы қанттардың
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| 38-жұмыс. Протоплазмадағы қанттардың
қорғаныштық қызметін анықтау Зерттеу мақсаты: қанттардың протоплазмадағы қорға- ныштық əсерін зерттеу. Зерттеу объектілері: қант қызылшасы. Қысқаша түсініктеме. Өсімдік ұлпаларын төменгі темпе- ратурамен əсер еткенде клетка аралықтарда мұз түзіледі, ол клеткадағы суды тартып протоплазманы сусыздандырады. Өсім- дік организмін белгілі бір дəрежеде сусыздандырғанда прото- плазма коагуляцияға ұшырайды. Клеткада түзілген мұз кристалдарының механикалық əсері- нен протоплазманың ішкі құрылымы бұзылып, өткізгіштігі күрт жоғарылайды. Ұзақ уақыт төменгі температурада экспозиция- ланған протоплазма тіршілігін жояды. Протоплазманың тірші- лігін жою жылдамдығы температураға жəне экспозициялау уақытына, сондай-ақ клетканың суды ұстау қабілетіне байла- нысты болады. Өсімдіктің қыстап қалатын мүшелерінде еритін қанттар мөлшерінің жоғарылауы өсімдік ұлпаларының суды ұстау қабілетін жоғарылатады. Əдістеме. Қабығы аршылған қызылшадан тығын бұрғысы- мен диаметрі 5-6 мм, ұзындығы 0,5 см 12 кесінді дайындалады. Оларды кранның астында суық сумен мұқият жуады. Кесінді- лерді үш пробиркаға (4-кесіндіден) салады. Бірінші пробиркаға 5 мл дистильденген су, екіншісіне 5 мл 0,5 М сахароза ерітін- дісін, ал үшінші пробиркаға 5 мл 1 М сахароза ерітіндісін құяды. Пробиркалардың сыртын маркермен нөмірлеп, 3:1 қатынасында мұз (қар) жəне ас тұзы қосылған қоспаға 20 минутқа салады. Осыдан кейін пробиркаларды стакандағы суға (бөлме темпера- турасындағы) салып пробиркалардағы мұзды ерітеді. Зерттеу нəтижесінде пробиркалардағы ерітінділердің боялу дəрежесіне баға береді. Пробиркалардағы зерттеу затынан жұқа кесінділер дайындап, микроскопта боялған жəне түссіз (антоциан пигменті ағып кеткен) клеткалардың санын анықтайды. Нəтиже- лерді 37-кестеге енгізеді. Тиісті қорытындылар жасайды. |