Жаңа тақырыпты түсіндіру. Циркульдің инесін қандай да бір О нүктесіне шаншып тұрып, қарындашы бар сирағымен осы О нүктесін айналдыра сызық сызамыз. Сонда қарындаш О нүктесінен бірдей қашықтықтағы нүктелерден құралған шеңбер деп аталатын тұйық сызық шығады. О нүктесі шеңбердің центрі деп аталады.
Шеңбердің барлық нүктелері центрдан бірдей қашықтықта жатады.
Жазықтықтың шеңбердің ішіндегі бөлігі (шеңбердің өзімен қоса) дөңгелек деп аталады. Шеңбердің бойындағы кез келген нүктені центрмен қосатын кесінді радиус деп аталады.
. О
. Е
. К
Шеңбердің барлық нүктелері центрдан бірдей қашықтықта болғандықтан, берілген шеңбердің радиустары өзара тең. ОА=ОС=OB – радиустар.
Радиусты R әрпімен белгілейді. Шеңбердің радиусы 5 см болса, оның жазылуы: R=5 см. Шеңбердің бойындағы екі нүктені қосатын және центр арқылы өтетін кесіндіні диаметр деп атаймыз. АВ – диаметр. Диаметр D әрпімен белгіленеді. Шеңбердің диаметрі 6см болса, оның жазылуы D=6см. Диаметрдің бойында екі радиус орналасады. Сондықтан диаметр екі радиусқа тең: D=2 R.
Диаметр дөңгелекті екі жарты дөңгелекке бөледі. Шеңбердің центрі, дөңгелектің де центрі, шеңбердің радиусы дөңгелектің де радисы. Егер екі шеңбер (дөңгелек) беттестіргенде бір-бірімен дәл беттесе, онда ондай екі шеңбер (дөңгелек) өзара тең болады. Тең шеңберлердің (дөңгелектердің) радиустары да тең.
Шеңбердің бөлігі доға деп аталады. АС, СВ, АВ – доғалар. Жазылуы: .
Сұрақтарға жауап береді
Тақырып бойынша ресурстарды қарап, танысады.
|
ҚБ «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы бірін-бірі бағалайды.
|
Слайд
|
|
20 мин
|
Тапсырмалар.
|
Есептер шығару
Суреттегі шеңбердің диаметрін бірлік кесінді есебімен жазыңдар. Шеңбердің радиусы бірлік кесінді есебімен неге тең?
О
0 1 2 3 4 5 6 7 8 х
Жеке жұмыс
1) R=2 см d = 2R
2) R = 1 см 5 мм
3) d = 10 см
R = ?
Церкульмен шеңберді қалай саламыз?
Шеңбер деген не?
Дөңгелек деген не?
Шеңбердің радиусы деген не?
Диаметр радиустан неше есе үлкен
|
Достарыңызбен бөлісу: |
