Сабақтың тақырыбы: Кіріспе Сабақтың мақсаты

Сабақтың тақырыбы: Кіріспе

Сабақтың мақсаты:

• 
  Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған «Дүние жүзі тарихы» оқулығымен, оның авторларымен таныстыра отырып, жаңа заман тарихында не оқытылатына тоқталу, кезең кезеңдерге қысқаша мәлімет беру.
  
• 
  Белсенділігін арттыру, білімін тереңдету.
  

Әдісі:сұрақ жауап, әңгімелесу

Көрнекілігі:карта, оқулық кітап

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  7-сыныпта өткен «Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы» оқулығымен айырмашылығын айта отырып, өткен жылғы материалдарды еске түсіру
  

Оқулық екі бөлімнен тұрады.

1. 
   Жаңа заманның алғашқы жаотысы деп аталады, яғни ХҮІІ ғасыр мен ХҮІІІ ғасырдың соңына дейінгі уақыттағы дүние жүзі тарихының негізгі оқиғалары.
   
2. 
   Жаңа заманның соңғы дәуірі, яғни ХІХ ғасыр мен ХХ ғасырдың басындағы тарихи оқиғалар.
   

«Жаңа тарих» немесе «жаңа заман» ұғымы ХҮ ғасырдың соңынан ХХ ғасырдың басына дейінгі кезеңді қамтиды. Ол шартты түрде екі бөлімге бөлінеді.

Аграрлы өркениет-

Индустриялы өркениет-

Жаңғырту-

ІҮ. Сабақтың бекіту:

• 
  Кенттену, яғни урбанизация-қалалардың бұрын-соңды болмаған өсуі, қала тарихта тұңғыш рет ауылды екінші кезекке ығыстыра отырып, эконмикалық басымдылыққа ие болды;
  
• 
  Индустрияландыру-өндірісте машиналарды ұдайы үдемелі түрде пайдалану, оның басы ХҮІІІ ғасырдың екінші жартысындағы Англиядағы өнеркәсіп төңкерісі болып табылады;
  
• 
  Секуляризация-сана-сезімнің тоқырап, атеизмнің дамуы, рухани және әлеуметтік өмірдің діни ықпалдан азат етілуі.
  

ҮІ. Үйге тапсырма:Кіріспе бөлімді оқып, терминдерді түсініп, жаттап келу.

Сабақтың тақырыбы: §1. Англиядағы капитализмнің жеңісі және орнығуы./2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• 
  Оқушыларға революция қарсаңында болған өзгерістерді әңгімеле отырып, аграрлық сала негізінде реформалар жасалғанын, шаруалардың екі жақты қыспаққа ұшрағандығын түсіндеру.
  
• 
  Ағылшын революциясының себептерін аша отырып, елдегі әлеуметтік, саяси және діни мәселелердің шиеленісуі ағылшын буржуазиялық революциясына жол ашып, халықтың жаппай бас көтеруіне әкелгендігін, Англиядаға революция халықтық қозғалысқа айналып, феодалдық корольдік тәуелділікті жоюға ұмтылғандығын әңгімелеу.
  
• 
  Бүкіл Англия парламентті жақтаушылар және феодалдық абсолюттік құрылысты жақтаушыларға бөлінгендігін, республиканың ішкі саяси жағдайының дағдарысы, елде жаңа заңдар мен реформаларды жүргізуді қажет еткендігін айту. Белсенді, білімді азамат тәрбиелеу.
  

Әдісі:интерактивті

Көрнекілігі:карта, касте, сызба.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Дүниежүзі тарихы нені оқытады?
  

1. 
   Революция қарсаңындағы Англия
   
2. 
   Ағылшын революциясының себептері
   
3. 
   Англиядағы азамат соғысы.
   

1628 ж. - «Құқық жөніндегі петиция» құжаты

1639 ж. - Шотландиямен соғыс

1640 ж.- Ағылшын революциясының басталуы

1640 жыл, 13 сәуір-5 мамыр- «Қысқа парламент»

1640 жыл, 3 қараша- «Ұзақ парламент»

1640 жыл, желтоқсан – «Түп және тармақтар жөніндегі петиция»

1641 жыл, желтоқсан – «Ұлы ремонстрация»

ІҮ. Сабақтың бекіту:

• 
  Революция қарсаңындағы Англияның жағдайына сипаттама беріңдер
  
• 
  Революцияның басталу себептерін атаңдар.
  
• 
  Англиядағы азамат соғысы қандай мақсатты көздеді?
  
• 
  Ағылшын буржуазиялық революциясының ерекшелігі неде, ол өз мақсатына жетті ме?
  

ҮІ. Үйге тапсырма: §1

Сабақтың тақырыбы: §2. ХҮІІІ ғасырдағы дүние жүзі. Ағартушылық дәуірі

Сабақтың мақсаты:

• 
  ХҮІІІ ғасырдың екінші жартысынан соңына дейін үстемдік еткен идеялар дәуірі-ағартушылық ғасыр Еуропа халықтарының өміріндегі ірі құбылыс болғандығын әңгімелеу. Ағартушы элита мен қарапайым халық арасындағы айырмашылықты ашу. Алдыңғы қатарлы ағартушылардың еңбектерін оқып, оларды құрметтеп, өнегелі ісін үлгі тұтуға баулу.
  

Әдісі: Сұрақ –жауап, оқушылардың ауызша хабарлама әдісі.

Көрнекілігі:ХҮІІІ ғасырдағы дүниежүзі картасы, кесте, сызба, тақтаны пайдалану

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Революция қарсаңындағы Англияның жағдайына сипаттама беріңдер
  
• 
  Пресвитерліктер мен интепенденттер деген кімдер, олардың көзқарастары неліктен қарама-қайшылықта болды?
  
• 
  Революцияның басталу себептерін атаңдар.
  
• 
  Англиядағы азамат соғысы қандай мақсатты көздеді?
  

• 
  Ағылшын буржуазиялық революциясының ерекшелігі неде, ол өз мақсатына жетті
  

1. 
   Ағартушылықтың бастауы және оның негізін салушылар
   
2. 
   Халық мәдениеті
   
3. 
   Ағартушылардың діни көзқарастары
   
4. 
   Ағартушылардың қоғам туралы пікірлері
   

• 
  «Егемен Қазақстан» газетінің тілшісі: Ағартушылық ғасырының алдыңғы қатарлы адамына қандай қасиеттер тән деп ойлайсыңдар?
  

• 
  «Ақ жол» газетінің тілшісі: Католик, лютерандық және православиелік елдерде Ағартушылық ғасыры адамды қандай сапаларына қарап екіге бөлді?
  
• 
  «Білім шуағы» газетінің тілшісі: ХҮІІІ ғасырда кейбір елдерде, мысалы Герман княздіктерінде бастауыш білім беру енгізілсе, Пруссия королі ІІ Фридрих неге білім алуға қарсы шықты?
  
• 
  «Ар-Ай» газетінің тілшісі: Ағартушылар арасында халыққа жақын мәдениеттің дамуын қуаттаушы Германияның ұлы ойшылрады кімдер және олар нені жақтады? Ағартушылық ғасырдың қандай ұлы қайраткерлерін білесіңдер? Ол кезеңде ғылымның қай салаларына баса көңіл бөлінді?
  

ІҮ. Сабақтың бекіту:

1. 
   Ағартушылық ғасырының алдыңғы қатарлы адамына қандай қасиеттер тән деп ойлайсыңдар?
   
2. 
   ХҮІІІ ғ. ағартушы элита мен қарапайым халық арасында қандай айырмаш. болды?
   
3. 
   Ағартушылық ғасырының қандай ұлы қайраткерлері болды?
   

ҮІ. Үйге тапсырма:§2

Сабақтың тақырыбы: §3. ХҮІІІ ғасырдағы Солтүстік Америка /2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• 
  Еуропалықтар Солтүстік Американы отарлай бастауының мақсаттарын аша отырып, солтүстік және оңтүстік отарлар шаруашылығында қалыптасқан ерекшеліктер туралы айту.
  
• 
  Тәуелсіздік үшін күрестің алғышарттары, пісіп-жетілгендігін түсіндіру, бостандық пен құқыққа қысым жасаушыларға төзгісіз көзқарас қалыптастыру.
  

Әдісі: Баяндау.

Көрнекілігі:Карта, сызба, кесте

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Ағартушылық ғасырының алдыңғы қатарлы адамына қандай қасиеттер тән деп ойлайсыңдар?
  
• 
  ХҮІІІ ғасырдағы ағартушы элита мен қарапайым халық арасында қандай айырмашылық болды?
  
• 
  Ағартушылық ғасырының қандай ұлы қайраткерлері болды?
  

1. 
   ХҮІІІ ғасырда Еуропалық державалардың Солтүстік Америка құрлығын отарлауы.
   
2. 
   Отарлардың әлеуметтік-экономикалық дамуы.
   
3. 
   Америкада басқарудың олигархиялық түрінің орнығуы.
   
4. 
   Америкада өз еңбектерінің арқасында меншікке қол жеткізген орта таптың қалыптасуы
   

1. 
   1776 жылы шілдеде қабылданған «Тәуелсіздік декларациясы» жөнінде декларацияның мақсаттары, принципі айтылады.
   
2. 
   1787 ж. АҚШ Конституциясы қабылданды
   
3. 
   1789 ж. тұңғыш президен ДЖ.Вашингтон
   

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге тапсырма:§3

8-сынып. Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §4. Француз буржуазиялық революциясы /2сағат/

Сабақтың мақсаты: Француз буржуазиялық революциясының басқа революциялардан айырмашылығын , оның бүкіләлемдік тарихи маңызын түсіндіру

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі: интерактивті

Көрнекілігі:карта

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  ХҮІІІ ғасырда Еуропалық державалардың Солтүстік Америка құрлығын отарлауы.
  
• 
  Отарлардың әлеуметтік-экономикалық дамуы.
  
• 
  Америкада басқарудың олигархиялық түрінің орнығуы.
  
• 
  Америкада өз еңбектерінің арқасында меншікке қол жеткізген орта таптың қалыптасуы
  

1. 
   Кіріспе.
   
2. 
   Революцияның бастауы және ХҮІІІ ғасырдың соңына дейінгі Францияның әлеуметтік-экономикалық, саяси дамуы.
   
3. 
   Француз буржуазиялық революциясы:
   

• 
  Революцияның басталуы, барысы.
  
• 
  Құрылтай жиналысы, конституция.
  

4. 
   Монархияны құлату және революцияны жариялау.
   
5. 
   Якобиншілдер диктатурасының құрылуы.
   
6. 
   Революцияның мәні.
   

1. 
   Революция қалай басталды? Революция барысында ел билігіне кімдер келді? Якобиншілдер диктатурасы туралы айтып беріңдер.
   
2. 
   Революцияның маңызы қандай
   

Сабақтың тақырыбы: §5. ХҮІІІ ғасырдағы Ресей /2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• 
  ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Ресейдің жағдайына сипаттама беру.
  
• 
  ХҮІІ ғасырда Ресейдің әлеуметтік-экономикалық жағдайы ауыл шаруашылығы өнімдерінің дамуы болғандығын атап көрсету. Сондай –ақ Ресейдің даму жөнінен алдыңғы қатарлы Еуропа Еуропа елдерінен артта қалу себептерін ашып беру.
  
• 
  І Петр тұсіндағы мемлекеттің өнеркәсібінде маңызды өзгерістер болғандығы және Солтүстік соғыстың салдары шаруаларға ауыр міндеткерлік тудырғаны жайлы баяндау. Әсіресе І Петр енгізген әлеуметтік-экономикалық өзгерістер мен реформалардың мәнін түсндіру
  

Әдісі:интерактивті

Көрнекілігі:карта, І Петрдік суреті

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Францияның әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуында қандай өзгерістер болды?
  
• 
  Революция қалай басталды?
  
• 
  Монархия қандай әрекеттер жасады?
  
• 
  Революция барысында ел билігіне кімдер келді?
  
• 
  Якобиншілдер диктатурасы туралы айтып беріңдер.
  
• 
  Революцияның маңызы қандай
  

1. 
   ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Ресей.
   
2. 
   ХҮІІІ ғасырда ресейдің әлеуметтік-экономикалық дамуы.
   
3. 
   ХҮІІІ ғасырда Ресейдің ішкі және сыртқы саясаты
   
4. 
   І Петр және оның өкіметі
   
5. 
   І петр реформалары
   
6. 
   Солтүстік соғыс және оның нәтижелері.
   
7. 
   Феодалдық басыбайлы шаруаш. ыдырауы және халықты қанаудың күшеюі
   

• 
  1715 ж. – өкіметтің жарлығы бойынша зығыр, сора себу ұлғайтылды.
  
• 
  1714 ж.- жеке мұралық туралы жарлығымен барлық дворяндар меншік жеріне шаруалар жері кіріп, помещиктік жеке меншікке айналды.
  
• 
  ХҮІІІғ. басында – І Петр әлеуметтік-экономикалық өзгертулер, реформалар енгізді.
  

1. 
   ХҮІІІ ғ. Ресейдің әлеуметтік-экономикалық дамуы ерекшеліктерін сипаттаңдар.
   
2. 
   ХҮІІІ ғ. Ресейдің ішкі және сыртқы саясатында қандай әрекеттерді атар едіңдер?
   
3. 
   І Петр реформаларын атап көрсетіңдер.
   
4. 
   Солтүстік соғыстың себептері қандай болды?
   
5. 
   ІІ Екатерина билік жүргізген кезде қандай реформалық өзгерістер болды?
   

ҮІ. Үйге тапсырма:§5

Сабақтың тақырыбы: §6. Үндістан

Сабақтың мақсаты:

• 
  Ұлы Моғол мемлекетіне және оның билігіндегі Үндістанның дамуына, ондағы халықтар мен ұлыстардың әлеуметтік саяси жағдайына сипаттама бере отырып, халық көтерілістерінің нәтижесінде ХҮІІІ ғасырдың ортасына қарай Моғол мемлекетінің Үндістандағы билігінің құлауын ашып көрсету. Үндістанды еуропалықтардың, әсіресе ағылшындардың жаппай отарлап алу және оның зартаптары туралы түсінік беру.
  

Әдісі: баяндау.

Көрнекілігі:Карта, сызба, кесте.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  ХҮІІІ ғасырдағы Ресейдің әлеуметтік-экономикалық дамуы ерекшеліктерін сипаттаңдар.
  
• 
  ХҮІІІ ғасырдағы Ресейдің ішкі және сыртқы саясатында қандай әрекеттерді атар едіңдер?
  
• 
  І Петр реформаларын атап көрсетіңдер.
  
• 
  Солтүстік соғыстың себептері қандай болды?
  
• 
  ІІ Екатерина билік жүргізген кезде қандай реформалық өзгерістер болды?
  

1. 
   ХҮІІ ғасырдың екінші жартысындағы Ұлы Моғол мемлекеті.
   
2. 
   Үндістанда тәуелсіз мемлекеттердің құрылуы. Сикха және Маратха мемлекеттері.
   
3. 
   Ұлы Моғол империясының ыдырауы. Халық көтерілістері.
   
4. 
   Үндістанды еуропалықтардың отарлай бастауы.
   
5. 
   Үндістанның экономикалық дамуы. Ауыл шаруашылығы, қолөнері мен қалалардағы сауданың дамуы.
   

• 
  ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ.- Ұлы Моғол мемлекетінің Үндістандағы билігі (1526-1758жж.)
  
• 
  ХҮІІІ ғ. ортасы – Ұлы Моғол мемлекеті билігінің құлауы
  
• 
  1756-1769 жж.-Француз және ағылшындық Ост-Үнді компанияларының Үндістан үшін болған Жетіжылдық соғысы.
  
• 
  1773 ж.- Үндістанды билеу жөнінде ағылшын үкіметі заң қабылдады.
  

1. 
   Ұлы Моғол империясының құрамына Үндістанның қандай ірі аймақтары мен халықтары кірді?
   
2. 
   Касталық жүйе деген не?
   
3. 
   Моғол империясы ыдырағаннан кейін қандай үнді ұлсытары пайда болды?
   
4. 
   Үнді қалалары ортағасырлық батысеуропалық қалалардан несімен ерекшеленді
   
5. 
   Ұлы Моғол империясының өмір сүрген кезеңінде мұсылман мен үнділердің арасында қандай қарым-қатынастар болды?
   
6. 
   ХҮІ-ХҮІІІ ғасырларда Үндістан аумағында қандай мемлекеттер өмір сүрді?
   

ҮІ. Үйге тапсырма:§6.

Сабақтың тақырыбы: §7. Осман империясы /2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• 
  ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Осман империясының саяси, әлеуеттік-экономикалық даму ерекшеліктері, империяның құрамына кірген халықтардың жағдайы және олардың ұлт-азаттық қозғалыстары жан-жақты түсіндіріледі. Империяның жүргізген соғыстары оның күш-қуатын әлсіретіп, дағдарысты күшейткені және жүргізген реформалардың нәтижесіз болғанын ашып көрсету. Сұлтан үкіметі сыртқы саясатта дербестіктен айырылып, еуропалықтардың үстемдігіне бағына бастағанына назар аудару. Отаншыл азамат тәрбиелеу.
  

Әдісі:интерактивті

Көрнекілігі:карта «Осман империясы».

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Ұлы Моғол империясының құрамына Үндістанның қандай ірі аймақтары мен халықтары кірді?
  
• 
  Моғол империясы ыдырағаннан кейін қандай үнді ұлсытары пайда болды?
  
• 
  ХҮІ-ХҮІІІ ғасырларда Үндістан аумағында қандай мемлекеттер өмір сүрді?
  
• 
  Неліктен Үндістан секілді үлкен елді ағылшындардың өзіне бағындыруға сәті түсті? Отаршылдыққа түсудің себептерін айтыңдар
  

1. 
   ХҮІІ ғасырдағы Осман империясының дамуы және оның құрамына кірген халықтардың жағдайы.
   
2. 
   ХҮІІ ғасырдағы Осман империясының жүргізген соғыстары, империядағы дағдарыстің күшеюі.
   
3. 
   Осман империясының әлеуметтік-экономикалық дамуы. Қалалар мен сауданың дамуы.
   
4. 
   ХҮІІІ ғасырдағы Осман империясының сыртқы саясаты. Халық көтерілістері мен ұлт-азаттық қозғалыстар.
   
5. 
   ІІІ Селим сұлтанның реформалары.
   

• 
  1730 ж.- әскери салық енгізілді.
  
• 
  1789-1807 жж. Сұлтан ІІІ Селим таққа отырды.
  
• 
  1768-1774 жж.- Орыс-түрік соғысы.
  

ХҮІІ ғасырда Осман империясының жүргізген соғыстары

1. 
   ХҮІІ ғасырда түріктердің Ресеймен және Австриямен соғыс жүргізуінің себебі не?
   

1. 
   еуропадағы билігінен айырылғысы келмеді
   

б. Дағдарыстан шығу үшін

ІҮ. Сабақтың бекіту:

1. 
   Осман империясы жаңа дәуір басында қандай ел еді?
   
2. 
   Осман империясының әр түрлі ұлт аймақтарының даму деңгейі бірдей болды ма?
   
3. 
   Осман империясында ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы жаңа заманға сай қандай өзгерістер жүрді?
   

ҮІ. Үйге тапсырма:§7.

Сабақтың тақырыбы: §8. Қытай. /2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• 
  Қытайды ианьчжурлардың жаулап алуына себеп болған жағдайларды ашып көрсету. ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырдардағы Цин империясының мемлекеттік, саяси-әлеуметтік құрылысына сипаттама беріп, жүргізген соғыстарының басқыншылық сипатына оқушылардың назарын аудару. Қазақ-қытай қатынастарында екі жақтың көзеген мақсатын анықтап, сауда байланыстарының екі ел үшін де тиімді болғанын көрсету.
  

Әдісі:интерактивті

Көрнекілігі: «Орта ғасырлардағы Қытай мен Үндістан»картасы, «1779-1786 жылдарға дейінгі отарлық иеліктер».

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар».
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
  

• 
  Осман империясы жаңа дәуір басында қандай ел еді?
  
• 
  Осман империясының әр түрлі ұлт аймақтарының даму деңгейі бірдей болды ма?
  
• 
  Осман империясында ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы жаңа заманға сай қандай өзгерістер жүрді?
  

1. 
   Халықтың жағдайы.
   
2. 
   Қытайды маньчжурлардың жаулап алуы.
   
3. 
   Цин империясының мемлекеттік, саяси-әлеуметтік құрылысы.
   
4. 
   Цин империясының жүргізген басқыншылық соғыстары.
   
5. 
   Қазақ-қытай қатынастары.
   
6. 
   ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ. Қытайдағы егіншілікпен сауданың дамуы.
   

• 
  1644 ж.- Маньчжурлар Пекинде өкімет билігін өз қолына алды.
  
• 
  1644-1912 жж.-Қытайдың Цин империясы деп аталуы.
  
• 
  1755-1757 жж. –Жоңғар хандығын бағындырды.
  
• 
  1759 ж.-Цин империясы Шығыс Түркістанды өзіне бағындырды.
  
• 
  ХҮІІІ ғ. бірінші жартысы-Қытайдың қазақ хандықтарымен байланыс жасау кезеңі.
  
• 
  1757 ж. Еуропалықтардың Қытайға келуіне тыйым салынды.
  

1. 
   Қытайды маньчжурлардың басып алуына қандай жағдайлар себеп болды?
   
2. 
   Цин империясының мемлекеттік құрылысы қандай болды?
   
3. 
   Қандай себептерге байланысты қытайды басып алған маньчжур билеушілері соғыстар жүргізді?
   
4. 
   Қай уақытта және қандай оқиғалардан соң қазақ-қытай байланыстары дами бастады?
   
5. 
   Қытай экономикасының қандай салалары жақсы дамыды?
   
6. 
   ХҮІІІ ғасырда Қытай неліктен оқшаулану саясатын ұстанды?
   
7. 
   Ірі сауда орталықтары болған қалаларды атаңдар.