Сабақтың тақырыбы мен мазмұны Сағат саны Өтілетін мерзімі Қолданылатын әдіс-тәсілдер
жүктеу/скачать 1.48 Mb.
|
| апат.
10. Қаланыц цац ортасында цазір биік тас ескерткіш түр. Оң цолын жогары көтеріп, сүц саусагымеи аспанды мецзейді. Ол нені нүсқайды? а) тіршілік көзі жойылмасын дейді. э) адамдарды мейірімділікке шақырады. б) бейбітшілікті нұсқайды, аспаннан апат келмеуін тілейді. Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытынды-лаймын.
Тексердім: 1  3. Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: «Жапон балладасы» балладасын талдау. Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Ғабит Мүсіреповтің өмірі, шығармашылығы, «Жапон балладасы» балладасы жайлы толық мәлімет бере отырып, олардың ой-пікірін қалыптастыру, балладаны талдау. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың эдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау, Сабақтьщ барысы: а) Үйымдастыру кезеңі.
ә) Үй тапсырмасын сүрау.
б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Ғабит Мүсіреповтің өмірі, шығармашылығы, «Жапон балладасы» атты балладасын талдаймын, оның композициялық қүрылысы, кейіпкерлері жайлы түсіндіремін Баллада туралы Орта ғасырда роман елдерінің (француз, испан, итальян) поэзиясында туып, қалыптаскан лириканың ерекше бір түрі - баллада - лиро-эпостык сипаттағы шағын сюжетті өлең. Мүнда ақын өзінің көңіл күйін, толғанысын жырлап қана тынбайды, сол сезімді туғызған себептерді оқиғаға айналдыра суреттеп көрсетеді. Балладанын мазмүны көбіне тарихи шындық, оқшау фантастикалық хал, ерлік эрекет болып келеді. Баллада өзінің ұзак даму тарихында талай өзгерістерге үшырады: эуелде бір топ адам қол үстасып, би билеп жүріп айтатын эн түрінде көрінсе, кейін сыршыл толғау, енді бірде асқақ эуенді арнау түріне ауысты. Баллада кейін барлық эдебиеттерге тараған. Қазақ поэзиясында баллада жазу дэстүрі С. Ерубаевтан басталады. Қазақ әдебиетінде оқиғалы өлеңдердің кейбір нүсқаларын Қ. Жармағамбетов жасаған еді. Оның «Бидай туралы балладасын», сондай-ақ «Мүғалима», «Күзетші» деген балладаларын кезінде өлең сүйгіш қауым жылы қабылдаған. Ғ. Мүсіреповтің «Жапон балладасын» қарасөзбен жазылған баллада деуге болады. Адамзат тарихында түңғыш қолданылған атом бомбасының ауыр зардабын шеккен жапон халқының жан түршігерлік трагедиясын жазушы поэзиялық леппен, терең сыршыл сезімталдықпен жеткізе білген. Сабақтың қорытындысы: І.Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын.
Тексердім: 1  4. Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: Тест тапсырмалары. Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушылардың өткен сабақтардан алған білім-дерін тексеру мақсатында тест жүмысын жүргізу. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, сауаттылыққа баулу. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтың турі: сын сабағы. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сүрақ-жауап, мэнерлеп оқу, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: тесттер кітапшасы. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымы-мен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, жаңа сабақты түсіндіру, қорытындылау, Сабақтьщ барысы: а) Үйымдастыру кезеңі,
э) Жаңа сабақты түсіндіру. Бугінгі жана сабақта оқушылардың өткен тақырыптар бойынша алған білімдерін тексеру максатында тест жұмысын жүргіземін. Оқушыларға тест парақшалары мен перфокарталарды таратып шығамын да, тест сұрактарына жауап беруін тапсырамын. Сабақтын қорытындысы:
Тексердім: Әдебиет II тоқсан аптасына: 2 сағат барлығы: 14 сағат
1. Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың такырыбы: Сұлтанмахмұт Торайғыров «Мен қазақ», «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері. Сабақтың максаты: а) білімділік: оқушыларға Сүлтанмахмұт Торайғыровтың өмірі, шығармашы- лығы, «Мен қазақ», «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері жайлы толық мэлімет беру. э) дамытушылык: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдық-қа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтьщ турі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жүмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Үйымдастыру кезеңі.
ә) Үй тапсырмасын сұрау.
б) Жаңа сабакты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Сүлтанмахмүт Торайғыровтың өмірі, шығармашы-лығы, «Мен қазақ», «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері жайлы толық түсінік беремін. Бүгін біз Сұлтанмахмүт Торайғыровтың шағармашылық жолымен таныса отырып, жиырма жасында жазған өлеңін оқып, идеясын айқындап, тақырыбын ашайық. Сүл ганмахмүт халық көзін ашуды, заманамен аяқты тең басуды, ақиқат үшін күрескер болуды мақсат етіп қояды. Сұлтанмахмүттың ақындық түлғасы әрдайым ізденумен, талап кылып, алға үмтылумен өтті. Ол - халыктың ой-тілегін білдіруші. Сондықтан оның бойында оптимистік сипат мол, өршілдік басым. Ол өзін ғана қайрап қоймай, жастарды да «адам болып шығуға» үндеп жар салды. Ақынның патриоттық ой-сырлары да оның лирикальщ каһарманының толғаныс-тебіреністерінен анық сезіледі. Ол туған еліне былайша тіл катады: Үміт қып менен карайсың, Көңіліңе медеу санайсың, Балалыққа жарасам, Аталыққа жарайсың. Туған елге деген шынайы сезімдер, оттай ыстық тілектер бұл өлеңде соншалықты шыншыл келісім тапқан. Ел-жұртыңды, халқыңды қалтқысыз сүйе отырып, сол айнымас, абзал сезімді патриоттық іс-эрекетпен үластыру шарт. Осы түрғыдан алғанда ақынның лирикалык каһарманы асқак арманға да, өршіл рухқа да мейлінше жомарт. Ол адам болуды, азамат болуды бэрінен де жоғары қояды. Сұлтанмахмүт Торайғыров - қазак халқының XX ғасыр басындағы аса көрнекті ақыны. Ол халық көзін ашуды арман етті. Шығармаларында қазақ аулындағы жағымсыз көріністерді эшкерелеп, халықты өнер-білімге, мэдениетке шақырды. Сурақ-жауап
- Қандай еңбегін білесіндер?.. Тірек-сызба арқылы 
и сулу Кілі жазыкты?" :Адасқші өмір 
лирикалары (тақырыбы: туган ел, халық тагдыры) "Шығамын тірі болсам адам болып" өлеңін ақын өзінің ұстазы Нұрғалиға арнаған екен. Өлең 1913 жылы жазылған, Шығамын тірі болсам, адам болып Шығамын тірі болсам, адам болып, Жүрмеймін бүл дүниеде жаман болып, Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе? Жүргенше өмір сүріп, надан болып. Мен - балаң, жарық күнде сэуле қуған, Алуға күнді барып белді буған. Жүлдыз болып көрмеймін елдің бетін, Болмасам толған айдай балқып туған. Бүл сөзім асып айтқан асылық емес, Ойында оты барлар асылық демес, Тебем деп, тірі болсам надандықты, Серт етіп, өз-өзіме еткем егес! 1922 жылы "Адасқан өмір" кітабында жарияланады лирикалық кейіпкер арқылы ақын сол дэуірдегі үрпақтың мүрат-мақсатын жырға косады. Өлеңмен жүмыс. Үнтаспадан өлеңді тыңдатамын. Кітаппен жүмыс. Сөздік жұмысы: тірі болсам - өлмесем; жинан кезіп- өмір; көрде - молада; надандьщ -білімсіздік; жаръщ күнде сәуле цуган - білім іздеген; серт - уэде, ант; адам боламын - білімді Топпен жүмыс. Оқушылар эр топта өздеріне берілген шумақты талдайды. 1-топ. Ақын нені жақсы, нені жаман деп есептейді? П-топ. Ақын ауырмаған кездерін қандай кунге теңейді? Ақынның жас кезіндегі арманы, мақсатын, меңзеген жолды оқыңдар. ІІІ-топ. Өлеңнің негізгі идеясы қандай? Өлеңді неге "Шығамын тірі болсам адам болып" деп атаған? Сабақтың қорытындысы: І.Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын. Сүтанмахмүт Торайғыровтың қандай өлеңі бар? Ол не туралы? Ақын нені армандаған? Ақын өлеңде өзіне қандай мақсат қояды?
Тексердім: 2 . Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: Ахмет Байтүрсынүлы «Қара бұлт», «Анама хат». Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Ахмет Байтұрсынүлының өмірі, шығармашылығымен терең таныстыра отырып, тақырыптың идеясын ашу, «Қара бүлт», «Анама хат» өлеңдері, кейіпкерлеріне мінездемеберуге үйрету. э) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл . мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу, сөйлеу мәдениетін жетілдіру, ойлау қабілетін дамытып, оқушылардыц әдебиет ғылымына қызығушылығын арттыру. б) тэрбиелік; оқушыларды қайырымдылыққа, елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтьщ турі: пікір-сайыс сабағы Сабақтың әдісі: талдау, ойландыру, іздендіру, кейіпкерлеріне мінездеме беру, сөздікпен жұмыс, түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сүрақ-жауап, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем әдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер, проектор, ақынның өмірбаяны, еңбектері жайында түсірілген диск, ереже жазылған тікшелер. Сабактың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сұрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау, Сабактың барысы: а) ¥йымдастыру кезеңі.
ә) Үй тапсырмасын сү_рау. 1. С.Торайғыровтың өмірі, шығармашылығы жайлы сүраймын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Ахмет Байтүрсынүлының өмірі, шығармашылығы, «Қара бүлт», «Анама хат» өлеңдері жайлы түсіндіремін. Ақынның өмірбаянын, еңбектерін, ғылыми зерттеулерімен шығармашылығын әңгімелеймін. Оқушылар акынның өмірі мен шығармашылығын дисктен компьютер арқылы көреді. Ахмет Байтүрсынүлының мысал өлеңдері өте көп. Мысал дегеніміз - жан-жануарлар арқылы адамның іс-әрекетін бейнелеу. Осындай мысалдардың бірі, ақынның төл шығармасы - "Қара бүлт". Қара бүлт Даланың күнге күйіп аптабы өткен, Үстінен бүлт шықты қаптап көктен. Қуанды шаруалар: «Я, күдайлап»... Жерді бір суарар деп қурап кеткен. Жауар деп түрды халық үміт етіп, Тамбастан өте шықты қүр желдетіп. Теңізге барды да бүлт қүя салды, Далаға қурап түрған жаумай кетіп. Теңізге пәрменінше қүя салып, Мақтанды мырзасынып, тауға барып. Тау айтты: «Сен мақтанып келіп түрсың, Мен түрмын бүл ісіңе қайран қалып. Егерде сол қадарлы жаусаң жерге, Су берсең шөлдеп тұрған егіндерге. Көк шығып, жер отайып, егін өсіп, Қандай зор тиер еді пайдаң елге. Не кайыр сенің қазір жауғаныңнан Сенсіз де су жетерлік теңіздерде...» Жиылып, кеңес тыңдап отырғандар, Мүнда да ғибрат бар алсаңыздар. Бүлттай жерге жаумай, суға жауған Қазақта іс ететін көп адамдар. Жұмсамай тиісті орнына мал, өнерін, Біреулер жүреді, оған не амал бар?! Мысал өлеңді балаларға оқытып, оның мазмүнын сүраймын.
Осы сүрақтарға оқушылар өз пікірлерін айтып, "Қайырымдылық" тақырыбына шағын шығарма жазады. Оқушыларды екі топка бөліп, мақал сайысын өткіземін. Бірінші топтағы оқушы эділдік, қайырымдылык туралы мақалды қазақ тілінде айтса, екінші топ оқушысы сол мақалға түсініктеме береді. осылайша сөздікпен жүмыс жүргізіледі. Анама хат Қарағым, дұғагөйім, қамқор анам, Арнап хат жазайын деп, алдым қалам. Сені онда, мені мүнда аман сақтап, Коруге жазғай еді хақ тағалам! Бара алмай, өтірікші болып эбден, Семейдің түрмесінде отыр балаң. Мал ұрлап, кісі олтірген айыбым жоқ, Өкімет, өр зорлыққа не бар шараң?! «Үмітсіз шайтан болсын» деген сөз бар, Жолдар көп жэннатқа да тарам-тарам. Оқ тиіп, он үшімде ой түсіріп, Бітпеген жүрегімде бар бір жарам. Алданып тамағыма оны ұмытсам, Болгандай жегенімнің бэрі харам. Адамнан туып, адам ісін етпей, ¥ялмай не бетіммен көрге барам?! Көп айтпай қысқасынан сездіретін Балаңның мінезі бар сөзге сараң: Кетер деп, «суға күлап, отқа түсіп», Қайгы жеп, менің үшін болма алаң! Отырмын абақтының бөлмесінде, Бүйрықсыз көз жетеді өлмесіме. Есіктің қүлпы мықты, күзетші көп, Ажалдан басқа ешкім келмесіне. Қоршаулы айналасы биік қорған, Берік қып салған темір терезесіне. Қалайша мүны көріп көңіл сенбес Аттанып жау келсе де бермесіне. Қаламда «лаухүлмахбүз» үмытқан ба? Жазбапты бүл орынды көрмесіме, Қаңбақпен салмағың тең бұл бір заман, Лаж жоқ жол айдаса ермесіңе. Тайпалған талай жорға, талай түлпар. Тағдырдың кез болып түр кермесіне. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|