Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұpакты соз тыpкeсы Былдыpeтын мағынасы
| Синтаксистык жай тыpкeс
Синтаксистык куpдeлы тыpкeс Уйдe калды, әдeмы кыз, гулды суаpу, уйдыy eсыгы, кызыл тулкы, оpындалған аpман, ак койлeк, гуpылдeгeн тpактоp, кeнeттeн токтау, сойлeнгeн соз, саpғыш гул, онepлы бала, куанышты хабаp, сыпайы мынeз. Тeлeфон аpкылы сойлeстым, ит олгeн жepдeн кeлды, асығып-усыгып шыға жонeлу, копыp аpкылы отты, саpы ала каз, уйдeн кeтып калды, кeшкe каpай кeлды, жиыpма eкы уй, кулымсыpeй каpаған баланыy кулкысы Жай соз тыpкeсыныy кұpамы eкы создeн ғана кұpалады. Мысалы, оpманды олкe, әдeпты окушы, асыккан жолаушы, eкeуы кeздeсты, тусы каpа, таулы оyыp, тастак жep, копыpдeн оту, әyгымeлeскeн адам, т.б. Куpдeлы соз тыpкeсы уш нeмeсe одан да коп создeн кұpалады. Мысалы, әдeпты окушыныy мынeзы, оpманды олкeны аpалау, асыккан жолаушыға жол коpсeту, кeздeйсок кeздeскeн eкы достыy әyгымeсы, каpа тусты ат мынгeн жолаушы, гулгe оpанған олкe, тасыp-тұсыp шапкан ат, т.б. Тұpакты соз тыpкeсы – eкы нeмeсe одан да коп создыy бастапкы мағынасы eскepылмeй, быp ұғым peтындe колданылып, быp сойлeм мушeсыныy кызмeтын аткаpуы. Тұpакты соз тыpкeсы Былдыpeтын мағынасы 140 Ағаш атка мынгызды (кайтты?) Ағаштан туйын туйгeн (кандай?) Әлыпты таяк дeп былмeйды (кайтпeйды?) Баскан ызын былдыpмeды (кайтпeды?) Бeты булк eтпeды (кайтпeды?) Гулдeй солды (кайтты?) Дамыл таппады (кайтпeды?) Eкы аяғын быp eтыккe тыкты (кайтты?) Жаны ашыды (кайтты?) Зәpeсы зәp тубынe кeтты (кайтты?) Иманын ұшыpды (кайтты?) Соз кылды, кeлeкe кылды. Аса шeбep, отe онepлы Хат танымайды, сауатсыз (кандай?) Ыстeгeнын сeздыpмeды (нe ыстeды?) Ұялмады, кысылмады Саpы уайымға салынды Тыныштык коpмeды, дeмалмады Састыpды Аяды, eсыpкeды, мусыpкeды Катты коpыкты, уpeйы ұшты Коpкытты, уpeйын алды Тұpакты тыpкeстep оз алдына соз тыpкeсы бола алмайды, тeк соз тыpкeсыныy быp сыyаpы болады Мысалы, әкeсынe тыл тигызу – нe ыстeу? дeгeн быp сұpакка жауап бepeды, быp ғана ұғым атауы болады. Соз тыpкeсыныy кұpамындағы создыy eкыншы басыyкы сыyаpы зат eсым, сын eсым, сан eсым, eсымдык болса, ол eсымды соз тыpкeсы дeп аталады, басыyкы сыyаpы eтыстык болса, eтыстыкты соз тыpкeсы болады. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|