Саурыкова жулдыз мейрхановна

127 
1
1 
Жаңартылған 
білім мазмұнын-
дағы бөлімдер 
мен ортақ тақы-
рыптар 
ақылы 
пәнаралық байла-
ныс материалда-
рының мазмұнын 
анықтай алу 
46 
26.7 61 
35.4 65 
37.7 40 
22.7 52 
30.5 78 
46.7 
2
2 
Жаңартылған 
білім мазмұнында 
берілген бөлімдер 
мен ортақ тақы-
рыптар 
ақылы 
пәнаралық байла-
ныс материалда-
рын қызыға әрі 
сенімді 
түрде 
қабылдауы 
51 
29.6 78 
45,3 43 
25.0 46 
26.6 57 
33.7 67 
39.6 
3
3 
Жаңартылған 
білім мазмұнын-
дағы 
бөлімдер 
мен ортақ тақы-
рыптар 
ақылы 
әлем мен қорша-
ған 
ортаның 
біртұтастығын 
қабылдауы және 
оларды 
өзара 
қатынасын білуі 
49 
28.4 87 
50.5 36 
20.9 40 
22.7 64 38.3 66 
38.9 
4
4 
Жаңартылған 
білім мазмұнын-
дағы 
бөлімдер 
мен ортақ тақы-
рыптық оқу мате-
риалдары негізін-
де ғылыми білім 
беретін жеке пән-
дердің заңдылық-
тарына сүйеніп, 
шындық дүниені 
түсінуі. 
45 
26.1 79 
45.9 48 
27.9 46 
26.6 61 
36.3 63 
37.0 
5
5 
Жаңартылған бі-
лім мазмұнында-
ғы бөлімдер мен 
ортақ тақырыптар 
ақылы пәнаралық 
байланыс 
мате-
риалдарын тәжі-
рибе 
жүзінде 
пайдалана білуі 
53 
30.8 60 
34.8 59 
34.3 42 
24.0 70 
42.8 58 
33.1 
Сурет 11. Жаңартылған білім мазмұнында пәнаралық байланыс арқылы 
оқушы тұлғасын дамыту мен ғылыми дүниетанымының қалыптасуын 
анықтаудағы эксперименттік топ /аяқталу/ көрсеткіші (Кесте 6 - бойынша).

128 
Сурет 12. Жаңартылған білім мазмұнында пәнаралық байланыс арқылы 
оқушы тұлғасын дамыту мен ғылыми дүниетанымының қалыптасуын 
анықтаудағы көрсеткіші (Кесте 6 -бойынша бақылау топ). 
Бастауыш сыныпта жаңартылған білім мазмұны негізінде пәнаралық 
байланыс 
арқылы 
оқытуды 
ұйымдастыру 
мақсатында 
жүргізілген 
зерттеулеріміз–бастауыш сыныпта жеке пәндерді оқытуда оқу материалдарын 
өзара байланыстырып, кіріктіру арқылы ұйымдастыру жолдары айқындалып, 
пәнаралық байланыс мазмұнының жүйесі құрылып, зерттеу жұмысына 
алынған, бастауыш сынып оқуышыларына байланысты меңгерілетін ғылыми 
танымдық оқыту пәнінің материалдары сұрыпталып, пән бағдарламасына 
сәйкес жаттығулар мен тапсырмалар орынды берілсе, онда, бастауыш сынып 
0
10
20
30
40
50
60
Тапсырма 1
Тапсырма 2
Тапсырма 3
Тапсырма 4
Тапсырма 5
Ряд 1
Ряд 2
Ряд 3
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Тапсырма 1
Тапсырма 2
Тапсырма 3
Тапсырма 4
Тапсырма 5
Жоғары
Орта
Төмен
45,9 
50,5 
145,
3 
35,4 
30,8 
26,1 
28,4 
29,6 
26,7 
34,3 
27,9 
20,9 
25,0 
37,7 
34,8 
24,0 
26,6 
22,7 
26,6 
22,7 
42,8 
36,3 
38,3 
33,7 
30,5 
33,1 
37,0 
38,9 
39,6 
46,7 

129 
оқушыларына жеке тұлғалық болмыс бітіміндегі әлемді ғылыми тұрғыдан 
тануын қалыптастыру мен дамыту педагогикалық талаптарға сай жүзеге 
асатынына көз жеткіздік, зерттеу жұмысымыз өз мақсатына жетті. 

130 
ҚОPЫТЫНДЫ 
Диссертациялық жұмыстың мaқсaт-мiндеттеpiне, ғылыми болжaмынa 
негiздей отыpып, жүpгiзiлген ғылыми-зерттеу жұмысымыздың бapысындa 
жинaқтaлғaн мәлiметтеpдi тaлдaй келе, қоpытынды жaсaймыз. 
1. Зеpттелiп отыpғaн мәселеге қaтысты философиялық, педaгогикaлық, 
психологиялық, ғылыми-әдiстемелiк еңбектеpдi зеpделей келiп, бастауыштың 
жаңартылған білім мазмұны аясында пәнаралық байланысты жүзеге асырудың 
педагогикалық шарттарының ғылымы-теоpиялық негiздеpi aйқындaлды. 
2. Бастауыштың жаңартылған білім мазмұны жүйесінде пәнаралық 
байланысты жүзеге асырудың жолдарын бөлімдер және оқулықтардың оқу 
материалдарын топтастыруға негізделген ортақ тақырыптар арқылы жүзеге 
асырдың нобай жасалып, ұсынылды. 
3. Жүpгiзiлетiн тәжipибелік-экспериметтік жұмыстapдың нәтижесі 
бойынша жаңартылған білім мазмұны жүйесінде пәнаралық байланысты жүзеге 
асырудың педагогикалық тәжірибедегі тиімділігі дәлелденіп, негiзгi бaғыттapы, 
жолдapы жайында әдістемелік қорытындылар жасалды.
4. Эксперименттік жұмыстың нәтижелері өңделді. Зерттеу жұмысының 
мақсаты мен мiндеттерiне, болжамына орай жаңартылған білім беру мазмұны 
бағдарламасының аясында жеке пәнаралық байланыста оқыту тәсілдерін 
пайдалануда дәстүрлi оқыту әдiстерiмен ұштастыра бөлімдер мен ортақ 
тақырыптар жүйесімен оқыту барысында оқушылардың бiлiм сапасы, пәнге 
қызығушылығы және т.б. артатындығын анықтау үшiн 2017-2019 жылдары 
эксперимент жұмыстары жүргiзiлдi. Және экспериментік жұмыс жақсы нәтиже 
көрсетті. Оқушылардың білім сапасы күткен көрсеткіштік пайызға артты ал, 
зерттеу жұмысының болжамы расталды. 
5. Пәнаралық байланыстың білім философиясы негізіне түсіндіру 
барыстарында әлем және қоршаған дүниеде барлық заттың, құбылыстардың 
бірімен-бірінің өзара байланыстылығы туралы яғни, біртұтастық жайындағы
тұжымдалған ғылыми білімдердің бірімен-бірі байланыста оқыту мәселесін 
жаңартылған білім мазмұны бағдарламасында жүйелі екендігі дәлелденді. 
6. Бастауыш сынып оқушының өз болмысын тануға ықпалын тигізетін, 
қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру, білімнің ең маңызды мақсаты болып 
табылады. Сондықтан ғылымның міндеті жеке-дара байланыстылықты танып 
білу мен казіргі кезде өздігінен білім алудың, өзекті мақсаты − диалектикалық 
ойлауды кеңінен дамытуды жүзеге асыру болып табылатындықтан бұл 
міндеттің түйінін шешу барысында бір пәннің шеңберінде аумағында 
болмайтындығы дәлелденді. Сондықтан әрбір мұғалім жеке деректерді 
нақтылы жағдайларды, оқиғаларды түсіндіріп қана қоймай, пәнаралық 
байланыс арқылы оқушы тұлғасының жеке тұлғалық болмысын дамыту мен 
оның ғылыми дүниетанымының өсуіне ұйтқы болатын басты тұлға 
болғандықтан, оның кәсіби әрекетінде педагогикалық талапқа сәйкес оқу 
материалдарының өзара байланысы мен кіріктірілу мәселелері ғылыми-
әдістемелік тұрғыдағы жаңа талап пен дайындықты қажет ететіндігі дәлелденді. 

131 
7. Бүгінгі бастауыш білім беру кезеңіндегі оқушылардың жаңартылған 
білім мазмұны негізінде жүзеге асырылатын бөлімдер мен оқулыққа 
бағытталғын ортақ тақырыптар аясында жеке пәндердің сабақтарында 
пәнаралық байланыс пайдалану – оқушының білім алуға деген ынта-ықыласы 
мен қызығушылығын арттырады, олардың өзіндік құзыреттіліктерінің дамуына 
өзек болып, ықпал жасайтын тиімді жолдардың бірі ретінде маңыздылығы 
ашылды, дәлелденді.
Қорыта келгенде, білім берудің қазіргі таңдағы пәнаралық байланыстың 
педагогикалық тәжірибеде тиімділігі мен артықшылығы бар және жаңартылған 
білім беруді жүзеге асыратын бағдарламады толығымен қамтылған, ал оның 
жүзеге асырылуындағы әрекеттерге мұғалімнің жеке шығармашылдақ 
ізденістері мен ғылыми-әдістемелік дайындығының кәсіби деңгейде жоғары 
болуын талап ететін педагогикалық құбылыс деп негіздегіміз келеді.
Сондай-ақ, қорыта келе төмендегідей ұсыныс пікірлерімізді білдіреміз: 
1) бастауыш сыныптың сатылық деңгейіне сай ортақ бөлімдер мен 
тақырыптар оқытуда берілетін білімнің мақсаты мен мазмұнына қарай, 
пәнаралық байланыс арқылы ұйымдастырылатын сабақтарды оқушылардың 
жас ерекшеліктері мен олардың таным-түсінік болмысының қалыптасуы мен 
дамуын негізге алу; 
2) жеке пәндердің оқу материалдарын кіріктіру мен өзара байланыстыра 
оқытуды ұйымдастыру негізінде алынған дидактикалық талап, қағидалық - 
ұстанымнан бұзылмауы тиіс, яғни, пәннің өзіндік ерекшеліктерін ескеріп, 
сақтау – бұл оқушыға әр пәннің жеке даралығын біліп, есте сақтауына өзек 
болатынын ескеру; 
3) бастауыш сыныптың педагогикалық үдерісін пәнаралық байланыс 
арқылы ұйымдастыру барысында оқу-тәрбиенің біртұтастық заңдылығын 
ұстану оң нәтиже беретінін негізге алу.
Болашақ зерттеушілерге – педагогикалық үдерісті пәнаралық байланыс 
негізінде ұйымдастыруда жаңашыл технологияларды жеке пәндердердің оқу 
материалдарын өзара байланыстыру мен кіріктіру негізінде пайдалану 
бағытындағы оқу-тәрбие барыстары жайында ғылыми-зерттеу жұмыстарымен 
айланысса онда, бұл бағыттағы мәселенің көп қырлары ашылып, Отандық 
ғылымның дамуына үлкен үлес қосылар еді түсінемін. Ол келешек 
зерттеушілердің еншісінде.

132 

жүктеу/скачать 3.24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: